نام ژنریک:

• هیدروکلروتیازید

نام لاتین:

• Hydrochlorothiazide

نام تجاری:

• ®Apo-hydro
• ®Aquazide H
• ®HydroDIURIL
• ®Microzide

گروه دارویی- درمانی:

• دیورتیک تیازیدی
• ضد هایپرتانسیون (کاهنده فشار خون بالا)

طبقه بندی در بارداری:

• گروه B، در صورت بروز اکلامپسی گروه D

اشکال دارویی:

قرص خط دار: 50 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• قرص هیدروکلروتیازید در درمان ادم یا احتباس آب در بدن کاربرد دارد.

بالغین:

25 تا 200 میلی گرم هیدروکلروتیازید روزانه خوراکی برای چند روز تا رفع کامل ادم تجویز می گردد. دوز نگهدارنده هیدروکلروتیازید 100- 25 میلی گرم روزانه یا یک دوز در میان می باشد.

• قرص هیدروکلروتیازید برای کنترل فشار خون بالا استفاده می شود.

بالغین:

هیدروکلروتیازید 50-12.5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز تجویز می گردد.

کودکان 6 ماه تا 12 سال:

3.3 میلی گرم بر کیلوگرم گرم هیدروکلروتیازید یا 60 میلی گرم بر متر مربع در دو دوز منقسم تجویز می شود.

نوزادان زیر شش ماه:

2.2 میلی گرم بر کیلوگرم هیدروکلروتیازید خوراکی روزانه در دو دوز منقسم تجویز می گردد.

مکانیسم اثر:

• قرص هیدروکلروتیازید با مهار باز جذب سدیم از خلال اپی تلیوم توبولی کلیه، باعت افزایش ترشح آب و سدیم می شود.
• هیدروکلروتیازید همچنین دفع پتاسیم، کلر، آب و بیکربنات ها را افزایش می دهد.
• هیدروکلروتیازید با کاهش مقاومت عروق محیطی، سبب کاهش فشار خون می شود.       

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر هیدروکلروتیازید 15-6 ساعت است.
• جذب گوارشی هیدروکلروتیازید نسبتاَ سریع است و دفع کلیوی دارد.

نکات با اهمیت:

• معروف ترین نام تجاری هیدروکلروتیازید Apo-hydro می باشد.
• هیدروکلروتیازید به صورت ترکیبی با سایر داروهای فشار خون نیز موجود می باشد مانند هیدروکلروتیازید تریامترن.
• عملکرد هیدروکلروتیازید به گونه ای است که در درمان ادم و فشار خون بالا موثر است اما در مورد برخی افراد اعم از آن هایی که به ترکیبات سولفونامیدی حساسیت دارند مناسب نمی باشد.
• مضرات هیدروکلروتیازید از جمله از دست رفتن پتاسیم با افزایش دوز مصرفی آن مشخص می گردد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید
• نارسایی کلیوی
• آنوری
• اکلامپسی

موارد احتیاط:

• هایپوکالمی
• اختلال شدید کبدی یا کلیوی
• آسم
• سیروز کبدی
• نقرس
• لوپوس اریتماتوس سیستمیک
• دیابت
• آلرژی به داروهای سولفونامیدها
• گلوکوم

تداخلات دارویی:

تداخلات دارویی هیدروکلروتیازید عبارت است از:

• هیدروکلروتیازید نیترات، آنتی هیپرتانسیون، الکلوباربیتورات ها، هیپوتانسیون را تشدید می کند.
• هیدروکلروتیازید خطر مسمومیت با گلیکوزیدهای قلبی را افزایش می دهد.
• هیدروکلروتیازید اثر داروهای ضد دیابت خوراکی را کاهش می دهد.
• کلسترامین جذب هیدروکلروتیازید را کاهش و غذا جذب دارو را افزایش می دهد.
• هیدروکلروتیازید ممکن است اثرات شل کننده های عضلانی غیر قطبی را زیاد کند.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی هیدروکلروتیازید عبارت است از:

