اسکلروتراپی چیست؟
اسکلروتراپی نوعی روش پزشکی است که برای درمان وریدهای عنکبوتی و عروق واریسی استفاده می شود. اسکلروتراپی شامل تزریق محلولی می باشد که به نام داروی اسکلروتراپی شناخته می شود. این دارو مستقیما به داخل ورید واریسی تجویز می گردد. این محلول دیواره های عروق خونی را تحریک کرده و سبب ایجاد فیبروز در دیواره عروق می گردد. در طول زمان رگ خونی فیبروزه شده و کم کم محو می گردد.
روش اسکلروتراپی روش اثبات شده ای است که از سال های 1930 در کشور آمریکا مورد استفاده قرار داشته است.
چه کسانی برای انجام اسکلروتراپی مناسب هستند؟
قبل از انجام اسکلروتراپی واریس، متخصص پوست یا متخصص بیماری های عروق شما را معاینه خواهد کرد و تشخیص خواهد داد آیا برای انجام اسکلروتراپی مناسب هستید یا خیر؟
در صورت بارداری شما نمی توانید این روش را انجام دهید. شما در صورتی می توانید از روش اسکلروتراپی استفاده کنید که در حال استفاده از قرص های ضد بارداری باشید. اگر شما در گذشته سابقه لخته خونی داشته اید تصمیم گیری در مورد شما بستگی به وضعیت کلی سلامت و ناحیه ای که قرار است اسکلروتراپی انجام گیرد خواهد داشت.
عروقی که عمدتا در جراحی های بای پس قلبی مورد استفاده قرار می گیرند، برای انجام روش اسکلروتراپی در نظر گرفته نخواهند شد مگر آن که نیازی به استفاده از این عروق وجود نداشته باشد.
نحوه انجام اسکلروتراپی چگونه است؟
در اغلب موارد، داروی اسکلروتراپی مستقیما از طریق سوزنی نازک به درون ورید تزریق می گردد. در حین تزریق ممکن است کمی احساس درد و کرامپ داشته باشید. اگر تزریق در عروق بزرگ تر انجام گیرد میزان درد بیشتر خواهد بود. انجام اسکلروتراپی واریس به حدود 15 تا 30 دقیقه زمان نیاز دارد.
اندازه و موقعیت ورید هایی که درگیر واریس شده است در تعیین مقدار تزریق در هر جلسه اسکلروتراپی دخالت دارد. همچنین در این بین شرایط کلی بیمار نیز در نظر گرفته خواهد شد. اسکلروتراپی واریس در مطب پزشک متخصص پوست انجام خواهد شد. در برخی موارد نیز متخصص جراحی عروق این کار را انجام می دهد.
قبل از انجام اسکلروتراپی به این نکات توجه داشته باشید:
قبل از انجام این روش درمانی، باید از مصرف برخی داروها اجتناب کنید. در مورد همه داروهای مصرفی خود باید با پزشک متخصص پوست صحبت کنید. ممکن است قبل از شروع اسکلروتراپی به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید که در این صورت با پزشک متخصص پوست مشورت کنید. قبل از انجام اسکلروتراپی هیچ گونه لوسیونی را نباید روی پاهای خود بمالید.
برخی پزشکان توصیه می کنند قبل از انجام اسکلروتراپی از مصرف داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی به مدت 48 تا 72 ساعت اجتناب کنید.
عوارض اسکلروتراپی چیست؟
بعد از انجام اسکلروتراپی ممکن است برخی عوارض را تجربه کنید. خارش که از عوارض خفیف اسکلروتراپی واریس محسوب می شود و می تواند یک یا دو هفته به طول انجامد. شما ممکن است در محل تزریق داروی اسکلروتراپی عوارضی مانند تورم و قرمزی را نیز تجربه کنید. این عوارض اسکلروتراپی ظرف چند روز از بین خواهد رفت. در پیرامون محل تزریق داروی اسکلروتراپی احتمال بروز کبودی وجود دارد و کبودی نیز می تواند چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد.
سایر عوارض اسکلروتراپی عبارت است از:
- عروق بزرگ تری که تزریق را دریافت کرده اند متورم می گردند به نحوی که رفع آثار آن ممکن است به چند ماه زمان نیاز داشته باشد.
