سرماخوردگی علائم، علل، تشخیص و درمان
سرماخوردگی چیست؟
سرماخوردگی نوعی عفونت ویروسی می باشد که در بینی و بخش های فوقاتی سیستم تنفسی ایجاد می شود (سرماخوردگی ویروسی). سرماخوردگی معمولا بی ضرر می باشد . انواعی از ویروس ها می تواند در ایجاد سرماخوردگی نقش داشته باشد.
سرماخوردگی در کودکان زیر شش سال بیشتر شایع می باشد. اما خیلی از افراد بالغ سالم نیز می توانند در سال دو تا سه بار به بیماری سرماخوردگی دچار شوند.
سرماخوردگی بزرگسالان ظرف یک هفته تا ده روز ادامه دارد. علائم سرماخوردگی ممکن است در برخی افراد که سیگار می کشند کمی طولانی تر شود. اگر علائم بهبود نیابند باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم سرماخوردگی
علائم سرماخوردگی معمولا ظرف یک تا سه روز بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس سرماخوردگی بروز می یابد. علائم و نشانه های سرماخوردگی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از علایم سرماخوردگی ویروسی عبارت است از:
- آبریزش بینی
- گلودرد
- سرفه
- احتقان
- بدن درد یا سردرد خفیف
- تبی با دمای پایین
- احساس نا خوشایند و ضعف
ترشحات بینی ممکن است ضخیم تر بوده و به رنگ سبز یا زرد باشد. این علائم نشان دهنده عفونت باکتریایی نمی باشد.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد
در مورد افراد بالغ در صورت بروز موارد زیر فورا باید به پزشک مراجعه کرد:
- تب بالای 38.5 درجه
- تبی که به مدت پنج روز طول کشیده و یا بعد از یک دوره دوباره تکرار شده است.
- تنگی نفس
- گیجی
- گلو درد، سردرد شدید و یا درد شدید در سینوس
در پاسخ به این پرسش که علایم سرماخوردگی در کودکان چیست، می توان به علائم زیر اشاره کرد:
- تب 38 درجه در نوزادان زیر 12 هفته
- افزایش دمای تب و یا بازه های تب داری که بیش از دو روز در یک کودک به طول انجامد.
- علائم شدیدی مانند سردرد یا سرفه
- گیجی
- درد گوش
- کج خلقی و بهانه جویی شدید
- خواب آلودگی غیر معمول
- از دست دادن اشتها
در صورت مشاهده کردن علائم عنوان شده در کودک خود فورا با پزشک تماس بگیرید.
علت سرماخوردگی
اگر چه ویروس های زیادی وجود دارند که سبب ایجاد بیماری سرماخوردگی می شوند اما rhinovirus ها عمدتا در علت سرماخوردگی محسوب می شوند.
ویروس سرماخوردگی از طریق دهان، چشم ها و یا بینی وارد بدن می شود. این ویروس می تواند از طریق ترشحاتی که در اثر سرفه یا عطسه و یا صحبت کردن آزاد می شوند، در هوا منتشر گردد. ویروس سرماخوردگی هم چنین می تواند از طریق دست دادن به فرد آلوده یا به اشتراک گذاری وسایلی مانند حوله، اسباب بازی و یا تلفن منتقل شود. در صورتی که با فرد مبتلا به سرماخوردگی دست دهید و سپس دست خود را به دهان، گوش یا بینی خود برسانید احتمال دارد که به سرماخوردگی دچار شوید.
فاکتورهای خطر در بیماری سرماخوردگی
برخی فاکتورها که در ادامه لیست می شود شانس ابتلا به سرماخوردگی را در شما افزایش خواهند داد:
- سن: کودکان زیر شش سال بیشتر در خطر ابتلا به سرماخوردگی قرار دارند، مخصوصا اگر در مراکز مراقبت گروهی مانند مهد کودک ها نگاهداری شوند (سرماخوردگی کودکان).
- ضعف در سیستم ایمنی: ابتلا به بیماری های مزمن و یا بیماری ها و شرایطی که سیستم ایمنی را تضعیف می کنند می تواند ریسک ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می دهد.