• GI: تهوع و استفراغ، خشکی دهان، بی اشتهایی، پانکراتیت، اسهال، یرقان
• CNS: سرگیجه، پارستزی، خستگی مفرط، تغییرات خلقی
• Blood: لکوپنی، آنمی آپلاستیک، ترومبوسیتوپنی، آگرانولوسیتوز، گلیکوزوری
• Metabolic: هیپو کالمی، هیپراوریسمی، آلکالوزمتابولیک، هیپرگلیسمی، هیپرکلسمی
• Other: دهیدراتاسیون، حساسیت آلرژیک، فتوفوبی، تاری دید، دیدن نور رنگی، آلوپسی، ادم ریه

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری: مطالعات حیوانی در مورد مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری، شواهدی را مبنی بر آسیب به جنین نشان نداده اند. اما برخی تحقیقات نشان داده است دیورتیک های تیازیدی احتمال بروز برخی ناهنجاری ها را در جنین افزایش می دهند. علاوه بر این مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری با ناهنجاری در سطح الکترولیت های جنین، زردی و بروز ترمبوسیتوپنی ارتباط دارد. اما دیورتیک های تیازیدی ممکن است خطرات متابولیک را برای مادر و جنین (هایپوکالمی، ترمبوسیتوپنی، هایپرگلایسمی) به دنبال داشته باشد و می تواند تاثیر مستقیم بر ماهیچه های صاف گذاشته و بر مهار زایمان اثر کند.  
• مصرف هیدروکلروتیازید در شیردهی: هیدروکلروتیازید در شیر انسان ترشح می شود. هیدروکلروتیازید در نوزادان شیر خوار در دوز 50 میلی گرم تاثیرات مضری را نشان نداده است اما در دوز بالا ممکن است تولید شیر کاهش یابد. در مجموع بی خطر بودن هیدروکلروتیازید در دوران شیردهی به اثبات نرسیده است.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در حین تجویز قرص هیدروکلروتیازید موارد زیر را چک کنید: میزان مصرف و دفع مایعات و وزن روزانه همراه باکنترل ادم، وضعیت تنفسی (تعداد،عمق و ریتم تنفسی)، فشار خون در وضعیت خوابیده و ایستاده، بررسی بثورات جلدی و کنترل درجه حرارت.
• تست های کلیوی و هماتولوژیک را در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید بررسی کنید.
• علائم آلکالوز متابولیک را در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید مورد توجه قرار دهید (خواب آلودگی، ضعف، بیقراری، آژیتاسیون)
• در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید به نشانه های هیپوکالمی در بیمار توجه کنید: خستگی مفرط، احساس ناخوشی بی حالی، هیپوتانسیون ارتواستاتیک، تاکیکاردی، کرامپ ساق پا، ضعف و دهیدراتاسیون.
• در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید در صورت افت فشار خون وضعیتی از تغییر ناگهانی بیمار خودداری کنید.
• از مضرات هیدروکلروتیازید می توان به دهیدراته شدن اشاره کرد، بنابراین در صورت دهیدراته شدن و استفراغ باید آزمایش خون و ادرار انجام شود.
• در اوایل درمان با قرص هیدروکلروتیازید بیماران سالمند را یاری کنید.
• بهتر است داروهای دیورتیک در اوایل صبح تجویز شوند.
• مصرف هیدروکلروتیازید پتاسیم را کاهش می دهد از این رو در صورت نیاز مکمل های پتاسیمی را برای بیمار در نظر داشته باشید.
• در صورت بروز تهوع می توان هیدروکلروتیازید را همراه با غذا میل کرد.

توجهات بیمار - خانواده:

• با مصرف هیدروکلروتیازید از انجام فعالیت های که نیاز به هوشیاری کامل دارند به خصوص در اوایل درمان بپرهیزید.
• در طول درمان با هیدروکلروتیازید از تغییر وضعیت ناگهانی اجتناب کنید.
• در طول درمان با هیدروکلروتیازید روزانه از 2 تا 3 لیتر آب استفاده کنید.
• در صورت ابتلا به دیابت و در طول درمان با هیدروکلروتیازید گلوکز خون را مکررا چک کنید.
• از مصرف الکل و داروهای غیر نسخه ای همزمان با قرص هیدروکلروتیازید اجتناب کنید زیرا احتمال  بروز مضرات هیدروکلروتیازید افزایش می یابد.   
• در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید از رژیم غذایی سرشار از کلسیم استفاده کنید.
• در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید از کرم ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.

شرایط نگهداری دارو:

• هیدروکلروتیازید باید در دمای 15 تا 30 درجه سانتی راد نگاهداری شود.