- خطوط یا نقاط قهوه ای در محل ورید: در اغلب موارد این خطوط یا نقطه ها ظرف سه تا شش ماه برطرف می گردد اما در اکثر موارد در کمتر از یک سال بهبود می یابد.
- ایجاد عروق خونی جدید در محل تزریق که Neovascularization نامیده می شود. این عروق کوچک ظرف روز ها یا هفته های بعد از انجام اسکلروتراپی از بین می رود اما در نهایت ظرف سه تا دوازده ماه و بدون این که نیاز به انجام درمان اضافی وجود داشته باشند محو می گردند.
پس از انجام اسکلروتراپی برای رفع واریس اگر با علائم زیر رو به رو شدید پزشک متخصص پوست را فورا در جریان قرار دهید:
- التهاب با محدوده ای بیش از 12 سانتی متر در اطراف کشاله ران
- شروع ناگهانی تورم پا
- تشکیل زخم های کوچک در محل تزریق
واکنش های آلرژیک به محلول تزریق شده می تواند در هر زمانی در طول تزریق رخ می دهد اما به ندرت واکنش جدی اتفاق می افتد. اگر شما سابقه آلرژی دارید ممکن است در اثر دریافت تزریق داروی اسکلروتراپی علائم آلرژیک را تجربه کنید. واکنش آلرژیک خفیف سبب ایجاد خارش و تورم در شما می گردد. برای اجتناب از بروز عوارض جدی پزشک قبل از تزریق تست حساسیتی انجام خواهد داد. به خاطر داشته باشید هر گونه نگرانی و سوالی که در ذهن دارید را می توانید با پزشک متخصص پوست مطرح کنید.
پس از انجام اسکلروتراپی به منظور رفع واریس چه خواهد شد؟
پس از انجام اسکلروتراپی شما قادر به رانندگی خواهید بود و می توانید فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرید. انجام پیاده روی به مدت 15 دقیقه در این شرایط بسیار مناسب خواهد بود.
پس از انجام اسکلروتراپی به شما آموزش داده خواهد شد تا جوراب های مناسب استفاده کنید به این ترتیب عروق تحت درمان فشرده می گردند. اگر جوراب های مخصوص واریس دارید به هنگام جلسه درمان آن را با خود به همراه بیاورید.
به دنبال تزریق داروی اسکلروتراپی از مصرف آسپرین، ایبوپروفن یا سایر داروهای ضد التهاب به مدت حداقل 48 ساعت اجتناب کنید. در موارد لزوم می توانید از استامینوفن استفاده کنید.
همچنین باید بعد از انجام اسکلروتراپی به مدت 48 ساعت از انجام موارد زیر اجتناب کنید:
- حمام آب گرم
- کمپرس داغ
- سونا
- قرار گرفتن مستقیم در معرض تابش نور خورشید
شما مجاز به دوش گرفتن خواهید بود اما آب باید کمی خنک تر از حد معمول باشد. محل تزریق را می توانید با آب و صابون ملایم شستشو دهید.
اثربخشی اسکلروتراپی
تحقیقات نشان داده است 50 تا 80 درصد موارد واریس پا بعد از هر جلسه اسکلروتراپی برطرف می گردد. کمتر از 10 درصد افرادی که اسکلروتراپی واریس پا را انجام داده اند به درمان اصلا پاسخی نشان نمی دهند. در این موارد ممکن است از محلول های تزریقی متفاوتی استفاده شود. البته اسکلروتراپی واریس پا در اغلب افراد به خوبی تاثیر می کند اما ضمانتی برای موفقیت صد در صد وجود ندارد.
به طور کلی عروق عنکبوتی ظرف سه تا شش هفته به درمان پاسخ می دهند و عروق بزرگ تر نیز ظرف دو هفته تا سه یا چهار ماه تاثیرات مناسبی را نشان می دهند. اگر عروق به درمان پاسخ مناسبی نشان دهند در آن صورت دوباره پدیدار نمی گردند. اما ممکن است عروق جدیدی پدیدار گردد و شاید لازم باشد شما برای دریافت تزریق ها مجددا به پزشک متخصص پوست مراجعه نمایید.
