تعریف:

عفونت جنسی ناشی از نایسریاگونوره¹.

اتیولوژی:

مقاربت و نزدیکی با شریک جنسی آلوده (ریسک انتقال، معادل با 75 درصد است).

ریسک فاکتور‌ها:

• مقاربت کنترل نشده
• داشتن شریک‌های جنسی متعدد
• مقاربت با شریک جنسی پر خطر
• سن پایین (زیر 25 سال)
• زنان شهری
• ابتلا به سایر انواع بیماری‌های انتقال یافته از راه جنسی

اپیدمیولوژی:

شیوع آن از سال 1994 رو به افزایش است. در سال 1999، در انگلستان 17000 نفر مبتلا بوده‌اند.

شرح حال:

دوره‌ء کمون، معادل با 2 تا 10 روز است. در 2/3 از موارد، افراد بدون علامت هستند.

علایم اولیه کلاسیک:

• اورتریت: سوزش شدید ادرار ( درد شدید به هنگام ادرار کردن، و به ویژه در زمان شروع دفع ادرار)، تکرر ادرار.
• سرویسیت: ترشحات چرکی و شدید آزاردهنده واژینال.

عوارض:

• انتشار موضعی: بارتولینیت، اسکنیت² (عفونت غدد اسکن).
• انتشار صعودی: سالپنژیت (تب، ضعف، درد قسمت تحتانی شکم).
• عفونت منتشر: (سپتی سمی و آرتریت)، تب، ضعف و بی حالی، راش، تنوسینویت.
• به ندرت: رکتوم و فارنکس (اغلب بدون علامت) و یا پری‌هپاتیت (سندرم Fitz-Hugh-Curtis)، که به صورت درد در ربع فوقانی شکم، که با سرفه کردن تشدید می یابد، تظاهر می کند.

معاینه بالینی:

معاینه عمومی (در صورت وجود عفونت بالارو و یا منتشر): تب بالای 39 درجه، تاکی کاردی، دهیدراسیون، تندرنس و تورم مفاصل، راش ماکولار دیستال به رنگ بنفش. عفونت منتشر گونوکوکی را باید در هر فرد جوانی با تنوسینویت و تب، در نظر داشت.

معاینه شکم: تندرنس و پریتونیسم قسمت تحتانی شکم.

معاینه لگن: ترشحات چرکی سفید و یا زرد رنگ، آبسه ( آبسه‌ء اورترال و یا آبسه‌ء غدد بارتولن).

معاینه با اسپکولوم: سرویسیت حاد همراه با ترشحات چرکی. معاینه دودستی لگن: تندرنس رحم، تندرنس آدنکس‌ها، تحریک سرویکس.

پاتولوژی:

دیپلوکوک داخل سلولی هوازی گرم منفی کلیوی شکل، که به صورت جفت جفت (رو به روی هم) دیده می شود. این میکروارگانیسم، اپی‌تلیوم استوانه‌ای و ترانزیشنال مجرای ادراری- تناسلی را آلوده می سازد (اما قادر به نفوذ در اپی‌تلیوم سنگفرشی واژن نیست). این میکروارگانیسم، به شدت اسید فاست است. تشخیص، بر اساس رنگ‌آمیزی گرم سواب تهیه شده (50 درصد حساسیت) و سپس کشت بر روی محیط مغذی مخصوص (نظیر محیط تایر مارتین) و شکلات- آگار صورت می گیرد.

ارزیابی‌ها:

آزمایشات خونی: FBC (بالا بودن تعداد لوکوسیت‌ها)،ESR، کشت خون.

غربالگری از نظر سایر بیماری‌های انتقال یافته از راه جنسی (نظیر سیفیلیس،HIV و هپاتیت)، ضروری است.

آزمایش ادرار: ßhCG (وجود بارداری را رد کنید)، MSU (وجود عفونت را رد کنید).

غربارگری از نظر عفونت‌های جنسی: سواب واژینال(تریکوموناس واژینالیس، واژینوز باکتریال، کاندیدا)، سواب اندوسرویکال (از نظر عفونت‌های گونوره، کلامیدیا)، سواب‌های اورترال، رکتال و فارنژیال (از نظر عفونت گونوره). آزمایشات میکروسکوپی و کشت، سواب نایسریا گونوره را شناسایی کرده و حساسیت به آنتی بیوتیک را تعیین می کنند (اغلب نسبت به پنی سیلین حساس است).

درمان:

توصیه: شریک‌های جنسی و تماس‌ها را غربالگری کنید.

درمان: در صورت وجود بیماری منتشر، بیمار را باید بستری کرد. در موارد عفونت غیر عارضه‌دار: پنی سیلین و پروبنسید تجویز می شود. در صورت وجود مقاومت نسبت به پنی سیلین: آمپی سیلین، سفالوسپورین و یا اسپکتومایسین تجویز می شود. در صورت درگیری قسمت فوقانی مجرای تناسلی، درمان را برای مدت چندین روز تا زمان قطع علایم، ادامه دهید. پس از مدت 7 روز، غربالگری مجدد لازم است.

عوارض:

• عفونت بالارو: بیماری التهابی لگن (در 15 درصد از موارد) و ناباروری.
• عفونت منتشر: سپتی سمی، آرتریت، مننژیت، اندوکاردیت، سندرم Fitz-Hugh-Curtis (به ندرت)، افتالمیت بالغین (به ندرت).
• عوارض در دوران بارداری: سقط، IUGR، زایمان زودرس، مرگ جنین در داخل رحم، سپسیس پس از زایمان.
• عوارض در نوزاد: افتالمیت نوزادی ( 2 تا 7 روز پس از تولد، به صورت کونژوکتیویت شدید دوطرفه تظاهر می یابد).

پیش آگهی:

در صورت به موقع و مناسب، پیش آگهی خوب است.