دروانا:

 اندازه گیری دمای بدن کودک

اگر فرزند شما احساس گرما یا سرمای شدیدی داشته باشد در این شرایط باید دمای بدن او را اندازه گیری کنید. اندازه گیری دمای بدن کودک بسیار ساده است اما اگر شما به تازگی پدر یا مادر شده باشید در آن صورت ممکن است در این مورد سوالاتی در ذهن شما ایجاد شود. برای مثال بهترین دماسنج برای اندازه گیری دمای بدن کودکان کدام است؟ آیا دستورالعمل های مربوط به اندازه گیری دمای بدن کودک در سنین مختلف متفاوت است؟ در ادامه آنچه که ضروری است در مورد اندازه گیری دمای بدن کودک بدانید را ارائه خواهیم داد.

انواع دماسنج برای اندازه گیری دمای بدن کودک

در گذشته دماسنج های شیشه ای حاوی جیوه به عنوان جز اصلی جعبه کمک های اولیه پزشکی محسوب می شد. اندازه گیری تب با دماسنج جیوه ای امروزه توصیه نمی شود؛ زیرا احتمال شکسته شدن دماسنج و استنشاق آن در حین اندازه گیری دمای بدن نوزاد وجود دارد. در انتخاب دماسنج برای اندازه گیری دمای بدن کودک باید به نکات زیر توجه کنید:

• دماسنج دیجیتالی: این دماسنج ها با استفاده از سنسورهای حرارتی الکتریکی دمای بدن را ثبت می کنند. دماسنج دیجیتالی ممکن است با نام تب سنج دیجیتالی نوزاد نیز شناخته شود. دماسنج های دیجیتالی را می توان در مقعد، دهان یا زیر بغل قرار داد. طرز استفاده از تب سنج دیجیتالی را در ادامه مقاله توضیح خواهیم داد. اندازه گیری دمای بدن کودک از زیر بغل دقت کمتری دارد.
• ترمومترهای دیجیتالی گوش: این ترمومتر ها با استفاده از اشعه مادون قرمز دمای داخل کانال گوش را اندازه گیری می کنند (تب سنج مادون قرمز). به خاطر داشته باشید که وجود جرم در گوش یا کوچک بودن کانال گوش می تواند دقت در اندازه گیری دمای بدن کودکان را از این طریق تحت تاثیر قرار دهد.
• ترمومترهای شریان گیجگاهی: این ترمومترها یا دماسنج ها به عنوان تب سنج پیشانی نیز ممکن است شناخته شود و از اسکنرهای مادون قرمز برای اندازه گیری دمای شریان گیجگاهی در سر استفاده می کنند. این نوع ترمومتر می تواند زمانی که کودک در خواب قرار دارد برای اندازه گیری دمای بدن کودک مورد استفاده قرار گیرد.

استفاده از ترمومترهای دیجیتالی پستانکی و تب سنج چسبی توصیه نمی شود.

نکاتی در استفاده از دماسنج یا ترمومتر برای اندازه گیری دمای بدن کودک

ابتدا باید دستورالعمل همراه با دستگاه ترمومتر را به دقت بخوانید. قبل و بعد از هر بار استفاده دستگاه را با کمک الکل، صابون، استفاده از آب گرم و سپس آب سرد به خوبی تمیز کنید. اگر از دماسنجی در مقعد استفاده می کنید نباید از همان دماسنج برای دهان استفاده کنید. بنابراین روی هر دماسنج برچسب مشخصی بزنید و هرگز از یک دماسنج برای هر دو جا استفاده نکنید. به هنگام اندازه گیری دمای بدن کودکان، اطمینان حاصل کنید که دماسنج در موقعیت مناسب قرار دارد و هرگز به هنگام اندازه گیری دمای بدن کودک او را تنها رها نکنید.

محل مناسب به منظور اندازه گیری دمای بدن نوزاد بستگی به سن او دارد:

• نوزادان سه ماهه: استفاده از دماسنج های دیجیتالی در مقعد می تواند راه مناسبی برای اندازه گیری دمای بدن نوزاد سه ماهه باشد.
• سه ماهگی تا چهار سالگی: در این محدوده سنی شما می توانید از دماسنج های دیجیتالی برای اندازه گیری دمای بدن کودک از زیر بغل یا مقعد استفاده کنید. همچنین می توانید از ترمومترهای شریان گیجگاهی نیز بهره برید. اما استفاده از دماسنج های دیجیتال گوش برای اندازه گیری دمای بدن کودک باید زمانی صورت پذیرد که طفل حداقل شش ماه داشته باشد. دمای به دست آمده از مقعد می تواند دقت بالاتر و مطمئن تری را داشته باشد. بنابراین زمانی که به نتایج شک دارید می توانید به اندازه گیری دمای بدن کودک را از طریق مقعد اندازه گیری کنید.
• کودکان چهار سال به بالا: تا سن چهار سالگی می توانید از دماسنج دیجیتالی در زیر زبان برای اندازه گیری درمای بدن کودک استفاده کنید. استفاده از دماسنج دیجیتال برای اندازه گیری دمای بدن کودک از زیر بغل یا استفاده از دماسنج شریان گیجگاهی یا ترمومترهای دیجیتالی گوش هم مانعی ندارد.

