دروانا:

شکل سر نوزاد چگونه باید باشد؟

بسیاری از نوزادان تازه متولد شده شکل سر غیر طبیعی و ناهمواری دارند. آیا شکل سر نوزاد که غیر طبیعی است جای نگرانی دارد؟ در زیر در مورد علت بد شکل بودن سر نوزاد و زمان مناسب برای درمان شکل سر نوزاد می خوانیم.

علت بدشکل بودن سر نوزاد چیست؟

در برخی مواقع سر نوزاد زمانی که از کانال زایمان عبور می کند شکل غیر طبیعی به خود می گیرد. در موارد دیگر، تغییرات شکل سر نوزاد بعد از تولد در اثر تحت فشار قرار گرفتن پشت سر زمانی که کودک دراز کشیده یا به پشت خوابیده است ایجاد می شوند.

شما متوجه دو ناحیه نرم در بالای سر نوزاد (جایی که استخوان جمجمه هنوز به طور کامل رشد نکرده است) خواهید شد. این نواحی که فونتانل ها نامیده می شوند، امکان عبور سر نوزاد که نسبتا بزرگ است را از کانال باریک زایمان فراهم می کنند. این نواحی نرم همچنین نوزاد را برای رشد سریع مغز در دوران شیرخوارگی آماده می سازند.

از آن جایی که جمجمه نوزاد نرم و قابل انعطاف است، تمایل به خوابیدن به همان سمت موجب شکل غیر طبیعی سر نوزاد در زمانی که وقایع مربوط به زایمان برطرف شده اند، می شود. این حالت در شکل سر نوزاد پلاژیوسفالی موضعی نامیده می شود.

آیا شکل غیر طبیعی سر نوزاد نگران کننده است؟

تغییر شکل سر نوزاد معمولا مسئله ای مربوط به زیبایی نوزاد خواهد بود. نواحی صاف شده در اثر فشار وارد آمده به پشت سر موجب آسیب مغزی یا اختلال در رشد نوزاد نمی شود.

به خاطر داشته باشید که توجه بیش از حد به شکل سر نوزاد و نگرانی از آن جایز نیست؛ در چندین ماه، کنترل بهتر بر روی سر و گردن به نوزاد کمک می کند تا فشار را به طور یکنواخت بر روی جمجمه پخش کند.

درمان شکل سر نوزاد چگونه است؟

متخصص اطفال معاینات فیزیکی را برای تشخیص پلاژیوسفالی موضعی انجام می دهد. اعمال تغییراتی در نحوه قرارگیری سر نوزاد می تواند ناهماهنگی و ناهمواری آن را به حداقل برساند و شکل سر نوزاد به حالت طبیعی نزدیک تر شود. بخی از این تغییرات شامل موارد زیر هستند:

• تغییر جهت. همچنان نوزاد را به پشت بخوابانید اما جهت سر او را هنگام قرار دادن در تختخواب تغییر دهید. شما همچنین می توانید در یک روز سر نوزاد را در پایین گهواره قرار داده و در روز دیگر سر نوزاد را در بالای آن بگذارید. شما با تغییر بازوها برای در آغوش گرفتن نوزاد حین شیر خوردن نیز می توانید به طبیعی شدن شکل سر نوزاد کمک کنید.
• در آغوش گرفتن نوزاد. نگه داشتن نوزاد در آغوش خود زمانی که از خواب بیدار می شود به رفع فشار وارده به سر نوزاد از گهواره و صندلی او کمک می کند.
• خواباندن نوزاد رو به شکم. با نظارت دقیق، دفعاتی در روز نوزاد را برای بازی کردن رو به شکم بخوابانید؛ بدین ترتیب می توانید به درمان شکل سر نوزاد خود کمک کنید. از پایدار بودن سطحی که نوزاد روی آن قرار گرفته است اطمینان حاصل کنید.

کلاه فرم دهی سر نوزاد

اگر شکل سر نوزاد تا سن شش ماهگی به کمک تغییر موقعیت و جهت سر او اصلاح نشد و یا نوزاد شما سن بیش از هشت ماه دارد و شکل غیر طبیعی سر نوزاد شدید است، متخصص نوزادان کلاه فرم دهی سر نوزاد را برای طبیعی کردن سر نوزاد تجویز می کند. یک کلاه فرم دهی سر نوزاد که به خوبی بر روی سر نوزاد جای گرفته است فشار وارد بر پهلوهای مسطح سر نوزاد را برطرف می کند.

کلاه فرم دهی سر نوزاد در سنین بین 4 تا 12 ماهگی زمانی که جمجمه هنوز نرم و قابل انعطاف است و مغز به سرعت در حال رشد است، تاثیرگذاری بیشتری دارد. درمان شکل سر نوزاد به کمک کلاه فرم دهی سر نوزاد عموما بعد از سن یک سالگی زمانی که استخوان های جمجمه به یکدیگر پیوسته اند و سرعت رشد سر نوزاد کاهش یافته است، امکان پذیر نخواهد بود.

در برخی موارد یک مشکل زمینه ای ماهیچه ای همچون تورتیکولی نوزاد موجب می شود که او سر خود را متمایل به یک طرف نگه دارد. در این موارد، درمان فیزیکی برای کشیدن ماهیچه های درگیر کمک کننده است و امکان تغییر موقعیت آزادانه سر نوزاد را فراهم می کند؛ بدین ترتیب شکل سر نوزاد به حالت طبیعی بازمی گردد.

در موارد نادر، یک یا چند صفحه استخوانی در سر نوزاد سریع تر از حالت نرمال به یکدیگر می پیوندند. این یکپارچگی موجب هل دادن سایر قسمت های سر نوزاد به خارج حین رشد مغز می شود. این حالت از شکل غیر طبیعی سر نوزاد، کرانیوسینوستوز نامیده می شود و معمولا در دوران نوزادی قابل درمان است. برای فراهم آوردن فضای کافی برای رشد و تکامل مغز نوزاد، استخوان های به هم پیوسته به کمک جراحی از هم جدا می شوند.

اگر شکل سر نوزادتان برای شما نگران کننده است، به متخصص اطفال مراجعه کنید.