تعریف:

کاهش سرعت رشد جنین، ناشی از وجود یک آنومالی مادرزادی و یا اختلالات اکتسابی (نظیر عفونت‌ها)، به طوری که جنین توانایی رشد بالقوه خود را از دست خواهد داد.

اتیولوژی:

1. مالفورماسیون‌های کروموزومی.
2. ذخیره‌ء ناکافی مواد غذایی و یا انتقال ناکافی این مواد از راه جفت جنین.
3. علل مادرزادی.

ریسک فاکتور‌ها:

عوامل مادری: مشکلات طبی مادر (نظیر اختلالات فشار خون، دیابت، آنمی شدید، هیپوکسی، آنتی بادی‌های آنتی فسفولیپید، سایر اختلالات قلبی- عروقی، گوارشی و یا کلیوی)، ایمونیزاسیون RH، تغذیه نامناسب، دارو‌ها (مصرف سیگار، الکل و دارو‌های تفریحی)، شرایط اقتصادی- اجتماعی پایین.

عوامل جنینی: عفونت‌های جفت (ویروس سایتومگال، توکسوپلاسموز)، بارداری‌های دوقلو.

نارسایی جفتی- رحمی: فعالیت ناکافی تروفوبلاستیک، سندرم آنتی فسفولیپید، دیابت میلتوس، آنمی داسی شکل، پره‌اکلامپسی، خون‌ریزی قبل از زایمان.

اپیدمیولوژی:

تعیین شیوع این اختلال، به دلیل ارزیابی‌های غیر دقیق و مشکلات مادری، دشوار است.

شرح حال:

در بیشتر موارد، شکایت خاصی وجود ندارد. سابقه‌‌ء بیماری‌های ویرال.

افراد در معرض خطر بالا: زنان با سابقه قبلب تولد نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم، مرده‌زایی، مرگ نوزاد در طی هفته اول پس از تولد، ریسک فاکتور‌های شناخته شده، بارداری‌های دوقلو، خون‌ریزی واژینال، کاهش حرکات جنینی، عفونت‌های ادراری مکرر.

معاینه بالینی:

اندازه‌ء فوندوس رحمی، کمتر از 3 سانتی متر از حد مورد انتظار، برای سن بارداری (وجود PROM را رد کنید). اجزاء بدن جنین، به راحتی قابل لمس هستند( الیگوهیدرآمنیوس)، بالا بودن فشار خون (پره‌اکلامپسی)، علایمی از سایر اختلالات طبی.

پاتولوژی:

جنین با سایز بسیار کوچک. اختلال در رشد جنین، می تواند یا به صورت متقارن (نسبت‌های بدن با یکدیگر مساوی هستند) و یا نامتقارن (سایز دور شکم نسبت به دور س کاهش یافته است، این نوع کاهش رشد، ثانویه به هیپوکسی طول کشیده ایجاد می شود) باشد.

ارزیابی‌ها:

آزمایش ادرار: وجود پروتئین در ادرار (از نظر پره‌اکلامپسی).

بررسی سلامت جنین: شمارش حرکات جنین، CTG.

تصویر برداری: اولتراسوند سریال (ارزیابی میزان رشد جنین در فواصل 2 هفته یک بار، اختلالات جنین، حجم مایع آمنیوتیک)، مطالعات داپلر (مقاومت عروقی جنین)، پروفایل بیوفیزیکال.

سایر روش‌های تشخیصی: آمنیوسنتز، کوردوسنتز (سیتولوژی)± کاریوتایپ (از نظر وجود نقایص ژنتیکی).

درمان:

گروه‌های در معرض خطر بالا: مراجعات مکرر از نظر ویزیت پره‌ناتال، انجام اولتراسوند سریال (از نظر ارزیابی رشد جنین).

IUGR شناخته شده: سلامت مادر را به حد ایده آل برسانید (تجویز دارو‌ها، تغذیه سالم و کافی، قطع مصرف سیگار و سایر دارو‌ها).

جنین تکامل نیافته: به طور سرپایی، هر دو هفته یک بار ( از نظر انجام اولتراسونوگرافی و CTG)، مادر را کنترل کنید.

جنین تکامل یافته: در مواردی که جنین کاملا تکامل یافته باشد (بیش از 34 هفته). بارداری را ختم کنید.

در مواردی که جنین هنوز نارس باشد: استراحت مطلق در بستر، بررسی‌های مکرر جنین (سونوگرافی، CTG)، آسپرین با دوز پایین، اکسید نیتریک، آنتی اکسیدان‌ها، اکسیژن (در موارد زایمان زیر 34 هفته از تجویز استروئید‌ها استفاده کنید).

عوارض:

عوارض مادری: عوارض ناشی از فاکتور‌های زمینه‌ای، افزایش شانس زایمان بریچ.

عوارض جنینی: مرگ جنین در داخل رحم، زایمان زودرس، ناتوانی‌های پره‌ناتال و نوزادی (ناشی از آسفکسی زمان تولد، هیپوگلیسمی نوزادی، پلی سیتمی ثانویه به هیپوکسی)، مرگ و میر پره‌ناتال و نوزادی، عقب افتادگی‌های فیزیکی و ذهنی، افزایش خطر هیپرتانسیون و دیابت ملیتوس در آینده.

پیش آگهی:

بر اساس زمان تشخیص و شروع درمان به موقع، پیش آگهی متفاوت است. شانس زایمان زودرس بالاست. در اغلب موارد، پیش آگهی خوب است. در صورت وجود اختلالات کروزومی و یا مادر زادی، میزان تکامل جنین، وابسته به نوع اختلال خواهد بود.