کرایوسرجری روشی است که در آن از نیتروژن مایع استفاده می شود تا بافت های غیرنرمال از بین برود. کرایوسرجری پوست برای درمان تومورهای خارجی مانند تومورهای پوستی و سایر ضایعات پوستی استفاده می شود. در مورد تومورهای خارجی و ضایعات پوستی، نیتروژن مایع مستقیما روی سلول های سرطانی و ضایعات پوستی با استفاده از سواب پنبه ای مالیده شده و یا با استفاده از دستگاه کرایوسرجری اسپری می شود.
کرایوسرجری هم چنین می تواند برای درمان تومورهای داخلی نیز مورد استفاده قرار بگیرد (تومورهای داخلی و تومورهای داخل استخوان). در کرایوسرجری برای تومورهای داخلی، نیتروژن مایع یا گاز آرگون درون لوله توخالی به نام کرایوپروب می چرخد که این دستگاه در تماس با تومور قرار دارد. پزشکان متخصص برای هدایت دستگاه کرایوپروب از سونوگرافی یا ام آر آی استفاده می کنند تا فریز شدن سلول ها را مانیتور و بررسی کنند و آسیب به بافت های سالم را به حداقل برسانند.
در سونوگرافی از امواج صوتی استفاده می شود تا تصویری به نام سونوگرام از بافت ها و ارگان ها ایجاد شود. توپی از کریستال های یخی در نواحی پروب ایجاد می شود که سلول های اطراف را فریز می کند. برخی اوقات برای فرستادن نیتروژن مایع به بخش های مختلف تومور از بیش از یک پروب استفاده می شود. پروب ها ممکن است در طول جراحی کرایوسرجری و یا از طریق پوست در تومور قرار گیرند. بعد از کرایوسرجری بافت فریز شده حل شده و به طور طبیعی در بدن جذب می شود (تومورهای داخلی) یا این که حل شده و به شکل یک پوسته در می آید (تومورهای خارجی).
کاربرد کرایوسرجری
کرایوسرجری برای درمان چندین نوع سرطان و برخی از شرایط پیش سرطانی و یا غیر سرطانی مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر تومورهای کبد و پروستات، کرایوسرجری می تواند برای موارد زیر نیز موثر باشد:
- رتینوبلاستوما (سرطانی در کودکان که بر شبکیه چشم تاثیر می گذارد). متخصصین دریافته اند که کرایوسرجری زمانی که تومورها کوچک هستند و تنها در بخش هایی از شبکیه وجود دارند می تواند گزینه موثری باشد.
- سرطان پوست در مراحل اولیه (کارسینوم سلول سنگفرشی و کارسینوم سلول بازال)
- توده ها یا ضایعات پوستی پیش سرطانی به نام اکتینیک کراتوز
- شرایط پیش سرطانی سرویکس یا دهانه رحم که به نام نئوپلازی اینترا اپیتلیال سرویکس شناخته می شود (تغییرات سلولی غیر نرمال در دهانه رحم که می تواند به سرطان دهانه رحم منجر شود).
کرایوسرجری هم چنین برای درمان برخی تومورهای سرطانی و پیش سرطانی استخوان مورد استفاده قرار می گیرد. در مقایسه با جراحی های پر هزینه، کرایوسرجری می تواند ریسک آسیب به مفاصل را کاهش دهد و نیاز به قطع عضو را کاهش می دهد. سارکوما کاپوسی مرتبط با ایدز نیز تا زمانی که ضایعات پوستی کوچک و موضعی هستند با استفاده از کرایوسرجری پوست قابل درمان است.
محققین کرایوسرجری را به عنوان درمانی برای برخی از سرطان ها مانند سرطان پستان، سرطان کولون و سرطان کلیه در دست مطالعه قرار داده اند. آن ها هم چنین کرایوسرجری را در ترکیب و همراه با سایر درمان های سرطان مانند هورمون درمانی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و یا جراحی در نظر دارند.
کرایوسرجری می تواند در درمان مردانی استفاده شود که در مراحل اولیه سرطان پروستات قرار دارند، آن هم در مواردی که سرطان به غده پروستات محدود می باشد. از آن جایی که کرایوسرجری تنها در نواحی کوچکی موثر است فقط در مواردی استفاده می شود که سرطان به خارج از غده پروستات منتشر نشده باشد.
برخی مزایای کرایوسرجری در مورد سرطان پروستات آن است که قابلیت تکرار دارد و می تواند برای درمان مردانی استفاده شود که به دلیل سن یا سایر مشکلات نمی توانند جراحی و یا رادیو تراپی انجام دهند.
عوارض کرایوسرجری
کرایوسرجری غده پروستات می تواند عوارض جانبی را در پی داشته باشد. این عوارض جانبی می تواند در مردانی اتفاق بیفتد که پروستات آن ها در معرض تابش قرار گرفته باشد.
کرایوسرجری ممکن است به انسداد جریان ادرار بیانجامد و یا بی اختیاری ادراری را به دنبال داشته باشد. این تاثیرات جانبی اغلب موقتی می باشد. خیلی از مردان ممکن است با کرایوسرجری توانایی جنسی خود را از دست دهند.
