بلفاریت علائم، علل، تشخیص، درمان
بلفاریت چشمی چیست؟ بلفاریت (Blepharitis) نوعی التهاب پلک است. بلفاریت معمولا بخشی از پلک -جایی که مژه ها رشد می کنند- را درگیر می کند و می تواند هر دو مژه را تحت تاثیر قرار دهد.
بلفاریت پلک عموما زمانی رخ می دهد که غدد چربی کوچک که نزدیک به پایه مژه ها قرار دارند مسدود می شود و منجر به تحریک و قرمزی چشم ها می شوند. بیماری های مختلفی می تواند سبب بلفاریت شود.
بلفاریت عمدتا شرایط مزمنی است که به سختی درمان می شود. بلفاریت می تواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد. اما معمولا سبب آسیب دائمی به بینایی نمی شود. در پاسخ به این سوال که آیا بلفاریت واگیردار است باید گفت خیر. بلفاریت چشم بیماری مسری نمی باشد.
علائم بلفاریت
علائم بلفاریت عبارت است از:
- چشمان اشک آلود
- چشمان قرمز
- سوزش و خارش در چشم
- پلک هایی که به نظر چرب می آید
- پلک های خارش دار
- قرمزی و تورم پلک ها
- پوسته پوسته شدن اطراف چشم ها
- مژه های به هم چسبیده
- حساسیت به نور
- مژه هایی که به صورت غیرنرمال رشد می کند
- از دست رفتن مژه ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما به علائم بلفاریت دچار هستید و با وجود رعایت موارد بهداشتی هم چنان بهبود نمی یابید (مواردی مانند پاک کردن منظم و مراقبت نواحی آسیب دیده) در این صورت باید به پزشک مراجعه کنید.
علت بیماری بلفاریت
علت ایجاد بلفاریت مشخص نیست. بلفاریت ممکن است با یک یا چند فاکتور زیر ارتباط داشته باشد:
- درماتیت سبورئیک: شوره پوست سر یا ابروها (بلفاریت سبوره ای)
- عفونت باکتریایی
- اختلال یا بد عمل کردن غدد چربی در پلک ها
- روزاسه: نوعی شرایط پوستی که با توجه به قرمزی صورت مشخص می شود
- آلرژی هایی مانند واکنش های آلرژیک به داروهای چشمی، محلول لنزهای تماسی یا آرایش چشم ها
- شپش مژه
عوارض بیماری بلفاریت
اگر به بلفاریت دچار باشید ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- مشکلاتی مربوط به مژه: بلفاریت می تواند سبب افتادن مژه ها شده یا منجر به رشد غیرنرمال آن ها می شود
- مشکلات پوستی در پلک ها: اسکار می تواند روی پلک ها در پاسخ به بلفاریت طولانی مدت ایجاد شود. یا لبه های پلک ممکن است لبه های پلک به داخل یا خارج تغییر یابد.
- خشکی چشم ها یا ریزش بیش از حد اشک: در اثر بلفاریت ترشح غیر نرمال روغن و یا پوسته هایی همراه با شوره می تواند در لایه اشک تجمع یابد. لایه اشکی غیر نرمال می تواند در لوبریکاسیون طبیعی چشم اختلال ایجاد کند. در نتیجه چشم ها تحریک شده و علائمی مانند خشکی چشم ها و یا اشک ریزی بیش از حد ایجاد می شود.
- مشکلاتی در گذاشتن لنزهای تماسی: از آن جایی که بلفاریت می تواند بر لوبریکاسیون چشم ها تاثیر بگذارد در نتیجه استفاده از لنزهای تماسی با مشکلاتی همراه خواهد بود.
- Sty: نوعی عفونت چشم می باشد که در نزدیکی پایه مژه ها ایجاد می شود. نتیجه این عفونت توده های دردناک در لبه پلک می باشد (معمولا در بیرونی ترین بخش). این عفونت اغلب در سطح پلک قابل رویت می باشد و می تواند در اثر بلفاریت ایجاد شود.
- Chalazion: این شرایط در اثر بلفاریت وقتی اتفاق می افتد که یکی از غدد کوچک در لبه پلک درست در پشت مژه ها مسدود شود. غده می تواند با باکتری عفونی شود و در نهایت قرمزی و تورم پلک را به دنبال داشته باشد. بر خلاف Sty این عفونت بیشتر در بخش داخلی پلک ها مشخص است.
- صورتی مزمن چشم ها: بلفاریت می تواند منجر به ایجاد چشم صورتی شود.
