تعریف:
مول مهاجم و کوریوکارسینوم را شامل می شود.
اتیولوژی:
مادهء کروزومی غیر طبیعی بافت جفت. مول مهاجم، درتمام موارد در همراهی با مول هیداتیفرم، در 25 درصد از موارد، در همراهی با بارداری نرمال و در 25 درصد از موارد، با مواردی از قبیل سقط، بارداری اکتوپیک تظاهر یابد.
ریسک فاکتورها:
رجوع شود به مول هیداتی فرم.
مول مهاجم: مول کامل، شیوع بالاتری نسبت به مول ناکامل دارد.
کوریوکارسینوم: با افزایش سن و در موارد وجود مول کامل، شانس آن بالاتر است.
اپیدمیولوژی:
مول مهاجم نسبت به کوریوکارسینوم تبدیل می شوند. شیوع کوریوکارسینوم، 1 مورد در 10000 بارداری طبیعی است.
شرح حال:
به دنبال حاملگی مولار و ERCP: خونریزی واژینال مداوم و اغلب با حجم زیاد. تهوع، درد تحتانی شکم (شروع شدید و ناگهانی، در صورت پاره شدن رحم (نادر)). علایم متاستاتیک ( به ویژه درگیری ریهها)، نظیر درد پلورتیک، هموپتیزی، علایم تیروتوکسیکوز (به ندرت).
به دنبال حاملگی غیر مولار: به ندرت ماهها تا سالها پس از بارداری، با علایم فوق تظاهر می یابد. علاوه بر این علایم، آمنوره و ناباروری نیز ممکن است دیده شوند.
معاینه بالینی:
حاد: شوک، درد و پریتونیسم قسمت تحتانی شکم ( در صورت وجود خونریزی در داخل شکم ناشی از پارگی رحم).
مزمن: معاینهء شکم: اتساع، بزرگ شدگی رحم. ارزیابی و معاینه لگن: تورم واژن، متاستاز (نواحی قرمز متراکم، که به آسانی دچار خونریزی شده و اغلب در داخل رحم دیده می شوند). خونریزی رحمی. معاینه دودستی لگن: بزرگ شدگی و تندرنس رحم.
پاتولوژی:
مول مهاجم: مشابه با مول هیداتی فرم است، اما در همراهی با تهاجم به میومتر (وجه اصلی تشخیص)، دیده می شود.
کوریوکارسینوم: تومور اپی تلیالی سلولهای سن سیشیوتروفوبلاست و سیتوتروفوبلاست (که به صورت غلاف یا کانونهایی تجمع یافتهاند). تمایز ناکافی، فقدان پرز و تهاجم به عضلات و عروق خونی.
ارزیابیها:
سطوح ßhCG سرم: به دنبال ERCP برای بارداری مولار، در صورتی که سطوح سرمی ßhCG، 6 تا 8 هفته پس از انجام پروسه، در حال افزایش باشد، باید وجود بدخیمی را در نظر گرفت. به دنبال بارداری غیر مولار، سطوح ßhCG ممکن است، به بالاتر از 100000 واحد در لیتر، افزایش یابد. در صورتی که سطوح سرمی آن کمتر از 2 واحد در لیتر باشد، باید وجود حاملگی مولار را رد کرد.
سایر آزمایشات:
آزمایش خون: FBC (کاهش میزان هموگلوبین)، لخته، U&E، تستهای عملکرد کبد (از نظر وجود متاستاز)، تستهای عملکردی تیروئید (از نظر وجود تیروتوکسیکوز). روشهای تشخیصی: سونوگرافی لگن (نمای طوفان برف¹ در رحم، وجود کیستها و یا وزیکولهای متعدد، وجود بارداری را رد کنید).
وجود متاستاز را رد کنید: CXR، اسکن قفسه سینه و شکم.
درمان:
در مراکز مجهز (سه مرکز اصلی درمانی در انگلستان وجود دارد). شیمی درمانی، روش اصلی درمان است، زیرا این تومور، به شدت حساس به شیمی درمانی می باشد. بیماران را بر اساس ریسک فاکتورها، طبقه بندی کنید.
ریسک بالا: درمان ترکیبی شیمی درمانی (شامل متوتروکسات²، اکتینومایسین³ و یااتوپوزاید⁴). ریسک پایین: متوتروکسات.
پیگیری: سطوح hCGß را اندازهگیری کنید. در فواصل زمانی منظم (به دلیل ریسک عود کوریوکارسینوم)، باید بیماری را پیگیری کرد.
توصیه: از بارداری و مصرف قرصهای ضد بارداری، باید به مدت یک سال جلوگیری کرد.
عوارض: متاستاز: بیشتر در موارد کوریوکارسینوم دیده می شود. شایعترین محل متاستاز، ریههاست. در موارد کمتر، متاستاز به دستگاه گوارش و کبد دیده می شود. پرفوراسیون رحم، عود کوریوکارسینوم.
پیش آگهی:
پیش آگهی بسیار خوب است. در بیماران با ریسک پایین، 100 درصد و در بیماران پر خطر، 80 درصد شانس بهبود وجود دارد. در اکثریت بیماران، بارداری موفق اتفاق خواهد افتاد.
1- Snow storm
2- methotrexate
3- Actinomycin
4- etoposide
کتاب: مروری سریع بر بیماری های زنان و مامایی
نوشته: میشا داتا، لوئیس رندال، نانومی هولمز
ترجمه: دکتر سارا آرین مهر
زیر نظر: دکتر فاطمه قائم مقامی (استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران)