افسردگی و یائسگی
نوسانات هورمونی غیر قابل پیش بینی همراه با استرس، تصور فرد از جسم خویش، عدم توانایی برقراری ارتباط جنسی، ناباروری و پیری، هر کدام از این موارد می تواند منجر به تغییرات عاطفی شود که منتج به تغییرات خلقی در افراد یائسه خواهد شد و در موارد شدید ممکن است افسردگی در زنان یائسه را به دنبال داشته باشد. تعیین میزان و شدت افسردگی در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد.
انواع افسردگی دوران يائسگي
کلمه افسردگی می تواند در توصیف سه موقعیت زیر به کار رود:
- خلق افسرده: این افسردگی به صورت دوره ای و کوتاه است و با احساس ناراحتی همراه می باشد و به ندرت به درمان نیاز خواهد داشت. اصطلاح پزشکی که به این شرایط اطلاق می شود دیسفوریا نام دارد.
- افسردگی به عنوان علامت چیز دیگر: این نوع از افسردگی نوعی واکنش تنظیمی می باشد که ممکن است به دلیل ابتلا به طیفی از مشکلات پزشکی یا روانی ایجاد شده باشد و یا ممکن است به صورت پاسخی شدید به وقایع زندگی (مانند طلاق، از دست دادن شغل، مرگ عزیزان) مشخص شود. این نوع از افسردگی اغلب نیازی به درمان ندارد و کوتاه مدت می باشد اما ممکن است بیماری پیشرفته و به افسردگی بالینی منجر شود.
- افسردگی بالینی: این اختلال در نتیجه عدم تعادل ترکیبات شیمیایی در مغز ایجاد می شود. این نوع از افسردگی به درمان نیاز خواهد داشت.
ارتباطات هورمونی و خلقی
اغلب خانم ها در دوران قبل از یائسگی تغییرات خلقی را تجربه می کنند. این افراد در یک لحظه می توانند از حالت خندان به حالتی گریان برسند. تصور بر این است که این تغییرات خلقی به نوسانات هورمون های تخمدان مرتبط می باشند که در دوران گذار به یائسگی اتفاق می افتد. علاوه بر این خانم هایی که در دوران قبل از یائسگی قرار دارند به دلیل تعریق های شبانه نمی توانند به خوبی بخوابند و این نیز در تغییرات خلقی آن ها تاثیر خواهد گذاشت.
خانم هایی که در دوران جوانی به سندرم پیش از قاعدگی دچار بوده اند ممکن است بیشتر در خطر ابتلا به تغییرات خلقی شدید در دوران قبل از یائسگی قرار داشته باشند. بنابراین به نظر می رسد خانم هایی که سابقه افسردگی دارند نسبت به ابتلا به افسردگی بالینی در دوران یائسگی آسیب پذیرتر باشند.
چطور می توان با افسردگی دوران يائسگي رو به رو شد؟
در مواردی که افسردگی خفیف تا متوسط باشد درمان های گیاهی ممکن همراه با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی موثر باشد:
- اولویت هایی برای خود ایجاد کنید. آن چه را که می توانید انجام دهید. وظایف بزرگ را به وظاایف کوچک تر تقسیم کنید.
- در فعالیت هایی شرکت کنید که به شما احساس بهتری می دهد مانند ورزش های مناسب، رفتن به سینما، شرکت در مراسم مذهبی یا انجام فعالیت های اجتماعی
- به خود زمان دهید. تغییرات خلقی شما تدریجا بهبود خواهد یافت. برای این که احساس خوبی داشته باشید باید به خودتان فرصت دهید.
- تصمیم گیری های مهم را در زندگی به تاخیر بیاندازید تا افسردگی شما برطرف گردد. قبل از تصمیم گرفتن در مورد تغییر شغل و یا طلاق با کسانی که به خوبی می شناسید صحبت کنید.
برای تغییرات خلقی که در دوران قبل از یائسگی اتفاق می افتد هورمون درمانی جواب می دهد؛ بنابراین لازم است فرد توسط پزشک متخصص زنان مورد بررسی قرار گیرد و در صورت مناسب بودن این درمان، بیمار راهنمایی های لازم را از پزشک دریافت کند. از کنتراسپتیوهای خوراکی (قرص های ضد بارداری) استفاده کنید. استروژن و پروژسترون موجود در این قرص ها به طور پایداری مقادیری هورمون را آزاد می کنند که می تواند برای بهبود تغییرات خلقی موثر باشد. علاوه بر این، کنتراسپتیوهای خوراکی ریسک ابتلا به سرطان رحم و تخمدان را نیز کاهش می دهد. افرادی که از سیگار می کشند و بالای 35 سال دارند نباید از کنتراسپتیوهای خوراکی استفاده کنند.
اگر افسردگي دوران يائسگي شدید باشد چه روش های درمانی وجود دارد؟
در مواردی که افسردگی دوران یائسگی شدید باشد استفاده از داروهای ضد افسردگی می تواند عدم تعادل شیمیایی ایجاد شده را بهبود بخشد. تاثیرات درمانی داروهای ضد افسردگی بعد از چند هفته درمان ظاهر خواهد شد. اغلب خانم ها با استفاده از این داروها بهبود معنی داری را تجربه می کنند. همچنین عوارض جانبی ناشی از داروهای ضد افسردگی نسبتا اندک می باشد. برخی داروهای ضد افسردگی همچنین می تواند به تخفیف و درمان گرگرفتگی بیانجامد. داروهای ضد افسردگی زمانی بهترین اثربخشی را نشان می دهند که با مشاوره و روان درمانی مناسب توام شوند.
پزشکان خانواده عموما در زمینه کنترل و سلامت روان آموزش لازم را ندارند. در این زمینه مشاوره با متخصص بیماری های اعصاب و روان می تواند اقدامی موثر محسوب شود. لازم به ذکر است که برخی اوقات بیمارانی که به افسردگی مقاوم به درمان مبتلا هستند، با رفع کمبود هورمون با هورمون درمانی استروژن، به درمان دارویی ضد افسردگی نیز پاسخ بهتری می دهند.