- برخی از فصول: کودکان و افراد بالغ در فصل هایی مانند پاییز و زمستان بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی هستند.
- سیگار کشیدن: افرادی که از سیگار استفاده می کنند بیشتر در خطر ابتلا به بیماری سرماخوردگی قرار دارند.
- تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگی: اگر پیرامون شما افرادی وجود داشته باشند که به سرماخوردگی مبتلا هستند در آن صورت شما بیشتر در خطر ابتلا به سرماخوردگی قرار خواهید داشت.
عوارض سرماخوردگی
عوارض سرماخوردگی عبارت است از:
- عفونت حاد گوش میانی: عفونت حاد گوش میانی زمانی ایجاد می شود که باکتری یا ویروس وارد فضای پشت پرده گوش شده باشد. علائم معمول عفونت حاد گوش میانی عبارت است از درد گوش و یا در برخی موارد وجود ترشحاتی سبز یا زرد رنگ از بینی یا عود تب که به دنبال سرماخوردگی اتفاق می افتد.
- آسم: سرماخوردگی می تواند منجر به بروز حمله آسم شود.
- سینوزیت حاد: عدم رفع سرماخوردگی در افراد بالغ یا در کودکان می تواند منجر به التهاب و عفونت در سینوس ها شود.
- سایر عفونت های ثانویه: گلو درد، پنومونی یا برونشیولیت در کودکان از جمله عفونت هایی می باشند که ممکن است در صورت عدم رفع سرماخوردگی اتفاق بیفتند. درمان این عفونت ها به پزشک نیاز خواهد داشت و بدون دارو برطرف نخواهد گردید.
تشخیص سرماخوردگی در کودکان
اغلب افرادی که به سرماخوردگی دچار می شوند بر اساس علائم و نشانه هایی که دارند بیماری شان تشخیص داده می شود. اگر پزشک به وجود عفونت باکتریایی یا سایر شرایط در شما مشکوک شود ممکن است دستور انجام عکس برداری یا سایر تست ها را بدهد تا وجود سایر احتمالات برررسی شود.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر شما یا فرزندتان به سرماخوردگی دچار شده اید و علائم پایداری دارید باید به پزشک خانواده یا متخصص اطفال مراجعه کنید. در ادامه اطلاعاتی وجود دارد که شما را برای ملاقات با پزشک آماده می کند.
- علائمی که فرزند شما دارد و زمان شروع علائم را یادداشت کنید.
- اطلاعات مهم از قبیل استرس های اخیر و یا در تماس بودن با افراد بیمار را در نظر داشته باشید.
- داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که استفاده می کنید یا فرزند شما استفاده می کند را یادداشت کنید.
- سوالات احتمالی که از پزشک دارید را لیست بفرمایید.
در مورد سرماخوردگی های معمول برخی سوالات که می توانید از پزشک بپرسید عبارت است از:
- علت احتمالی بروز علائم در کودکم چه بوده است؟
- آیا علل احتمالی دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- چه تست هایی را باید انجام داد؟
- چه رویکردهای درمانی را توصیه می کنید؟
- باید از چه درمان هایی اجتناب کرد؟
- به طور معمول سرماخوردگی کودکان چند روز طول میکشد؟
- آیا بیماری کودک مسری می باشد؟ آیا می تواند به مدرسه برود؟
- چه اقداماتی را برای تسریع روند بهبود بیماری سرماخوردگی می توانم انجام دهم؟
- کودک من به بیماری دیگری نیز مبتلا است، چطور می توان این شرایط را با هم کنترل کنم؟
فراموش نکنید که می توانید همه دغدغه های خود را در مورد سرماخوردگی کودک خود را با پزشک در میان بگذارید.
پزشک نیز احتمالا سوالاتی را از شما خواهد پرسید. برخی سوالات احتمالی پزشک در مورد سرماخوردگی عبارت است از:
- آیا این علائم به طور مکرر ادامه داشته است؟
- شدت علائم چقدر بوده است؟
- آیا علائم بهبود یافته و سپس بدتر می شود؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بهتر کند؟
به خاطر داشته باشید مصرف کافی مایعات و استراحت کافی در درمان سرماخوردگی بسیار اهمیت خواهد داشت.
