تعریف:

بالا بودن فشار خون (فشار خون دیاستولیک مساوی و یا بیش از 90 میلی‌متر جیوه، در حداقل دو بار اندازه‌گیری و یا فشار خون دیاستولیک مساوی و یا بیش از 110 میلی‌متر جیوه، در یک بار اندازه‌گیری)، که یا قبل از وقوع بارداری و از قبل وجود داشته است، یا قبل از هفته‌ء 20 بارداری تشخیص داده شده است و یا پس از بارداری، همواره ادامه می یابد.

اتیولوژی:

در بیش از 90 درصد از موارد، از نوع اولیه است.

در سایر موارد، ثانویه به موارد زیر است: علل اندوکرین (کوشینگ، فئوکروموسایتوما، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، آکرومگالی)، علل کلیوی (تنگی شریان کلیوی، بیماری مزمن کلیوی، نظیر پیلونفریت مزمن)، اختلالات عروقی (کوارکتاسیون آئورت، بیماری‌ها و اختلالات کلاژنی عروق).

ریسک فاکتور‌ها:

• سن بالا
• نژاد (نژاد آفریقایی- کارائیب)
• چاقی
• کشیدن سیگار
• دیابت
• سابقه خانوادگی مثبت
• هیپرتانسیون در حین مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی
• مصرف زیاد نمک

اپیدمیولوژی:

در 5 درصد از موارد، زنان باردار دیده می شود (پس از رد پره‌اکلامپسی و هیپرتانسیون ناشی از بارداری).

شرح حال:

بدون علامت است، مگر در صورت وجود عامل زمینه. به ندرت به شکل عوارضی نظیر CVA و یا دکولمان، تظاهر می یابد.

معاینه بالینی:

معاینه عمومی: بالا بودن فشار خونی (ممکن است در طی سه ماهه‌ء اول بارداری، در نتیجه‌ء کاهش طبیعی فشار خون در ابتدای حاملگی، طبیعی باشد). رتینوپاتی در معاینه‌ء فوندوسکوپی. ممکن است شواهدی از بیماری زمینه‌ای وجود داشته باشد، نظیر بروئی شریان کلیوی، کلیه‌های قابل لمس، تاخیر رادیوفمورال.

پاتولوژی:

جریان خون رحم در بارداری طبیعی، به دلیل افزایش برون‌ده قلبی، به میزان حدود 40 درصد و کاهش مقاومت عروقی به میزان 50 درصد، افزایش می یابد. این افزایش در بارداری‌های هیپرتانسیو، در مقایسه با بارداری‌های با فشار خون طبیعی، چندان بالا نیست، که این مساله ناشی از وازواسپا سم جنرالیزه است، که در موارد هیپرتانسیون اولیه ایجاد شده و سبب کاهش ذخیره‌ء خون جفت می شود.

ارزیابی‌ها:

• آزمایش خون: FBC (وضعیت همودینامیک)،U&E، اورات سرم، تست‌های عملکردی کبد(افزایش ترانس آمیناز‌ها)،عملکرد کلیوی.
• آزمایش ادرار: Dipstick (برای بررسی پروتئین اوری)، اندازه گیری متانفرین و وانیل ماندلیک اسید (VMA) در ادرار 24 ساعته (برای رد فئوکروموسایتوما).
• سایر بررسی‌ها: داپلر شریان‌های رحمی، در هفته‌های 20 تا 24 (برای ارزیابی ریسک پره‌اکلامپسی)، اسکن‌های سریال بررسی رشد به کمک اولتراسونوگرافی.

 درمان:

پیش از بارداری: ریسک بیمار را ارزیابی کنید(در صورتی که یک و یا بیش از یکی از موارد وجود داشته باشد، ریسک بالا تلقی می شود: سن بالای 40 سال، سابقه‌ء قبلی هیپرتانسیون بیش از 15 سال، فشار خون مساوی با 160/110 ، سابقه قبلی مرده‌زایی، وجود دیابت، بیماری کلیوی، CVA، بیماری بافت همبند).

توصیه‌ها: تغییر شیوه‌ء زندگی، درمان طبی (در صورتی که بیمار تحت درمان با مهار‌کنندهای ACE قرار دارد، آن را به داروی دیگری تغییر دهید).

در طی دوران بارداری: هر گونه علت زمینه را درمان کنید. در صورتی که فشار خون دیاستولیک، به کمتر از 110 میلی‌متر جیوه کاهش یابد، درمان را متوقف کنید.

داروها: متیل دوپا، نیفدیپین، لابتولول. حتی‌المکان از تجویز دیورتیک‌ها خودداری کنید. در سه ماهه‌ء سوم بارداری، از طریق اسکن‌های سریال، میزان رشد را ارزیابی کنید. بیمار را از نظر پره‌اکلامپسی (پروتئین‌اوری، افزایش سطوح اورات)، مورد ارزیابی قرار دهید.

پس از دوران بارداری: مهار کننده‌های ACE پس از زایمان، داروهای  ایمن به شمار می روند.

عوارض: پره‌اکلامپسی (20 درصد موارد)، دکولمان (1.5 درصد موارد)، IUGR، نوزاد نارس.

پیش آگهی:

خطرات مادری، اغلب در نتیجه ایجاد پره‌اکلامپسی هستند. خطرات پرهناتال، متناسب با میزان هیپرتانسیون هستند، اما کاهش دادن طبی فشار خون، می تواند از طریق کاهش در خون رسانی به جفت، سبب تضعیف وضعیت جنین شود.