هایپرهیدروزیس چیست؟
هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد یک اختلال رایج است که احساس ناخوشایندی را به دنبال دارد. طبق آمار به دست آمده 2-3 درصد از مردم آمریکا از تعریق بیش از حد زیر بغل (هایپرهیدروزیس زیر بغل) یا کف دست ها و پاها (هیپرهیدروزیس دست) رنج می برند. هایپرهیدروزیس زیر بغل در اوایل نوجوانی آغاز می شود در حالی که تعریق بیش از حد کف دست ها و پاها در سنین پایین تر بروز می کنند. در صورت عدم درمان هایپرهیدروزیس، این مشکل ممکن است تا آخر عمر ادامه پیدا کند.
عرق کردن موجب احساس خجالت در فرد می شود، لباس ها را رنگی می کند و پیامدهایی در ارتباطات اجتماعی فرد دارد. در مورد علت تعریق بیش از حد یا هایپرهیدروزیس باید گفت در مواردی بیماری های عصبی، اندوکرینی، عفونی و یا سایر بیماری های سیستمیک می توانند عامل بیماری هایپرهیدروزیس باشند اما در بیشتر موارد افراد مبتلا به این بیماری سالم هستند. در برخی افراد، گرما و احساسات می توانند تحریک کننده بروز هایپرهیدروزیس باشند اما بسیاری از افرادی مبتلا در تمام ساعات بیداری خود صرف نظر از حالت خود یا وضعیت آب و هوا، دچار تعریق بیش از حد می شوند.
درمان هایپرهیدروزیس
قبل از درمان هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد بهتر است سایر شرایط بالینی که ممکن است موجب تعریق بیش از حد شوند مانند دیابت یا هایپرتیروئیدیسم مورد بررسی قرار گیرند. هایپرهیدروزیس ممکن است عارضه جانبی برخی از داروها نیز باشد.
با ارزیابی سیستماتیک علل و عوامل محرک هایپرهیدروزیس، به تدریج به راه های بیشتری برای درمان این بیماری به دست آمده است و در حال حاضر بسیاری از افراد مبتلا به بیماری هایپرهیدروزیس می توانند به نتایج خوبی در درمان رسیده و کیفیت زندگی خود را بالا ببرند. در زیر به بررسی راه های درمان تعریق بیش از حد می پردازیم:
ضد عرق های غیر نسخه ای
این ضد عرق ها دارای دوز کمی از نمک فلزی مانند آلومینیوم هستند. ضد عرق های حاوی آلومینیوم کلرید در مواردی که سایر ضد عرق ها در کنترل هایپرهیدروزیس موثر نبودند، مورد استفاده قرار می گیرند.
آلومینیوم کلرید هگزاهیدرات و تعریق بیش از حد
زمانی که استفاده مرتب از ضد عرق های غیر نسخه ای در درمان هایپرهیدروزیس موثر واقع نشوند، پزشکان استفاده از آلومینیوم کلرید هگزاهیدرات –نمونه قوی نسخه ای آلومینیوم کلرید_ را برای درمان تعریق بیش از حد توصیه می کنند. این ترکیب برای 2 تا 3 شب در زمان خواب استفاده می شود، سپس یک بار در هفته و بعد از آن در مواقعی برای بهبود علائم هایپرهیدروزیس مورد استفاده قرار می گیرد. این روش درمان برای بیشتر افراد مبتلا به هایپرهیدروزیس زیر بغل اثرگذاری مطلوبی دارد اما در افرادی که دچار تعریق بیش از حد در دست ها و پاها می شوند تاثیر رضایت بخشی ندارد.
عارضه جانبی مهم آلومینیوم کلرید هگزاهیدرات تحریک پوستی است که معمولا با خشک کردن پوست قبل از استفاده و زمان دادن برای خشک شدن دارو بعد از استفاده به پیشگیری از این عارضه کمک می کند. همچنین، کاهش دفعات استفاده از این ترکیب و استفاده از داروهای ضد التهاب مانند لوسیون های حاوی کورتیکوستروئید کمک کننده خواهند بود.
یونتوفورزیس برای هایپرهیدروزیس
یونتوفورزیس در طول 50 سال گذشته برای درمان هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد ارائه شده است. مکانیسم عمل دقیق روش یونتوفورزیس در درمان تعریق بیش از حد مشخص نیست اما به احتمال زیاد این روش به طور موقت مجرای عرق را مسدود می کند. در این روش از آب برای هدایت جریان الکتریکی به پوست چند بار در هفته برای مدت 10-20 دقیقه در هر جلسه مراجعه استفاده می شود که بسته به شرایط بیمار با یک برنامه حمایتی درمان در بازه های 1-3 هفته ای ادامه پیدا می کند. روش یونتوفورزیس درمان هایپرهیدروزیس دردناک نیست.