کرایوسرجری می تواند در درمان سرطان کبد اولیه که منتشر نشده است مورد استفاده قرار گیرد. کرایوسرجری مخصوصا زمانی در نظر گرفته می شود که به دلیل برخی فاکتورها مانند سایر شرایط پزشکی امکان جراحی وجود نداشته باشد. کرایوسرجری هم چنین برای سرطان منتشر شده به کبد از بخش های دیگر مانند کولون یا رکتوم نیز می تواند مورد توجه قرار گیرد. در برخی موارد، شیمی درمانی و رادیوتراپی قبل یا بعد از کرایوسرجری انجام می شود. کرایوسرجری در کبد می تواند سبب آسیب به صفرا و یا عروق خونی بزرگ شود که منجر به خونریزی و عفونت خواهد شد.
کرایوسرجری عوارض جانبی را در پی دارد اما این عوارض در مقایسه با جراحی و یا رادیوتراپی کمتر است. عوارض کرایوسرجری بستگی به موقعیت تومور دارد. نشان داده نشده است که کرایوسرجری در مورد نئوپلازی اینترا اپیتلیال سرویکس می تواند بر باروری خانم تاثیر بگذارد اما می تواند درد یا خونریزی را به همراه داشته باشد.
استفاده از کرایوسرجری پوست در سرطان پوست می تواند اسکار یا تورم را به دنبال داشته باشد و چنان چه اگر اعصاب آسیب دیده باشد ممکن است بی حسی نیز رخ دهد و در موارد نادر پیگمانتاسیون و ریزش مو در ناحیه تحت درمان اتفاق می افتد.
در درمان تومورهای استخوانی کرایوسرجری می تواند بافت های استخوانی اطراف را تخریب کند و ریسک شکستگی را به دنبال داشته باشد اما این عوارض برخی اوقات بعد از درمان اولیه دیده نمی شود و اغلب می تواند با سایر درمان ها به تاخیر انداخته شود. در موارد نادر کرایوسرجری می تواند با برخی انواع شیمی درمانی تداخل داشته باشد. اگر چه عوارض جانبی کرایوسرجری شدت کمتری در مقایسه با جراحی و رادیوتراپی دارد اما برای تعیین عوارض بلند مدت آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.
مزایای کرایوسرجری
کرایوسرجری در مقایسه با سایر روش های درمان سرطان مزایایی را در پی دارد. کرایوسرجری در مقایسه با جراحی، کمتر تهاجمی می باشد و تنها برش کوچکی از طریق پوست ایجاد می شود. در نتیجه درد، خونریزی و سایر مشکلات ناشی از جراحی به حداقل می رسد. کرایوسرجری در مقایسه با سایر درمان ها کم هزینه تر می باشد و مدت ریکاوری کوتاه تری دارد هم چنین مدت اقامت در بیمارستان نیز کوتاه تر است و در برخی موارد حتی نیازی به بستری شدن در بیمارستان وجود ندارد. برخی اوقات کرایوسرجری می تواند تنها با استفاده از بی حسی موضعی انجام شود.
پزشکان نواحی محدودی را برای کرایوسرجری در نظر دارند تا از آسیب به بافت های سالم اطراف بپرهیزند. درمان می تواند به طور مطمئن و بی خطری تکرار شود و ممکن است کرایوسرجری همراه با سایر درمان ها مانند جراحی یا شیمی درمانی و یا هورمون درمانی و یا رادیوتراپی انجام شود. کرایوسرجری می تواند در مواردی در نظر گرفته شود که سایر درمان های استاندارد جوابگو نباشد. علاوه بر این کرایوسرجری می تواند برای بیمارانی استفاده شود که به دلیل سن و یا سایر مشکلات گزینه مناسبی برای جراحی های معمول نیستند.
معایب و محدودیت های کرایوسرجری
عمده ترین محدودیت کرایوسرجری عدم قطعیت در مورد اثربخشی طولانی مدت آن است. در حالی که کرایوسرجری می تواند در درمان تومورهایی مفید باشد که پزشک با استفاده از تست های تصویربرداری قادر به رویت آن می باشد اما می تواند سرطان های منتشر شده میکروسکوپیک را نادیده بگیرد. علاوه بر این از آن جایی که اثربخشی این تکنیک هنوز در حال ارزیابی می باشد پوشش دهی بیمه آن چندان ایده آل نیست.
رویکرد آینده کرایوسرجری
تحقیقات بیشتری لازم است تا اثربخشی کرایوسرجری در کنترل سرطان و بقای بیماران مشخص شود. داده های حاصل از تحقیقات این امکان را به پزشکان متخصص می دهد تا کرایوسرجری را با سایر گزینه های درمانی مانند جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی مقایسه کنند. علاوه بر این پزشکان باید احتمال استفاده از کرایوسرجری را در ترکیب با سایر درمان ها مورد بررسی قرار دهند.
