واژه خوش خیم بدین معنا است که بزرگ شدن پروستات در اثر عاملی مانند سرطان یا عفونت ایجاد نشده است. پروستات به تولید مایع منی کمک می کند و در محلی بین مثانه و مجرای ادرار قرار دارد. با افزایش سن غده پروستات در مردان به آهستگی بزرگ می شود. مادامی که غده پروستات بزرگ می شود به مجرای ادرار فشار وارد می آید. این امر سبب می شود جریان ادرار کند گردد. اغلب علائم بزرگی خوش خیم پروستات به تدریج ایجاد می شود. علائم بزرگی خوش خیم پروستات عبارت است از:
- نیاز به ادرار کردن مکرر شب هنگام
- نیاز به تخلیه ادرار اغلب در طول روز
- دشواری در شروع کردن ادرار
- کاهش اندازه و قدرت جریان ادرار
- بی اختیاری ادرار
این علائم ممکن است علت دیگری غیر از بزرگی خوش خیم پروستات را به دنبال داشته باشد. بیماری هایی مانند عفونت مثانه یا سرطان مثانه نیز ممکن است منجر به بروز چنین علائمی شود. اگر هر کدام از علائم مذکور را تجربه می کنید فورا با متخصص اورولوژ خود تماس حاصل کنید. علت دقیق ایجاد بزرگی خوش خیم پروستات چندان روشن نیست. به نظر می رسد افزایش سن عامل مهمی در ایجاد بزرگی خوش خیم پروستات می باشد. حدود نیمی از مردان بالای 50 سال به بزرگی خوش خیم پروستات دچار می باشند و بالغ بر 90 درصد مردان بالای 80 سال نیز به این مشکل دچارند. عوامل زیر در ایجاد هیپرپلازی خوش خیم پروستات نقش دارد:
- سن بالای 40 سال
- سابقه خانوادگی در وقوع بزرگی خوش خیم پروستات
- چاقی
- ابتلا به بیماری های مرتبط با عروق خونی و قلبی
- ابتلا به دیابت نوع 2
- عدم ورزش
- اختلال در نعوظ
به منظور تشخیص بزرگی خوش خیم پروستات باید سابقه ای از علائم در نظر گرفته شود. برای بررسی پروستات معاینه رکتال انجام می گیرد. به منظور معاینه رکتال پزشک متخصص با استفاده از دستکش و لوبریکاسیون مناسب انگشتان، رکتوم را معاینه کرده و اندازه غده پرووستات را ارزیابی می کند. برای اطمینان از این که مشکل پروستات خوش خیم می باشد باید تست های دیگری انجام شود. تست ادرار برای بررسی علائم عفونت انجام می گیرد. انجام آزمایش خون، سونوگرافی و نمونه برداری از پروستات نیز می تواند به تشخیص کمک کند. برای پیشگیری از بروز بزرگی خوش خیم پروستات اقدامی نمی توان انجام داد. برخی تحقیقات نشان داده است افزایش فعالیت فیزیکی می تواند کمک کننده باشد. ورزش کردن همچنین به کاهش شدت و فراوانی علائم بزرگی خوش خیم پروستات نیز کمک می کند. درمان بزرگی خوش خیم پروستات بستگی به نوع و شدت علائم خواهد داشت. ایجاد تغییراتی در زندگی، مصرف برخی داروها، انجام روش های کم تهاجمی و جراحی از جمله گزینه های درمان بزرگی خوش خیم پروستات می باشد. اگر علائم بزرگی خوش خیم پروستات چندان شدید نباشد برای کنترل علائم می توان برخی اقدامات را انجام داد:
- کاهش مصرف مایعات مخصوصا قبل از رفتن به بستر
- عدم مصرف کافئین، الکل و داروهای غیر نسخه ای که سبب افزایش ادرار کردن می شود
- تمرین مثانه برای کنترل طولانی تر ادرار
- انجام ورزش هایی برای تقویت عضلات کف لگن
- پیشگیری از بروز یبوست
داروهای مختلفی برای درمان بزرگی خوش خیم پروستات نسخه می شود. برخی از این داروها با بهبود جریان ادرار یا کاهش انسداد در مثانه سبب بهبود علائم بزرگی خوش خیم پروستات می شود. برخی گزینه ها نیز به کوچک شدن غده پروستات کمک می کند. در برخی موارد ترکیبی از داروها در درمان بزرگی خوش خیم پروستات استفاده می شود. دارو درمانی برای بزرگی خوش خیم پروستات بر اساس علائم انجام می گیرد. گزینه های کم تهاجمی در درمان بزرگی خوش خیم پروستات شامل استفاده از حرارت برای تخریب بخشی از بافت پروستات می باشد که بر مجرای ادرار فشار وارد می کند. این روش درمان بزرگی خوش خیم پروستات معمولا در مطب پزشک انجام می گیرد. به منظور انجام این روش کاتتر (لوله ای منعطف و نازک) از طریق مجرای ادرار وارد شده و به پروستات می رسد. در این روش های درمان بزرگی خوش خیم پروستات نیاز به استفاده از بیهوشی منطقه ای، موضعی یا جنرال خواهیم داشت. این درمان ها به تخفیف علائم بزرگی خوش خیم پروستات کمک می کند اما درمان قطعی محسوب نمی شود.
بزرگی خوش خیم پروستات بیماری مرگ باری نیست اما می تواند بسیار آزاردهنده باشد. برخی عوارض بزرگی خوش خیم پروستات عبارت است از:
- ناتوانی در ادرار کردن
- بی اختیاری ادراری
- وجود خون در ادرار
- ابتلا به عفونت های مجرای ادراری
- آسیب به مثانه یا کلیه
- سنگ های مثانه
در برخی موارد مشکلات مربوط به علائم ادراری ارتباطی با بزرگی خوش خیم پروستات ندارد و در این شرایط مشکلات دیگری مانند سرطان پروستات مطرح می باشد. در موارد زیر فورا با متخصص اورولوژ مشورت نمایید:
- ناتوانی کامل در ادرار کردن
- نیاز فوری، دردناک و مکرر به ادرار کردن
- وجود خون در ادرار
- درد در بخش پایینی شکم یا مجرای ادراری
- تب و لرز همراه با سایر علائم مطرح شده