نحوه اندازه گیری دمای بدن کودک

• دمای مقعد: برای اندازه گیری دمای بدن نوزاد از طریق مقعد، ابتدا دماسنج دیجیتال را روشن کرده و سپس ماده ای لوبریکانت (مانند وازلین) را در راس می مالیم. سپس طفل را به پشت خوابانیده و ران های او را می کشیم و سپس دماسنج را به اندازه 1.3 تا 2.5 سانتی متر وارد مقعد می سازیم. نباید دماسنج را با فشار وارد کنیم. دماسنج را در محل نگاه می داریم تا دما نشان داده شود. سپس دماسنج را خارج کرده و عدد مربوط به درجه حرارت بدن نوزاد را می خوانیم.
• دمای دهان: در اندازه گیری دمای بدن کودکان از راه دهان ابتدا دماسنج دیجیتال را روشن می کنیم. سپس راس دماسنج را زیر زبان کودک قرار می دهیم و از او می خواهیم تا دهان و لب های خود را ببندد. پس از مدتی دماسنج را بیرون آورده و دمای آن را می خوانیم. اگر فرزند شما در حال خوردن یا نوشیدن می باشد باید حداقل 15 دقیقه صبر کنید و سپس دمای دهان را اندازه گیری کنید.
• دمای زیر بغل: در اندازه گیری دمای بدن کودک از زیر بغل ابتدا دماسنج دیجیتال را روشن می کنیم. وقتی دماسنج را زیر بغل کودک قرار می دهید اطمینان حاصل کنید دماسنج در تماس با پوست زیر بغل طفل باشد. دماسنج را محکم در محل نگاه دارید تا دما مشخص گردد. سپس دماسنج را برداشته و عدد مربوط به درجه حرارت بدن نوزاد را می خوانیم. به خاطر داشته باشید ممکن است اندازه گیری تب از زیر بغل عدد دقیقی را به شما نشان ندهد.
• دمای گوش: ابتدا دماسنج را روشن کنید. دماسنج را به آرامی داخل گوش طفل فرو برید. قبل از وارد کردن دماسنج در گوش دستورالعمل آن را به دقت بخوانید تا بتوانید در فاصله مناسبی دماسنج را در گوش وارد سازید. دماسنج را در محل نگاه دارید تا دما مشخص گردد. سپس آن را خارج سازید و عدد مربوط به درجه حرارت بدن نوزاد را بخوانید.  
• دمای شریان گیجگاهی: در این روش از اندازه گیری دمای بدن کودک، ابتدا دماسنج را روشن کنید. به آرامی دماسنج را از یک سوی پیشانی به سوی دیگر حرکت دهید. سپس دماسنج را برداشته و دمای آن را بخوانید.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

تب یا دمای بالای بدن کودک علامت شایع بسیاری از بیماری ها در کودکان می باشد اما لزوما نشانه بدی نیست. در حقیقت تب یا بالا بودن دمای بدن کودک نقش حیاتی را در مبارزه با عفونت ایفا می کند. اگر کودک شما بیش از شش ماه داشته باشد، آب کافی بنوشد، به خوبی بخوابد و همچنان به بازی کردن ادامه دهد در آن صورت نیازی به درمان تب وجود ندارد.

علائم تب در نوزادان با بی قراری های رفتاری در آن ها توام می باشد. استفاده از استامینوفن برای درمان تب تا قبل از شش ماهگی مشکلی ندارد. اما در نوزادان زیر سه ماه نمی توان بدون مشورت با پزشک استامینوفن را برای پایین آوردن تب به کار برد. هرگز استامینوفن را بیش از دوز توصیه شده روی جعبه آن به نوزاد ندهید. به خاطر داشته باشید برخی داروهای ترکیبی غیر نسخه ای نیز ممکن است حاوی استامینوفن باشند.

اگر کودک شما بالای شش ماه داشته باشد استفاده از ایبوپروفن نیز برای پایین آوردن تب مانعی ندارد. برای استفاده از دوز مناسب ایبوپروفن دستور روی جعبه دارو را به دقت بخوانید. به خاطر داشته باشید برای درمان تب در افراد زیر 18 سال هرگز نباید از آسپرین استفاده کرد.

• دمای 38 درجه سلسیوس یا بیش از آن در مقعد، گوش یا شریان گیجگاهی نشان دهنده تب می باشد.
• دمای دهانی 37.8 درجه سلسیوس یا بیش از آن نشان دهنده تب می باشد.
• دمای 37.2 درجه سلسیوس یا بیش از آن در زیر بغل نشان دهنده تب می باشد.

به خاطر داشته باشید که دمای زیر بغل ممکن است چندان دقیق نباشد. اگر در مورد دمای به دست آمده از زیر بغل شک دارید بهتر است از روشی دیگر برای به دست آمدن نتایج دقیق تر در اندازه گیری دمای بدن کودک اقدام کنید.

به طور کلی در موارد زیر حتما با پزشک تماس حاصل فرمایید:

• طفل زیر سه ماه با دمای مقعدی 38 درجه سلسیوس یا بالاتر
• طفل سه تا شش ماهه با دمای در حدود 38.9 درجه سلسیوس یا بالاتر، همچنین در صورت وجود بی قراری یا احساس ناراحتی در طفل
• طفل شش تا بیست و چهار ماهه با دمای بیش از 38.9 درجه سلسیوس، دمایی که بیش از یک روز ادامه داشته اما منجر به بروز علامت دیگری نشده است. اگر کودک شما علائم دیگری را نشان داد علائمی مانند سرماخوردگی، سرفه یا اسهال، بر اساس شدت علائم هر چه زودتر باید به پزشک مراجعه کنید.