تعریف:
هیپوکسی جنین، در همراهی با و یا بدون وجود اسیدوز. تشخیص آن بر اساس کاردیوتوکوگرافی مداوم و یا رنگآمیزی مکونیوم مایع آمنیوتیک است.
اتیولوژی:
با هر انقباض رحمی، جریان خون وریدی، قبل از محل شریان، مسدود می شود. جریان خون داخل پرزها تخریب خواهد شد. انقباضات طول کشنده و بیکفایتی جفت، سبب کاهش ذخیره خون جنین شده و منجر به ایجاد هیپوکسی، هیپرکاپنه و اسیدوز تنفسی (در همراهی با اسیدوز متابولیک) می شوند. افزایش فعالیت سمپاتیک، سبب افزایش ضربان قلب جنین و هیپوکسی مداوم، سبب برادری کاردی (با واسطهء عصب واگ) خواهند شد.
ریسک فاکتورها:
- عدم پیشرفت زایمان
- آسپیراسیون مکونیوم (همچنین از عوارض دیسترس جنینی است)
- رحم هیپرتونیک
- ناکفایتی جفت
- عفونتهای داخل رحمی
- پرولاپس بند ناف
- دکولمان
- IUGR و اختلال در تکامل جنین (مثلا به دنبال APH، پرهاکلامپسی، بیماریهای فشار خون و دیابت)
اپیدمیولوژی:
شیوع آن، معادل با 2 تا 10 درصد است. در موارد IUGR (به دلیل کاهش ذخیره گلیکوژن)، بیشتر دیده می شود.
شرح حال:
شرح حال و علایم، بر اساس عامل زمینهای متفاوت است.
معاینه بالینی:
علایم خستگی مادر در نتیجهء طول کشیدن زایمان، لمس فوندوس رحم، انقباضات شدید و مداوم رحم را نشان می دهد، ارزیابی از نظر عدم تناسب سر با لگن باید صورت گیرد، دیلاتاسیون سرویکس، وضعیت ممبرانها، پرزانتاسیون، موقعیت عضو نمایش، پرولاپس بند ناف، رنگآمیزی مکونیوم مایع آمنیوتیک (که از I تا III درجهبندی می شود)، وجود الیگوهیدرآمنیوس (PROM، نقایص جنینی).
پاتولوژی:
نامشخص است.
ارزیابیها:
کاردیوتوکوگراف به صورت مداوم: تاکیکاردی زمینهای (بیش از 160 ضربان در دقیقه)، برادیکاردی (کمتر از 100 ضربان در دقیقه)، کاهش دامنه تغییرات ضربان قلب، انقباض دیررس
نمونه برداری از خون سر جنین: ارزیابی از نظر هیپوکسی و اسیدوز. در مراحل اولیه، PH به زیر 7.2 و در موارد پیشرفته، به زیر 7.15، کاهش می یابد.
آزمایش کامل خون و گروه خونی مادر و در صورت لزوم (در موارد اندیکاسیون سزارین)، ذخیره خون ضروری است.
درمان:
هیپوکسی شدید، نیازمند ختم زایمان است (با استفاده از زایمان سزارین و یا ابزار).
عوارض: عوارض جنینی: مرگ، آسیب مغز جنین در PH کمتر از 9/6، آسیب ایسکمیک به ارگانهای جنین، افزایش شانس تشنج، دفع مکونیوم (احتمالا به دلیل از دست دادن تون اسفنکتر آنال با واسطهء واگ)، که منجر به آسپیراسیون مکونیوم به درون ریهها (دیسترس جنینی، منجر به تنفس منقطع می شود)، خواهد شد.
عوارض مادری: عوارض ناشی از زایمان به وسیلهء عمل جراحی، نظیر خونریزی، هماتوم، عفونت.
پیش آگهی:
بر اساس عامل زمینهای و شروع درمان به موقع، متفاوت است.
کتاب: مروری سریع بر بیماری های زنان و مامایی
نوشته: میشا داتا، لوئیس رندال، نانومی هولمز
ترجمه: دکتر سارا آرین مهر
زیر نظر: دکتر فاطمه قائم مقامی (استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران)