نام ژنریک:

• ترتینوئین

نام لاتین:

• Tretinoin  
• Retinoic Acid
• Vit A

نام تجاری:

• ®Avita
• ®Retin-A
• ®Vesanoid

گروه دارویی- درمانی:

• اسید رتینوئیک
• ضدآکنه
• ضد نئوپلاسم

طبقه بندی در بارداری:

• گروه D

اشکال دارویی:

• کپسول: 10 میلی گرم
• کرم موضعی: 0.5%
• ژل موضعی: 0.05 تا 0.025%
• لوسیون: 0.5%

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• آکنه ولگاریس (درجه یک تا سه)، آکنه روزاسه، کراتوز، فولیکوریازیس، چروک پوست

بالغین:

روزانه دو بار کرم یا ژل ترتینوئین بر روی موضع مالیده می شود. در صورت بهبودی نسبی فقط شب ها قبل از خواب از ترتینوئین استفاده شود.

• لوسمی پرومیلوسیتیک

بالغین:

45 میلی گرم بر متر مربع ترتینوئین خوراکی روزانه دو بار تا وقتی پاسخ مطلوب درمانی حاصل شود. حدود یک ماه پس از بهبودی کامل یا حتی 90 روز بعد از آن ممکن است دارو قطع گردد.

مکانیسم اثر:

• ترتینوئین با افزایش سرعت میتوز سلولی در لایه اپیدرم، سبب سست شدن لایه شاخی پوست و جدا شدن آن می شود و از تشکیل کمدون های جدید و تبدیل آن ها به آکنه جلوگیری می کند. 

فارماکوکینتیک:

• مقادیر ناچیزی از ترتینوئین از طریق ادرار دفع می شود.

نکات با اهمیت:

• ترتینوئین یک آنالوگ ویتامین آ است. نام تجاری معروف داروی ترتینوئین، رتین آ (Retin-A) می باشد. داروی ترتینوئین اشکال مختلفی مانند لوسیون، ژل و کرم دارد. در افرادی که پوست چرب دارند معمولا ژل ترتینوئین توصیه می شود زیرا پوست را خشک می کند و کرم ترتینوئین هم به افرادی که پوست خشک دارند توصیه می شود زیرا اثرات مرطوب کنندگی دارد.
• داروی ترتینوئین از طریق سست کردن لایه شاخی پوست باعث لایه پوست می شود و از این طریق به درمان آکنه، رفع چین و چروک های پوست کمک می کند به این دلیل به عنوان کرم لایه بردار ترتینوئین شناخته می شود. 

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید
• بارداری

موارد احتیاط:

• آفتاب سوختگی
• اگزما
• اختلالات شدید تنفسی
• لکوسیتوز
• شیردهی

تداخلات دارویی:

• ترتینوئین اثرات داروهای حاوی ترتینوئین ، ویتامین آ و نیز اثرات کتوکونازول را افزایش می دهد.
• ترتینوئین ممکن است اثرات فرمول های لایه برداری و خشک کننده موضعی را تشدید کند.
• ترتینوئین همراه با کینولون ها، رتینوئیدها، سولفونامیدها، دیورتیک های تیازیدی و فنوتیازین ها خطر آفتاب سوختگی را افزایش می دهد.
• در مصرف همزمان ترتینوئین و آمینوکاپروئیک اسید و ترنگزامیک اسید عوارض ترومبوتیک ترتینوئین را افزایش می یابد.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی ترتینوئین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• CNS: تب، تعریق، سردرد، خستگی، ضعف
• GI: تهوع، استفراغ، شکم درد، یبوست، اسهال، سوء هاضمه، نفخ، هپاتیت، خونریزی گوارشی
• CV: افوزیون پریکارد، تغییرات ECG، دیس ریتمی های قلبی
• Other: عفونت های تنفسی مجاری فوقانی، پنومونی، افزایش سطح تری گلیسرید و کلسترول خون، سوزش، خارش و خشکی پوست

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف ترتینوئین در دوران بارداری جز گروه D می باشد.
• مصرف ترتینوئین در دوران شیردهی به مطالعات بیشتری نیاز دارد.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• قبل استفاده از فرم موضعی ترتینوئین پوست باید کاملا شسته و تمیز باشد.
• داروی موضعی ترتینوئین را باید قبل از خواب تجویز کنید و ناحیه مورد نظر را با یک گاز تمیز بپوشانید. از دستکش استفاده کنید.
• در مصرف خوراکی ترتینوئین تست های CBC, PT, PTT، تست های کلیوی و LFT و سطح لیپید های خون را انجام دهید.
• باید اطمینان حاصل کنید که بیمار باردار نباشد.

توجهات بیمار - خانواده:

• دوره درمان با ترتینوئین را کامل کنید.
• قبل از مصرف ترتینوئین موضعی پوست را با آب و صابون کاملا شستشو دهید و خشک کنید.
• در طول درمان با ترتینوئین از تماس مستقیم با نور خورشید اجتناب کنید و از کرم ضدآفتاب مناسب استفاده کنید.
• هر گونه عوارض جانبی را به پزشک اطلاع دهید.
• در دوره درمان با ترتینوئین از روش های مطمئن ضد بارداری استفاده کنید.

شرایط نگهداری دارو:

• داروی ترتینوئین را در درجه حرارت اتاق نگاهداری کنید.