نام ژنریک:

• دسموپرسین
• دسموپرسین استات

نام لاتین:

• Desmopressin Acetate

نام تجاری:

• ®DDAVP

گروه دارویی- درمانی:

• آنالوگ صناعی هورمون هیپوفیز خلفی
• آنتی دیورتیک
• ضدخونریزی

طبقه بندی در بارداری:

• گروه B

اشکال دارویی:

• قرص: 0.1 میلی گرم، 0.2 میلی گرم
• آمپول: 4 میکروگرم/میلی لیتر، 15 میکروگرم/میلی لیتر
• اسپری بینی: 10 میکروگرم/دوز
• محلول داخل بینی: 0.1 میلی گرم/میلی لیتر

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• دیابت بی مزه مرکزی؛ پرادراری و پرنوشی موقتی به دنبال ترومای هیپوفیز

بالغین و کودکان بالای 12 سال:

محلول داخل بینی: دوز اولیه 10 میکروگرم در زمان خواب است. برای دستیابی به پاسخ درمانی مناسب، می توان هر بار 2.5 میکروگرم به دوز شبانه اضافه کرد. اگر حجم ادرار زیاد است یک دوز 10 میکروگرمی صبح ها اضافه می گردد. جهت درمان نگهدارنده: با دوز 10 تا 40 میکروگرم در روز به صورت تک دوز یا 2 تا 3 دوز منقسم، درمان ادامه می یابد.

تزریق وریدی یا زیرپوستی: 2 تا 4 میکروگرم 2 بار در روز (صبح و شب) تزریق می شود.

اسپری بینی: 10 تا 40 میکروگرم به صورت تک دوز یا 2 تا 3 بار در روز داخل بینی اسپری می شود.

کودکان 3 ماه تا 12 سال:

محلول داخل بینی: دوز اولیه 5 میکروگرم شبها در زمان خواب است. برای دستیابی به پاسخ درمانی مناسب، می توان ابتدا دوز شبانه را هر بار به مقدار 2.5 میکروگرم اضافه نمود و سپس دوز 5 میکروگرمی صبح ها اضافه می گردد. جهت درمان نگهدارنده: با دوز 5 تا 30 میکروگرم در روز به صورت تک دوز یا 2 تا 3 دوز منقسم، درمان ادامه می یابد.

تزریق زیرپوستی: 5 میکروگرم به صورت تک دوز یا 2 بار در روز تزریق می گردد.

اسپری بینی: 5 تا 30 میکروگرم  به صورت تک دوز یا 2 بار در روز داخل بینی اسپری می شود.

• شب ادراری اولیه

بالغین و کودکان بالای 6 سال: 10 میکروگرم از محلول یا اسپری دسموپرسین شب ها هنگام خواب در هر سوراخ بینی ریخته یا اسپری می شود که در مجموع 20 میکروگرم از دارو استفاده می شود. دوز نگهدارنده 10 تا 40 میکروگرم در روز است. 

• هموفیلی A، بیماری فون ویلبراند

بالغین و کودکان: 0.3 میکروگرم/کیلوگرم از دارو با محلول نرمال سالین رقیق می گردد و در طول 15 تا 30 دقیقه انفوزیون می شود.

• مصارف جانبی:

درمان نارسایی مزمن سیستم اتونوم مانند افت فشارخون وضعیتی در صبحگاه

پیشگیری یا درمان سردرد ناشی از پونکسیون کمری

مکانیسم اثر:

• دسموپرسین با افزایش نفوذپذیری سلولی لوله های جمع کننده ادرار باعث افزایش بازجذب آب توسط کلیه ها می شود، در نتیجه موجب افزایش اسمولالیته ادرار و کاهش حجم ادرار می گردد و از این طریق داروی دسموپرسین اثر آنتی دیورتیک خود را اعمال می کند.
• دسموپرسین همچنین باعث افزایش فعالیت فاکتور انعقادی VIII یا فاکتور 8 یا ضدهموفیلی می شود و از این طریق اثر ضدخونریزی و هموستاتیک خود را اعمال می کند.

فارماکوکینتیک:

• 20 تا 40 درصد داروی دسموپرسین از بافت مخاط بینی(در تجویز داخل بینی) جذب می شود.
• متابولیسم دارو کلیوی است.
• نیمه عمر دارو 75 دقیقه می باشد.
• دفع دسموپرسین ناشناخته است.

نکات با اهمیت:

• داروی دسموپرسین آنالوگ صناعی هورمون وازوپرسین است که از غده هیپوفیز خلفی ترشح می گردد.
• هورمون وازوپرسین در بدن 2 نوع گیرنده دارد. گیرنده های وازوپرسین نوع 1 در رگهای بدن است و بعد از ترشح وازوپرسین و اثر روی این نوع گیرنده ها، عروق منقبض شده و فشارخون افزایش می یابد. گیرنده های وازوپرسین نوع 2 در لوله های جمع کننده ادرار حضور دارند و بعد از اثرگذاری هورمون وازوپرسین روی آنها باعث، افزایش بازجذب آب توسط کلیه ها می گردد و حجم ادرار را کاهش می دهد.
• تفاوت دو داروی وازوپرسین و دسموپرسین در این است که داروی دسموپرسین انتخابی عمل می کند و تمایل بیشتری به گیرنده های نوع 2 دارد و به این دلیل اثر ضدادراری دسموپرسین خیلی بیشتر از وازوپرسین است و عوارض جانبی کمتری نیز دارد.
• محلول داخل بینی دسموپرسین با استفاده از یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر وارد بینی می گردد. بدین منظور ابتدا مقدار مناسبی از محلول به داخل لوله کشیده می شود و یک سر لوله داخل سوراخ بینی قرار می گیرد. سپس بیمار باید در سر دیگر لوله بدمد تا محلول وارد سوراخ بینی گردد.
• در طول درمان در صورت ایجاد عوارضی مانند افزایش حساسیت، آنافیلاکسی و مسمومیت با آب مصرف دسموپرسین باید قطع گردد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت مفرط به دارو

موارد احتیاط:

• رینیت آلرژیک (آبریزش بینی به دلیل حساسیت)
• احتقان یا گرفتگی بینی
• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
• بیماری های عروق کرونر قلب
• فشارخون بالا

تداخلات دارویی:

• داروهای کاربامازپین، کلرپروپامید، کلوفیبرات تاثیر دسموپرسین را افزایش می دهند.
• داروهای هپارین، لیتیم و اپی نفرین از تاثیر دسموپرسین می کاهند.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

• CNS: سردرد موقت
• CV: افزایش مختصر فشارخون
• EENT: احتقان بینی، آبریزش بینی، خونریزی از بینی
• GI: تهوع، کرامپ های شکمی و دلپیچه خفیف
• GU: آنوری، اشکال در دفع ادرار
• Other: افزایش وزن، گرگرفتگی، آنافیلاکسی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• موثر بودن و بی خطر بودن مصرف دسموپرسین در دوران بارداری ثابت نشده است. البته نشان داده شده که دوز ضدادراری این دارو تاثیری بر انقباضات رحمی ندارد و خطری برای ادامه بارداری محسوب نمی شود.
• درباره مصرف این دارو در دوران شیردهی مطالعات کمی انجام شده است. در این مطالعات مصرف دسموپرسین تاثیر قابل توجهی روی تولید شیر یا سلامت شیرخوار نداشته است.
• با این حال مصرف دسموپرسین در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط همراه باشد. مزایا و مضرات احتمالی این دارو باید سنجیده شود.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• با اندازه گیری منظم میزان مصرف و دفع آب، اسمولالیته ادرار و پلاسما و جرم حجمی ادرار، اثربخشی دارو را کنترل نمائید.
• بیمار را هر روز وزن کنید و او را از نظر ایجاد ادم تحت کنترل بگیرید.
• استفاده از اسپری بینی دسموپرسین ممکن است روی مخاط بینی تاثیر بگذارد.
• جهت تزریق وریدی در افرادی که وزنشان بیشتر از 10 کیلوگرم است با 50 میلی لیتر نرمال سالین و کودکانی که کمتر از 10 کیلوگرم وزن دارند دارو را با 10 میلی لیتر نرمال سالین رقیق نمائید.
• علائم مسمومیت با دسموپرسین عبارتند از دل درد، درد هنگام تنفس، گرگرفتگی صورت، ادم یا احتباس مایعات در بدن، سردرد و تحریک غشای مخاطی
• برای درمان مسمومیت دوز دارو یا دفعات مصرف دارو را کاهش دهید یا در صورتی که مسمومیت شدید باشد مصرف دارو را موقتا قطع نمائید.

توجهات بیمار - خانواده:

• در صورت بروز خواب آلودگی، سردرد، تنگی نفس، سوزش سردل، تهوع، کرامپ شکمی، احتقان و تحریک شدید بینی به پزشک مراجعه نمائید.
• قبل از استفاده از اسپری، بینی را تمیز کنید.
• در صورت بروز عفونت در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی با پزشک تماس بگیرید.
• تنها به اندازه رفع تشنگی آب بنوشید.

شرایط نگهداری دارو:

• محلول دارو را باید در یخچال و دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری نمایید.
• اسپری بینی دارو را می توان در دمای اتاق نگهداری نمود.