مهارت هایی چون برداشتن اولین قدم، خندیدن برای اولین بار و دست تکان دادن برای خداحافظی نقاط عطف رشد نام می گیرند. کودکان در این که چگونه بازی کنند، یاد بگیرند، صحبت کنند، رفتار و حرکت کنند (برای مثال راه رفتن و خزیدن) به مرحله مهمی از زندگی خود می رسند. کودکان با سرعت خود رشد می کنند بنابراین تعیین زمان دقیق این که کودک می تواند یک مهارت را بیاموزد غیر ممکن است. با این حال، نقاط عطف رشد یک ایده کلی از تغییرات مورد انتظار حین رشد کودک در اختیار والدین قرار می دهد. در صورتی که والدین احساس می کنند که کودک شان براساس سنش به نقاط عطف رشد خود نرسیده است و یا مشکلی در روند رشد کودک وجود دارد، باید با پزشک متخصص کودکان در این باره مشورت نمایند.
نظارت و غربالگری رشد
رشد و تکامل کودک از طریق مشارکت بین والدین و پزشک پیگیری می شود. در هر بار مراجعه کودک، پزشک تاخیرها یا مشکلات رشدی موجود را بررسی کرده و پیرامون نگرانی های والدین با آن ها صحبت می کند. این نظارت بر تکامل نام دارد. مشخص شدن هر گونه مشکل در نظارت بر تکامل باید با غربالگری تکاملی پیگیری شود. غربالگری تکاملی یک تست کوتاه است که زمان یادگیری مهارت های پایه ای و در مواردی بروز تاخیر در آن ها را مشخص می کند. اگر کودک دچار تاخیر در رشد شده باشد، مراجعه هر چه سریع تر به پزشک بسیار اهمیت دارد. تشخیص سریع و انجام اقدامات لازم تاثیر قابل توجهی بر توانایی کودک در یادگیری مهارت های جدید دارد و همچنین نیاز به اقدامات پرهزینه را در طول زمان کاهش می دهد.
علل و فاکتورهای خطر اختلالات رشد در کودکان
اختلالات رشد در کودکان هر زمانی در دوران تکامل آن ها آغاز می شود و معمولا در تمام طول عمرشان به طول می انجامد. بیشتر اختلالات رشد در کودکان قبل از تولد نوزاد آغاز می شوند اما برخی ممکن است بعد از تولد در اثر یک آسیب، عفونت یا سایر فاکتورها ایجاد گردند. تصور این است که بیشتر اختلالات رشد در کودکان در اثر ترکیب پیچیده ای از فاکتورهای مختلف بروز می کنند. این فاکتورها شامل عوامل ژنتیکی، سلامت رفتار مادر در دوران بارداری (برای مثال سیگار کشیدن یا مصرف الکل)، عواقب حین تولد، عفونت های مادر در دوران بارداری و یا کودک در اوایل زندگی خود و قرارگیری مادر یا کودک در معرض سطح بالایی از سموم محیطی مانند سرب هستند. در برخی از اختلالات رشد در کودکان همانند سندرم الکل جنینی که در اثر مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری ایجاد می شود، علت مشخص است اما در بیشتر موارد علت بروز اختلال مشخص نیست. در ادامه نکاتی را پیرامون برخی از اختلالات رشد در کودکان بررسی می کنیم:
- حداقل 25 درصد از ناشنوایی در کودکان به علت عفونت های مادر در دوران بارداری همانند عفونت سیتومگالوویروس، عواقب ناشی از تولد و آسیب به سر است.
- برخی از شایع ترین علل ناتوانی ذهنی شامل سندرم الکل جنینی، شرایط ژنتیکی و کروموزومی همانند سندرم داون و سندرم ایکس شکننده و برخی عفونت ها در دوران بارداری هستند.
- کودکانی که خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم دارند بیشتر در معرض خطر اختلال طیفی اوتیسم قرار دارند.
- تولد با وزن کم، تولد زودرس، زایمان چند قلو و عفونت های دوران بارداری موجب افزایش خطر ابتلا به بسیاری از اختلالات رشد در کودکان می شوند.
یرقان نوزادی درمان نشده (سطح بالای بیلی روبین در چند روز اول بعد از تولد) می تواند موجب نوع آسیب مغزی به نام کرنیکتروس شود. کودکان مبتلا به کرنیکتروس بیشتر دچار فلج مغزی، مشکلات بینایی و شنوایی و مشکلاتی در دندان ها می شوند. تشخیص و درمان سریع یرقان نوزادی از بروز کرنیکتروس پیشگیری می کند.