درمان سرماخوردگی کودکان
راه های درمان سرماخوردگی در کودکان و افراد بالغ
درمانی برای سرماخوردگی های معمولی وجود ندارد. استفاده از آنتی بیوتیک ها در بیماری های ویروسی ممنوع می باشد مگر آن که عفونت باکتریای هم در میان باشد. درمان سرماخوردگی کودکان و افراد بالغ مبتنی بر کنترل علائم سرماخوردگی می باشد.
درمان های معمول برای سرماخوردگی عبارت است از:
- مسکن ها: در مواردی که تب، گلودرد یا سردرد وجود داشته باشد بسیاری از افراد ممکن است از استامینوفن و یا مسکن های ضد درد خفیف استفاده کنند. استفاده از استامینوفن باید برای کوتاه مدت ترین دوره در نظر گرفته شود تا احتمال بروز عواض جانبی کاهش یابد. در مصرف آسپرین در کودکان باید احتیاط کرد. کودکانی که تجربه ابتلا به آبله مرغان را داشته و یا علائم شبه انفلوآنزا را داشته اند نباید از آسپرین استفاده کنند؛ زیرا مصرف آسپرین با احتمال بروز سندرم ری ارتباط دارد. سندرم ری می تواند در این کودکان بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. در مصرف داروهای مسکن ضد درد برای کودکان از فراورده هایی استفاده کنید که مخصوص آن ها فرموله شده باشند. در نوزادان و اطفال داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن می تواند موثر باشد. تب سرماخوردگی در کودکان احتمالا با استفاده از این داروها کاهش خواهد یافت.
- اسپری های ضد احتقان بینی: افراد بالغ می توانند از قطره ها و اسپری های ضد احتقان استفاده کنند. اما مدت زمان استفاده از این محصولات نباید بیش از پنج روز باشد. استفاده طولانی مدت از این محصولات می تواند علائمی را به دنبال داشته باشد. کودکان زیر شش سال نباید از قطره ها و اسپری های ضد احتقان استفاده کنند.
- شربت های ضد سرفه: سازمان غذا و دارو در مورد مصرف بدون نسخه این محصولات در کودکان زیر چهار سال هشدار می دهد. شواهد مناسبی مبنی بر بی خطر بودن این درمان ها برای این کودکان در دست نیست. اگر از داروهای ضد سرفه برای کودکان بالای شش سال استفاده می کنید باید دستورالعمل روی بسته دارو را به دقت رعایت کنید. نباید به کودک خود داروهایی دهید که همزمان ممکن است به طور تصادفی غلظت آنتی هیستامین ها یا مسکن های ضد درد یا ضد احتقان ها را افزایش دهد. در این صورت احتمال دارد اوردوز به صورت تصادفی ایجاد شود.
درمان های خانگی برای سرماخوردگی
به کودک سرماخورده چه بدهیم؟ توجه به نکات زیر می تواند به هنگام سرماخوردگی بسیار موثر باشد:
- مقدار کافی مایعات استفاده کنید. آب، آبمیوه و آبلیمو می تواند انتخاب های مناسبی به هنگام سرماخوردگی باشند. در طول دوران سرماخوردگی بهتر است از مصرف ترکیبات حاوی کافئین اجتناب کرد این ماده می تواند سبب دهیدارته شدن بدن شما گردد.
- سوپ: استفاده از سوپ مرغ و سایر غذاها و مایعات گرم می تواند احتقان را آرام کند.
- استراحت کردن: تا جایی که ممکن است در خانه بمانید و به محل کار یا مدرسه نروید مخصوصا اگر تب دارید و یا سرفه می کنید و یا از داروهایی استفاده می کنید که سبب خواب آلودگی شما می شوند. استراحت کردن در منزل به کودک شما فرصت بهبود می دهد از طرفی احتمال انتقال بیماری نیز کاهش می یابد.
- دما و رطوبت اتاق را تنظیم کنید. اتاق را گرم نگاه دارید. اگر هوای خانه خشک می باشد بهتر است از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید. این دستگاه می تواند هوا را مرطوب کرده و به بهبود احتقان و سرفه کمک می کند. سعی کنید دستگاه رطوبت ساز را تا جایی که ممکن است تمیز نگاه دارید به این ترتیب احتمال رشد باکتری ها در آن کاهش می یابد.
