تعریف:

نارسایی غده هیپوفیز در نتیجه ی نکروز لوب قدامی این غده.

اتیولوژی:

خون ریزی شدید ممکن است ایجاد ترومبوز در عروق خون رسانی کننده به لوب قدامی غده هیپوفیز کرده و در نتیجه سبب ایجاد نکروز در این غده شود.

قسمت خلفی غده هیپوفیز به دلیل ذخیره شریانی غنی خود اغلب دچار آسیب نخواهد شد.

ریسک فاکتورها:

خون ریزی شدید و به ویژه خون ریزی پس از زایمان.

اپیدمیولوژی:

سندرم شیهان¹ نادر است و ریسک آن امروزه به دلیل درمان صحیح و زودهنگام خون ریزی پس از زایمان کاهش یافته است.

شرح حال:

سابقه خون ریزی شدید پس از زایمان، نارسایی کامل عملکرد اندوکرین غده هیپوفیز، منجر به نارسایی در شیردهی (کاهش پرولاکتین)، لتارژی، عدم تحمل سرما، افزایش وزن، یبوست (به دلیل کاهش میزان TSH)، افت فشارخون، افزایش شانس عفونت ها (به دلیل کاهش ACTH)، آمنوره، آتروفی پستان ها، ناباروری، کاهش موهای عانه (به دلیل کاهش FSH و LH) می شود. علاوه بر این علایم مشکلاتی از قبیل سردرد، اختلال بینایی . فلج اعصاب کرانیال ممکن است دیده شوند. شدت این اختلال متفاوت است و موارد خفیف ممکن است در آینده به صورت آمنوره تظاهر یابند.

معاینه بالینی:

معاینه عمومی: علایم نارسایی هیپوفیز نظیر از بین رفتن صفات ثانویه جنسی، از دست رفتن موهای بدن، چروک های صورت، از دست رفتن توده عضلانی، صورت رنگ پریده و محتقن.

پاتولوژی:

در طول بارداری غده هیپوفیز از نظر اندازه بزرگ تر شده و نیاز آن به جریان خون افزایش می یابد و بنابراین در برابر نکروز و خون ریزی شدید آسیب پذیر تر خواهد شد. بیشترین میزان نیاز متابولیک غده، درست پس از زایمان و به دلیل افزایش برون ده اکسی توسین و پرولاکتین خواهد بود و آسیب پذیری آن در برابر نکروز نیز در این زمان افزایش خواهد یافت. ایسکمی و انفارکت سلول ها در غده هیپوفیز منجر به نکروز در کل غده خواهند شد. با وجود این که ممکن است همواره ناحیه ای حاوی بافت عملکردی در اطراف لبه های آن باقی بماند.

ارزیابی ها:

آزمایشات خونی: FBC (افت هموگلوبین)، U&E، تست های عملکرد تیروئید، نسبت FSH به LH.

سایر روش های ارزیابی و تشخیص: تست های عملکردی هیپوفیز نظیر اندازه گیری کورتیزول ساعت 9 صبح، MRI غده هیپوفیز.

درمان:

درمان آن اغلب دشوار است.

درمان طبی: در موارد کاهش ACTH: هیدروکورتیزون 10 میلی گرم خوراکی روزانه سه نوبت، در موارد کاهش TSH: لووتیروکسین 100 تا 150 میلی گرم روزانه خوراکی و درمان جایگزین هورمونی.

عوارض:

• منوپوز زودرس
• استئوپروز
• ناباروری
• کم کاری تیروئید (کمای میگزادم، آنمی و غیره)
• کاهش کورتیزول (اختلالات الکترولیتی، هیپوگلیسمی)

پیش آگهی:

براساس شدت انفارکت متفاوت است.