نام ژنریک:

• اکس کاربازپین

نام لاتین:

• Oxcarbazepine

نام تجاری:

• ®Trileptal

گروه دارویی- درمانی:

• مشتقات کربوکسامید
• ضد صرع، ضد تشنج

طبقه بندی در بارداری:

• گروه C

اشکال دارویی:

• قرص روکش دار: 150، 300 و 600 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• کنترل تشنج

بالغین:

600 میلی گرم اکس کاربازپین روازنه در دو دوز منقسم و حداکثر دوزاژ روزانه 2400 میلی گرم می باشد.

کودکان 4 تا 15 سال:

8 تا 10 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه در دو دوز منقسم

• مونوتراپی در اختلالات تشنجی

بالغین:

روزانه 600 میلی گرم اکس کاربازپین به فرم خوراکی و در صورت نیاز تا 300 میلی گرم هر سه روز یک بار می توان دوز اکس کاربازپین را افزایش داد. حداکثر دوز روزانه 1200 میلی گرم می باشد.

مکانیسم اثر:

• مکانیسم اثر اکس کاربازپین و متابولیت های فعال آن به درستی مشخص نمی باشد اما به نظر می رسد اکس کاربازپین کانال های سدیم حساس به ولتاژ را بلاک می کند. در نتیجه غشاهای عصبی هایپر شده پایدار گشته و حرکات تکراری کاهش می یابد.

فارماکوکینتیک:

• اکس کاربازپین به طور کامل جذب می شود و بیش از 70 درصد آن به متابولیت فعال تبدیل می گردد. این متابولیت فعال در مقایسه با اکس کاربازپین تاثیرات ضد تشنج بیشتری دارد.
• غذا بر جذب اکس کاربازپین تاثیری ندارد.
• نیمه عمر اکس کاربازپین دو ساعت می باشد.
• اکس کاربازپین در کبد متابولیزه شده و عمدتا از طریق ادرار دفع می شود.

نکات با اهمیت:

• اکس کابازپین به نظر نمی رسد سبب وابستگی یا تولرانس شود. احتمال سوء مصرف اکس کاربازپین مشخص نیست.
• اگر چه دوزهای بیش از 1200 میلی گرم در روز در افراد بالغ اثربخشی مناسبی دارد اما اغلب افراد نمی توانند تاثیرات جانبی عصبی ناشی از دوزهای بالای اکس کاربازپین را تحمل کنند.
• دوزیج اکس کاربازپین باید در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی کاهش یابد.
• در سه ماهه اول درمان با اکس کاربازپین ممکن است  مقدار سدیم کاهش یابد. کاهش مقدار سدیم معمولا علائمی ندارد و با قطع مصرف اکس کاربازپین برطرف می شود.
• تاثیر اکس کاربازپین بر دفعات تشنج ظرف ده روز بعد از مصرف منظم اکس کاربازپین قابل توجه است.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به اکس کاربازپین یا کاربامازپین

موارد احتیاط:

• اختلالات کلیوی
• اختلالات کبدی

تداخلات دارویی:

تداخلات اکس کاربازپین عبارت است از:

• مصرف همزمان اکس کاربازپین با باربیتورات ها، فنی توئین و والپروئیک اسید اثرات اکس کاربازپین را کاهش می دهد.
• اکس کاربازپین اثرات کنتراسپتیوهای خوراکی را کاهش می دهد زیرا برخی آنزیم های کبدی را مهار می کند.  

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض داروی اکس کاربازپین عبارت است از:

• CNS: سردرد، سرگیجه، اضطراب، تب، تشنج، آتاکسی(ناهماهنگی یا بی نظمی در عضلات) ، عدم تعادل، مشکلاتی در تکلم، دشواری در تمرکز.
• GI: تهوع و استفراغ، اسهال، یبوست، سوء هاضمه.
• CV: ادم، هایپوتنشن (افت فشار خون)، درد قفسه سینه.
• Other: تاری دید، دو بینی، نیستاگموس (حرکات غیر ارادی و ریتمیک چشمی)، راش جلدی و سینوزیت.