- از آب نمک استفاده کنید. اگر فرزند شما به اندازه ای بالغ می باشد که قادر به قر قره کردن است می توان یک چهارم تا نصف قاشق چایخوری نمک را در لیوانی آب حل کرده و آن را به منظور قرقره کردن به کودک بدهید. به این ترتیب زخم گلو تا حدی آرام خواهد شد.
- از قطره های نمکی بینی استفاده کنید. این قطره ها می توانند به رفع احتقان کمک کنند. خریداری این قطره ها نیازی به نسخه پزشک ندارد. این قطره ها می توانند حتی در کودکان نیز استفاده شوند.
در سرماخوردگی نوزاد بعد از استفاده قطره های سالین، ساکشن ملایم سوراخ بینی با استفاده از سرنگ می تواند موثر باشد.
سایر گزینه ها
- ویتامین سی: به نظر می رسد ویتامین سی بتواند به جلوگیری از سرماخوردگی کمک کند.
- اکی ناسه آ: تحقیقات نشان می دهند این دارو می تواند به پیشگیری و کوتاه شدن دوره سرماخوردگی کمک کند. در صورتی که سیستم ایمنی سالمی داشته و به اکی ناسه آ آلرژی نداشته باشید استفاده از این مکمل می تواند گزینه مناسبی باشد.
- زینک: تحقیقات زیادی روی خواص زینک انجام شده است. مطالعات نشان می دهد اگر زنیک ظرف 24 ساعت پس از شروع علائم استفاده شود در آن صورت می تواند بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
تاثیرات جانبی ناشی از زینک عبارت است از طعم و مزه بد هم چنین حالت تهوع. قبل از مصرف مکمل زینک با پزشک خود مشورت کنید.
استفاده از زینک به فرم درون بینی می تواند آسیب دائمی را در حس بویایی به همراه داشته باشد.
پیشگیری از سرماخوردگی
راههای جلوگیری از سرماخوردگی در کودکان و افراد بالغ
راههای پیشگیری از سرماخوردگی در کودکان مبتنی بر اصول بهداشتی می باشد؛ زیرا واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی وجود ندارد. برخی موارد احتیاطی که می تواند مانع از انتشار ویروس سرماخوردگی شود عبارت است از:
- دست های خود را بشویید. شستن دست ها با آب و صابون بسیار موثر است. به کودکان خود بیاموزید که شستن دقیق دست ها بسیار اهمیت دارد. اگر آب و یا صابون در دسترس نباشد می توانید از ضدعفونی کننده های الکلی استفاده کنید.
- سطوح را ضدعفونی کنید. سطوح حمام یا آشپزخانه را ضد عفونی کنید مخصوصا اگر یکی از اعضای خانواده به سرماخوردگی مبتلا شده باشد. اسباب بازی های کودک را به طور دوره ای شستشو دهید.
- از دستمال استفاده کنید. هنگامی که سرفه و یا عطسه می کنید از دستمال استفاده کنید و سپس دستمال را دور بیاندازید و دست های خود را به دقت شستشو دهید.
- به کودک خود بیاموزید زمانی که دستمال در دست ندارد، به هنگام سرفه یا عطسه با استفاده از آرنج جلوی دهان و بینی خود را بپوشاند و دست هایش را جلوی دهان قرار ندهد.
- وسایل شخصی را به اشتراک نگذارید. لیوان و سایر ظروف شخصی را با سایر افراد خانواده به اشتراک نگذارید. در صورتی که بیمار هستید از لیوان و فنجان خود استفاده کنید.
- از تماس مستقیم با فردی که به سرماخوردگی دچار شده است اجتناب کنید.
- مراکز مناسب و خصوصی را برای نگاهداری فرزند خود انتخاب کنید.
- مراقب خود یا فرزند خود باشید. سعی کنید تغذیه مناسبی داشته باشید. ورزش مناسب یا داشتن خواب کافی و کنترل استرس می تواند بسیار کمک کننده باشد.