- آسیب به قرنیه: تحریک مستمر ناشی از پلک های ملتهب یا مژه هایی که در جهت نادرست قرار گرفته اند می تواند سبب زخم هایی شود که روی قرنیه ایجاد می شود. در نهایت فرد مستعد ابتلا به عفونت قرنیه می شود.
تشخیص بلفاریت
تست ها و روش های به کار رفته برای تشخیص بلفاریت عبارت است از:
- بررسی پلک ها: پزشک به دقت پلک ها و چشم های شما را معاینه خواهد کرد. در طول معاینه پزشک از ابزارهایی به منظور بزرگنمایی استفاده خواهد کرد.
- در برخی موارد پزشک ممکن است از روغن یا پوسته ای که روی پلک قرار دارد نمونه برداری کند. این نمونه می تواند به لحاظ وجود باکتری، قارچ یا شواهدی مبنی بر آلرژی مورد بررسی قرار گیرد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شما احتمالا ابتدا به پزشک خانواده مراجعه کرده و سپس به متخصص بیماری های چشمی ارجاع داده خواهید شد.
از آن جایی که قرار ملاقات با پزشک مختصر می باشد بهتر است قبل از ملاقات با پزشک آمادگی داشته باشید. در ادامه اطلاعاتی وجود دارد که شما را آماده خواهد کرد:
- به هنگام ملاقات با پزشک در صورت داشتن لنزهای تماسی آن را بردارید.
- علائمی که تجربه می کنید حتی علائم غیر مرتبط را نیز لیست کنید.
- لیستی از داروهای مصرفی، ویتامین ها یا مکمل هایی که استفاده می کنید آماده کنید.
- لیستی از سوالات احتمالی خود آماده بفرمایید.
در ادامه برخی سوالات مهم احتمالی در مورد بیماری چشمی بلفاریت لیست شده است که شما می توانید به آن توجه داشته باشید:
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- آیا احتمال دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- چه تست هایی باید انجام دهم؟
- چه درمان هایی وجود دارد و بهترین درمان برای من چیست؟
- آیا این شرایط موقتی است یا دائمی؟ بعد از درمان آیا بلفاریت دوباره عود می کند؟
- آیا بلفاریت واگیردار است؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- آیا جایگزین ژنریکی برای داروهایی که نسخه کرده اید وجود دارد؟
- آیا بروشور یا وب سایتی وجود دارد که در مورد بلفاریت مرا بیشتر راهنمایی کند؟
- آیا می توانم از لنزهای تماسی استفاده کنم؟
- آیا باید مراقبت های خاصی را در تمیز کردن لنزهای تماسی انجام دهم؟
علاوه بر این پزشک نیز ممکن است سوالاتی را از شما بپرسد. برخی سوالات احتمالی پزشک عبارت است از:
- برای اولین بار چه زمانی علائم ظاهر شد؟
- آیا علائم همیشه وجود دارد و یا برخی اوقات ظاهر می شود؟
- آیا علائم در بازه زمانی مشخصی ظاهر می شود؟
- آیا از لنزهای تماسی استفاده می کنید؟
- آیا اخیرا نام تجاری لوازم آرایشی مورد استفاده خود را تغییر داده اید؟
- آیا نام تجاری شامپو یا صابون خود را اخیرا تغییر داده اید؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بهبود بخشد؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
- آیا به بیماری چشمی یا آسیب چشمی دچار شده اید؟ آیا در چشم های تان سابقه جراحی داشته اید؟
- آیا به بیماری دیگری مبتلا هستید؟
- آیا در تماس با کسی بوده اید که به عفونت چشمی دچار بوده است؟
شستن پلک ها به مدت چند بار در روز می تواند موثر باشد. به منظور شستن پلک ها به موارد زیر توجه داشته باشید:
- دستمال مرطوب گرمی را به مدت پنج دقیقه روی پلک های بسته قرار دهید.
- با استفاده از محلول رقیقی از شامپوی بچه پلک ها را مالش دهید. از دستمال تمیز استفاده کنید و دست های خود را قبل از آن به خوبی شستشو دهید.
- چشمان خود را با آب گرم شستشو دهید.
- چشم های خود را تحریک نکنید از آرایش کردن چشم ها و استفاده از لنزهای تماسی بپرهیزید.
درمان بلفاریت
بلفاریت و درمان آن
اقدامات مراقبت شخصی مانند شستن چشم ها و استفاده از کمپرس های گرم می تواند در اغلب موارد بلفاریت موثر باشد. اگر این روش کافی نبود پزشک درمان دارویی بلفاریت را به شما پیشنهاد خواهد داد:
- داروهایی که ضد عفونت می تواند موثر باشد: آنتی بیوتیک هایی که روی پلک استفاده می شوند می توانند علائم را تخفیف داده و عفونت باکتریایی روی پلک ها را از بین ببرند. آنتی بیوتیک های چشمی در فرم های مختلف قطره، کرم ها و پمادها در دسترس هستند و در درمان بلفاریت به کار می روند. اگر شما به آنتی بیوتیک های موضعی پاسخ ندهید پزشک آنتی بیوتیک های خوراکی را به شما پیشنهاد خواهد داد.
