تعریف:

RhI: تولید شدن آنتی بادی علیه یکی از آنتی ژن های رسوس (D,C و یا E)، در فردی که از نظر رسوس منفی است.

RhD¹: ایجاد آنمی همولیتیک در جنین و یا نوزاد Rh مثبت، به دنبال انتقال آنتی بادی های Rh از مادر به جنین.

اتیولوژی:

RhI:

1. پس از دریافت ترانسفیوژن غیر سازگار با آنتی ژن های Rh.
2. قرار گرفتن مادر در معرض آنتی ژن های Rh جنین (خون ریزی وسیع جنین به مادر، جنین Rh مثبت).

RhD: انتقال آنتی بادی RhD (به طور شایع) از مادر به جنین که منجر به ضعیف شدن غشاء گلبول های قرمز خون و تخریب آنها در طحال می شود.

ریسک فاکتورها:

RhI:

• مرحله سوم زایمان
• خون ریزی قبل از زایمان
• سقط خودبخودی
• حاملگی نابجا
• سقط درمانی
• آمنیوسنتز
• چرخش خارجی سر

RhD:

• ایزوایمونیزاسیون قبلی مادر
• خون ریزی قبلی جنین به مادر

اپیدمیولوژی:

منفی بودن Rh، به طور شایع در نژاد سفید پوست (به میزان 15 درصد) دیده می شود.

RhI: ایزوایمونیزاسیون به میزان 1 درصد در زایمان اول و 3 تا 5 درصد در زایمان های بعدی دیده می شود (بدون پروفیلاکسی).

شرح حال:

• بدون علامت
• کاهش حرکات جنین
• شرح حال انتقال خون
• سابقه قبلی زردی
• هیدروپس نوزاد
• مرده زایی
• مرگ نوزاد

معاینه بالینی:

• RhI: بدون علامت.
• RhD: جنین: پلی هیدر آمنیوس. نوزاد: آنمی، زردی، ادم، هیدروپس (ادم پوست، پلورال افیوژن، آسیت، هپاتواسپلنومگالی).

پاتولوژی:

RhD: ضعیف شدن غشاء گلبول های قرمز جنین ناشی از اثر آنتی بادی ها.

ارزیابی ها:

غربالگری (در تمام زنان): آزمایشات خونی:

1. بررسی وضعیت Rh و سطوح آنتی بادی Rh (و ارزیابی از نظر Rh در همسر در صورتی که همسر نیز Rh منفی باشد).
2. هفته 28 تا 36 بارداری: اندازه گیری سطوح آنتی بادی D (اندازه گیری به طور مکرر در مواردی که آنتی بادی D مثبت باشد).
3. پس از تولد (خون بند ناف): تعیین گروه خونی ABO و گروه Rh، اندازه گیری هموگلوبین، آزمایش کومبز مستقیم، بیلی روبین.

جنین در معرض خطر: آزمایشات خونی، کومبز غیرمستقیم، سونوگرافی (از نظر هیدروپس فتالیس)، آمنیوسنتز+ اسپکترومتری (اندازه گیری سطوح بیلی روبین در مایع آمنیوتیک)، کوردوسنتز (گروه خونی، هماتوکریت، هموگلوبین).

درمان:

RhI: پیشگیری: ایمونوگلوبین آنتی D، در هفته های 28 تا 34 بارداری و در 72 ساعت اول پس از خون ریزی جنین به مادر باید در تمام زنان Rh منفی تجویز شود. پس از سه ماهه اول بارداری در صورت مثبت بودن تست Kleihauer (سطح سلول های جنین را در خون مادر اندازه گیری می کند)، دوز آن را باید افزایش داد.

RhD: در صورت افزایش سطوح Anti-D و یا شواهد سونوگرافیک وجود آنمی و کاهش حرکات جنین (و همچنین 10 هفته قبل از عود عوارض در بارداری های قبلی) به واحد مراقبت های ویژه جهت آمنیوسنتز و کوردوسنتز (و تکرار هر 2 هفته) انتقال دهید. درمان مناسب براساس شد بیماری انجام می شود:

1. جنین: ترانسفیوژن داخل رحمی، تعیین زمان زایمان.
2. نوزاد: فتوتراپی، احیاء، ترانسفیوژن خون.

عوارض:

RhI: وقوع RhD در بارداری های بعدی.

RhD: هیدروپس فتالیس، مرگ داخل رحمی، مرگ نوزاد.

پیش آگهی:

براساس شدت RhD متفاوت است.