داروهای خوراکی برای هایپرهیدروزیس
داروهای آنتی کولینرژیک خوراکی مانند گلیکوپیرولات عموما برای درمان هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد استفاده نمی شوند؛ زیرا این داروها عوارض جانبی مانند خشکی دهان، تاری دید و احتباس ادراری را به دنبال دارند. مصرف داروی خوراکی در درمان تعریق بیش از حد عموما در افرادی به کار گرفته می شود که استفاده از درمان های خط اول در آن ها تاثیر گذار نبوده است.
بوتاکس در هایپرهیدروزیس
بوتولینوم توکسین آ (بوتاکس) یک سم عصبی است که می تواند به طور موقت ماهیچه را فلج سازد که عموما به عنوان عاملی برای برطرف کردن چروک ها شناخته می شود. اما در واقع بوتاکس در بسیاری از عرصه های پزشکی همچون درمان اسپاسم های ماهیچه ای و برخی از انواع سردرد ها به کار گرفته می شود. آخرین استفاده بالینی شناخته شده برای بوتولینوم توکسین آ درمان هایپرهیدروزیس زیر بغل و کف دست است.
بدین منظور، مقدار کمی از بوتاکس به کمک یک سوزن بسیار نازک به 20-25 نقطه در هر زیر بغل و یا کف دست تزریق می شود. تزریق بوتاکس ممکن است تا 6 تا 14 ماه علائم هایپرهیدروزیس را برطرف کند. این تزریق ها ممکن است دردناک باشند اما استفاده از سوزن های نازک تحمل درد را ممکن می کند.
در حال حاضر، استفاده از بوتاکس برای درمان هایپرهیدروزیس کف دست و پا به تایید سازمان غذا و دارو آمریکا نرسیده است؛ با این حال برخی پزشکان از این روش برای درمان تعریق بیش از حد دست و پا استفاده می کنند و گزارشات موفقیت آمیزی نیز منتشر شده است. تزریق بوتاکس به کف دست درد بیشتری دارد و برای این کار عصب دست مهار شده و دست بی حس می گردد. پزشکان با تجربه تزریق بوتاکس در سر و صورت را نیز به خوبی انجام می دهند.
انرژی میکروویو و هایپرهیدروزیس
انرژی میکروویو یا میرادرای (miraDry) که برای درمان هایپرهیدروزیس به تایید سازمان غذا و دارو رسیده است. این یک روش غیر تهاجمی است که با استفاده از انرژی الکترومغناطیسی، غدد عرق را هدف قرار داده و آن ها را تخریب می کند. در این روش از بی حسی موضعی استفاده شده و در طول زمان یک ساعته پوست خنک نگه داشته می شود. این روش برای اثر گذاری بهتر می تواند 2-3 مرتبه تکرار شود.
لیزر در تعریق بیش از حد
لیزر از پرتو باریکی از حرارت استفاده کرده و غدد عرق را تخریب می کند. این روشی سریع در درمان هایپرهیدروزیس است که دوره ریکاوری کوتاهی دارد. از امواج رادیوفرکانسی هم می توان برای رفع تعریق شدید زیر بغل استفاده نمود.
جراحی برای هایپرهیدروزیس
سمپاتکتومی توراسیک یک روش جراحی است که در آن اعصاب سمپاتیک مسئول عرق از کار می افتند. در جراحی سمپاتکتومی بخشی از عصب مربوط به غدد عرق در پوست تخریب می شود. جراح یک وسیله اندوسکوپیک خاص را در قفسه سینه بین دو دنده درست در زیر بغل قرار می دهد. سمپاتکتومی یک روش موثر اما خطرناک در درمان هایپرهیدروزیس است. حتی با وجود روش های اندوسکوپیک جدید تر، احتمال تعریق بیش از حد در سایر نقاط بدن و بروز مشکلات ریوی و عصبی به دنبال سمپاتکتومی وجود دارد. در نتیجه این روش به ندرت برای درمان تعریق بیش از حد به کار گرفته می شود. این روش فقط برای تعریق کف دست تاثیر دارد.
دکتر حمید وحیدی اظهار می دارند موثرترین راهکار برای درمان دائم و طولانی مدت تعریق شدید زیر بغل استفاده از روش کرت و ساکشن است که با این روش غدد عرق زیر بغل تراشیده می شوند و باعث قطع تعریق در این منطقه می شود. روشی بسیار موثر و ایمن که بین نیم تا یک ساعت زمان می برد و با بیحسی موضعی انجام می شود و معمولا 80 درصد از افراد در یک بار انجام جواب خوبی را خواهند گرفت.