- داروهایی به منظور کنترل التهاب: قطرهای چشمی استروئیدی یا پمادهای چشمی استروئیدی می توانند به کنترل التهاب ناشی از بلفاریت کمک کنند. پزشک می تواند داروهای ضد التهاب و آنتی بیوتیک ها هر دو باهم را در نظر داشته باشد.
- داروهایی که بر سیستم ایمنی تاثیر می گذارد: سیکلوسپورین موضعی نوعی مهارکننده calcineurin می باشد که می تواند برخی علائم بلفاریت را تخفیف دهد.
- درمان شرایط زمینه ای: بلفاریت ناشی از درماتیت سبورئیک، روزاسه یا سایر بیماری ها می تواند با درمان این بیماری ها بهبود یابد.
بلفاریت به ندرت به طور کامل از بین می رود. حتی با درمان موفقیت آمیز نیز شرایط اغلب مزمن می باشد و نیاز به مراقبت و توجه روزانه دارد. اگر شما به درمان پاسخ ندادید یا اگر مژه های خود را از دست دادید و یا زمانی که تنها یک چشم دچار بلفاریت شده است، این شرایط می تواند ناشی از سرطان پلک لوکالیزه باشد.
درمان های خانگی
اقدامات مراقبت شخصی می تواند تنها درمان لازم در اغلب موارد بلفاریت باشد:
- چشم های خود را به طور روزانه تمیز کنید. اگر شما به بلفاریت دچار هستید از دو تا چهار بار در روز در زمان بیماری و یا یک تا دوبار در روز بعد از بهبود شرایط مراقبت را ادامه دهید.
- از کمپرس گرم بر روی چشم بسته به مدت چند دقیقه استفاده کنید تا رسوبات پوسته ای روی پلک ها برداشته شود.
- پس از آن بلافاصله از دستمال مرطوب با آب گرم همراه با شامپوی بچه رقیق شده استفاده کنید تا ترشحات چربی و پوسته ها در پایه مژه را بشویید. برای هر چشم از دستمال تمیز و متفاوتی استفاده کنید.
- در برخی موارد ممکن است لازم باشد تا در مورد تمیز کردن لبه پلک ها جایی که مژه ها روییده است دقیق عمل کنید. به این منظور پلک های خود را به آرامی فشار دهید و از دستمال استفاده کنید تا پایه مژه ها به آرامی ماساژ داده شود. این روند مانع از آسیب به قرنیه می شود. از پزشک بپرسید آیا لازم است بعد از تمیز کردن پلک ها به این ترتیب از پماد آنتی بیوتیک استفاده شود یا خیر.
- پلک های خود را با آب گرم بشویید و آن را با حوله ای خشک و تمیز خشک کنید.
- زمانی که پلک ها ملتهب شده است از آرایش کردن چشم ها بپرهیزید. آرایش چشم ها می تواند تمیز کردن پلک ها را دشوار سازد. هم چنین این احتمال وجود دارد که با آرایش کردن باکتری وارد چشم شده و سبب ایجاد واکنش آلرژیک شود.
لوبریکیت کردن چشم ها
می توانید از اشک های مصنوعی که بدون نسخه نیز قابل تهیه هستند به این منظور استفاده کنید. این قطره های چشمی لوبریکیت کننده می تواند چشم های خشک را تسکین دهد.
کنترل شوره و شپش
اگر شوره در ایجاد بلفاریت نقش دارد باید از شامپوی ضد شوره استفاده کنید. استفاده از شامپوهای کنترل کننده شوره می تواند علائم بلفاریت را تخفیف دهد. استفاده از شامپوی حاوی عصاره درخت چای بر پلک ها به طور روزانه می تواند با شپش مبارزه کند. با استفاده از روغن درخت چای 50 درصد هفته ای یک بار می توانید پلک را به آرامی اسکراب کنید.
سایر راه های درمان
هیچ درمان جایگزینی برای تخفیف علائم بلفاریت وجود ندارد. اما استفاده از مکمل های حاوی امگا سه می تواند برای بلفاریت مرتبط با روزاسه مفید باشد. اسید چرب امگا سه در غذاهایی مانند سالمون و گردو وجود دارد.