برونشیت عفونتی است که راه های هوایی اصلی در ریه ها را درگیر می کند و سبب آسیب و التهاب آنها می شود. علائم برونشیت بسیار مشابه علائم سرماخوردگی یا سینوزیت است و شامل گلو درد، سردرد، آبریزش بینی خستگی، درد و گرفتگی می باشد.
علت برونشیت ممکن است یک عامل ویروسی یا باکتریایی باشد؛ با این حال شیوع برونشیت ویروسی بیشتر است. در بیشتر موارد، علت برونشیت ویروس هایی هستند که موجب بروز سرماخوردگی یا آنفلوانزا می گردند. این ویروس ها در میلیون ها قطره ریز که حین سرفه یا عطسه کردن از بینی یا دهان خارج می شوند، وجود دارند. این قطره ها عموما تا فاصله یک متری پراکنده می شوند؛ برای مدتی در هوا معلق مانده و سپس بر روی سطحی قرار می گیرند که ویروس برای 24 ساعت زنده خواهد ماند. هر فردی که این سطوح را لمس کند، با لمس کردن نواحی دیگر عاملی برای انتقال ویروس خواهد شد.
تنفس مواد محرک
برونشیت همچنین می تواند در اثر تنفس مواد محرک همچون دود غلیظ، مواد شیمیایی در فرآورده های خانگی یا دود تنباکو ایجاد شود. سیگار کشیدن مهم ترین علت برونشیت مزمن است و می تواند افرادی که دود دست دوم سیگار را استنشاق می کنند و همچنین آن هایی که خود سیگار می کشند را تحت تاثیر قرار دهد. افراد مبتلا به برونشیت مزمن اغلب دچار بیماری دیگری می شوند که در اثر سیگار کشیدن ایجاد می گردد و آمفیزم نام دارد. در این بیماری، کیسه های هوایی داخل ریه ها دچار آسیب شده و فرد دچار تنگی نفس می شود. اگر فرد سیگار می کشد باید سریعا آن را ترک کند؛ زیرا این کار برونشیت را تشدید کرده و خطر ابتلا به آمفیزم را بالا می برد. ترک سیگار در افرادی که به برونشیت مبتلا هستند، فرصتی مناسب برای ترک کامل آن میباشد.
قرارگیری در معرض مواد شیمیایی شغلی
در صورت قرارگیری در معرض موادی که می توانند به ریه ها آسیب برسانند، خطر ابتلا به برونشیت مزمن و سایر انواع بیماری انسداد ریوی مزمن افزایش می یابد. از جمله این مواد شمیایی که می توانند علت برونشیت باشند: گرد و غبار، رشته های پارچه، آمونیوم، اسیدهای قوی، کلر. برونشیت ناشی از این مواد شیمیایی برونشیت شغلی نیز نامیده می شود.
درمان برونشیت
در بیشتر موارد برونشیت حاد ظرف چند هفته به خودی خود و بدون نیاز به درمان بهبود می یابد. در این میان، بیمار باید مقدار زیادی مایعات مصرف کرده و استراحت کند. در برخی موارد، علائم برونشیت طولانی تر می گردد. اگر علائم بیش از سه ماه به طول انجامد، بیماری برونشیت مزمن نام می گیرد. درمان برونشیت مزمن قطعی نیست اما برخی تغییرات در سبک زندگی می توانند در کنترل علائم کمک کننده باشد. چند دسته دارویی برای رفع علائم برونشیت در دسترس هستند. برونکودیلاتورها و استروئیدها راه های هوایی را باز کرده و به صورت اسپری یا قرص تجویز می شوند. داروهای موکولیتیک نیز با رقیق کردن مخاط در ریه ها و کمک به خارج کردن آن ها سرفه را آسان تر می سازند و بدین ترتیب به درمان برونشیت کمک می کنند.
آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها عموما برای درمان برونشیت تجویز نمی شوند؛ زیرا این بیماری بیشتر در اثر ویروس ها ایجاد می شود و آنتی بیوتیک ها اثری بر روی ویروس ها ندارند. تجویز غیر ضروری آن ها در طول زمان می تواند موجب مقاومت بیشتر باکتری ها به آنتی بیوتیک شود. اگر بیمار در معرض خطر بروز عواقب همچون پنومونی باشد، پزشک آنتی بیوتیک ها را برای درمان برونشیت تجویز می کند. این داروها برای افراد زیر توصیه می شوند:
- نوزادان نارس
- افراد مسن بالای 80 سال
- افرادی با سابقه بیماری قلبی، ریوی، کلیوی یا کبدی و مبتلا به فیبروز کیستیک
- افرادی با سیستم ایمنی ضعیف در اثر یک عامل زمینه ای یا عارضه جانبی درمان (داروی استروئیدی)