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف اکس کاربازپین در بارداری: مطالعت حیوانی افزایش بروز ناهنجاری های ساختاری، اختلال در رشد و کاهش وزن جنین را نشان داده است. اما در مورد بارداری های انسانی مطالعات کنترل شده ای در دسترس نمی باشد. اکس کاربازپین و متابولیت فعال آن از جفت عبور می کنند. اکس کاربازپین ساختاری شبیه به کاربامازپین دارد که این دارو به عنوان تراتوژن در انسان در نظر گرفته می شود به همین دلیل اکس کاربازپین نیز در انسان به عنوان عامل تراتوژن در نظر گرفته می شود.
• مصرف اکس کاربازپین در شیردهی: اکس کاربازپین عموما در دوران شیردهی توصیه نمی شود. مصرف اکس کاربازپین در دوران شیردهی به اهمیت دارو برای مادر بستگی دارد. اکس کاربازپین در شیر مادر ترشح می شود. متابولیت فعال اکس کاربازپین نیز در شیر مادر وجود دارد.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• وضعیت ذهنی بیمار را در طول درمان با اکس کاربازپین بررسی کنید.
• قبل از درمان با اکس کاربازپین بینایی سنجی و معاینات پزشکی را کنترل کنید.
• حملات تشنج را به لحاظ مدت، شدت و نشانه های همراه مورد توجه قرار دهید.
• مصرف اکس کاربازپین در افراد بالای 65 سال باید با احتیاط باشد.
• برای کاهش نشانه های گوارشی اکس کاربازپین را با شیر یا غذا تجویز کنید.
• برای رفع خشکی دهان ناشی از مصرف اکس کاربازپین آدامس یا آبنبات را توصیه کنید.
• بیمار را در حین حرکت یاری دهید.

توجهات بیمار - خانواده:

• از مصرف الکل، داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی و هر گونه داروی غیر نسخه ای همزمان با اکس کاربازپین خودداری کنید.
• از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند در طول درمان با اکس کاربازپین خودداری کنید.
• در طول درمان با اکس کاربازپین ممکن است افکار خودکشی در بیمار ایجاد شود در صورتی که دچار بی قراری، افسردگی، حملات پانیک و تغییرات خلقی شدید پزشک خود را فورا در جریان قرار دهید.
• در طول درمان با اکس کاربازپین در صورت بروز قرمزی، تورم، خارش، تب، درد قفسه سینه فورا با پزشک تماس بگیرید. این علائم می تواند نشان دهنده آلرژی به اکس کاربازپین باشد.
• علائمی مانند دشواری در دفع ادرار، وجود خون ادرار و اضافه وزن می تواند نشان از مشکلات کلیوی باشد.
• در صورتی که به مشکلات کبدی دچارید قبل از مصرف اکس کاربازپین پزشک را در جریان قرار دهید.
• اکس کاربازپین باید مطابق با دستورات پزشک مصرف شود.
• از قطع اکس کاربازپین به طور ناگهانی و بدون مشورت با پزشک اجتناب کنید زیرا احتمال ایجاد تشنج در شما بیشتر خواهد شد. اگر نیاز به قطع اکس کاربازپین وجود داشته باشد در آن صورت پزشک تدریجا دوز اکس کاربازپین را کاهش خواهد دارد.
• در طول درمان با اکس کاربازپین از روش های مطمئن ضد بارداری استفاده کنید زیرا قرص های هورمونی ضد بارداری ممکن است در پیشگیری از بارداری موثر نباشد. کاندوم در این شرایط می تواند انتخاب مناسبی باشد. در صورت داشتن قصد بارداری با پزشک مشورت کنید.

شرایط نگهداری دارو:

• اکس کاربازپین را در درجه حرارت اتاق نگاهداری کنید.