داروهای ضد تیروئید که تیرونامیدها نامیده می شود برای درمان مشکلات مربوط به پرکاری تیروئید استفاده می شود. این داروها با تاثیر بر غده تیروئید مانع تشکیل هورمون تیروئید می گردد. داروهای ضد تیروئید مقدار دو هورمون تولید شده توسط تیروئید به نام تیروکسین T4 و تریودوتیرونین T3 را کاهش می دهد. داروهای ضد تیروئید در موارد زیر استفاده می شود:
- درمان کوتاه مدت در افراد مبتلا به هیپرتیروئیدیسم گریوز، به منظور آماده سازی برای جراحی تیروئید و یا درمان رادیواکتیو
- درمان اولیه بیماری گریوز به مدت یک تا دو سال تا بهبود بیماری. تقریبا 30 درصد افراد مبتلا به بیماری گریوز پس از درمان یک تا دو ساله با استفاده از داروهای ضد تیروئید دچار عود بیماری می شوند.
- به منظور درمان هیپرتیروئیدیسم همراه با گواتر مولتی ندولار سمی یا آدنومای سمی، به منظور آماده سازی جراحی و درمان رادیواکتیو
- برای درمان هیپرتیروئیدیسم دوران بارداری
- برای درمان طولانی مدت هیپرتیروئیدیسم ناشی از بیماری گریوز یا گواتر مالتی ندولار سمی یا آدنومای سمی، زمانیکه بیمار از انجام درمان قطعی با استفاده از رادیواکتیو یا جراحی امتناع می کند.
برای کاهش مقدار هورمون تیروئید باید استفاده از داروهای ضد تیروئید حداقل به مدت سه هفته ادامه بیابد. زیرا داروهای ضد تیروئید تنها می تواند مانع از تشکیل هورمون تیروئید جدید شوند اما نمی تواند مقدار هورمون موجود در تیروئید و یا هورمون های آزاد شده در جریان خون را تغییر دهد.
داروهای ضد تیروئید: انواع
دو نوع داروی ضد تیروئید وجود دارد: پروپیل تیواوراسیل و متی مازول. در بین داروهای ضد تیروئید متی مازول انتخاب ارجحی است زیرا هیپرتیروئیدیسم را به سرعت معکوس می کند از طرفی عوارض جانبی اندکی به همراه دارد. برای کاهش مقدار T4 باید این دارو را به طور متوسط تا شش هفته مصرف نمود. متی مازول معمولا قبل از درمان رادیواکتیوی آغاز می شود. متی مازول روزانه یک بار استفاده می شود. پروپیل تیواوراسیل هیپرتیروئیدیسم را به سرعت متی مازول معکوس نمی کند، همچنین عوارض بیشتری نیز دارد. اگر داروهایی مانند متی مازول یا کربی مازول برای بیمار مناسب نباشد در آن صورت از گزینه پروپیل تیواوراسیل استفاده می شود. این دارو باید دو تا سه بار در روز استفاده شود.
داروهای ضد تیروئید: بارداری و شیردهی
در سه ماهه اول بارداری داروی پروپیل تیواوراسیل انتخاب ارجحی است زیرا احتمال بروز نواقص جنینی به دنبال مصرف این دارو کمتر از متی مازول می باشد. موارد نادری از آسیب کبدی به دنبال مصرف پروپیل تیواوراسیل در بارداری گزارش شده است، به همین دلیل برخی پزشکان توصیه می کنند متی مازول بعد از سه ماهه اول بارداری مورد استفاده قرار گیرد، اما برخی دیگر از متخصصین غدد نیز بر ادامه مصرف پروپیل تیواوراسیل تاکید دارند. در دوران شیردهی متی مازول از داروهای ضد تیروئیدی مناسب می باشد. اگر از داروهای ضد تیروئید استفاد می کنید پیش از بارداری باید با متخصص غدد خود مشورت کنید. اما به خاطر داشته باشید انجام جراحی یا درمان رادیواکتیوی حداقل 6 ماه قبل از باردار شدن می تواند به حذف نیاز به استفاده از داروهای ضد تیروئید در بارداری کمک کند.
داروهای ضد تیروئید: عوارض
عوارض اغلب داروهای ضد تیروئید خفیف می باشد اما احتمال بروز عوارض عمده نیز وجود دارد. اگر قادر به تحمل داروهای ضد تیروئید نباشید در آن صورت انجام جراحی یا استفاده از رادیواکتیو به عنوان یک گزینه مطرح می باشد. حدود 15 درصد کسانی که از داروهای ضد تیروئید استفاده می کنند دچار عوارض خفیف می شوند. از عوارض خفیف متی مازول و پروپیل تیواوراسیل می توان به خارش، راش، کهیر، درد مفصل، تورم، تب، تغییراتی در مزه، تهوع و استفراغ اشاره کرد. اگر استفاده از یکی از داروهای ضد تیروئید منجر به بروز عوارضی گردد می توان از داروی دیگری در دسته داروهای ضد تیروئید استفاده نمود. اما با این حال حدود نیمی از افرادی که نسبت به یکی از داروهای ضد تیروئید عوارضی را نشان می دهند نسبت به دیگری نیز چنین عوارضی را نشان می دهند. تهوع و استفراغ ناشی از مصرف داروهای ضد تیروئید بستگی به برخی فاکتورها از جمله دوز دارو دارد.
خوشبختانه احتمال بروز عوارض عمده ناشی از داروهای ضد تیروئید بسیار اندک می باشد:
- آگرانولوسیتوز: این اصطلاح وقتی به کار می رود که شاهد کاهش شدیدی در تولید سلول های سفید خونی باشیم. این عارضه بسیار جدی است اما شیوع آن یک مورد از هر 200 تا 500 بیمار مصرف کننده داروهای ضد تیروئید می باشد. افراد مسن که از پروپیل تیواوراسیل استفاده می کنند و یا آن هایی که از دوز بالای متی مازول استفاده می کنند در خطر تجربه آگرانولوسیتوز قرار دارند.
- سایر عوارض: آسیب کبدی (معمولا به دنبال مصرف پروپیل تیواوراسیل روی می دهد)، آنمی آپلاستیک (نارسایی مغز استخوان در تولید سلول های خونی) و وسکولیت (التهاب عروق خونی ناشی از پروپیل تیواوراسیل) از عوارض داروهای ضد تیروئید محسوب می شود. نارسایی کبدی ناشی از پروپیل تیواوراسیل می تواند بسیار جدی و حتی کشنده باشد. ریسک آسیب کبدی مخصوصا در کودکان نگرانی مهمی محسوب می شود. به همین دلیل داروی متی مازول همیشه به عنوان انتخاب ارجح در هیپرتیروئیدیسم محسوب می شود.