عوامل افسردگی در زنان و دلایل آن
تشخیص افسردگی در زنان تقریبا دو برابر مردان می باشد. افسردگی می تواند در هر سنی رخ دهد. برخی تغییرات خلقی و علائم افسردگی بدلیل تغییرات هورمونی است که بصورت نرمال در بدن ایجاد می شود. اما تغییرات هورمونی به تنهایی نمی تواند علت افسردگی باشد. سایر فاکتورهای بیولوژیک مانند ویژگی های ارثی، شرایط خانوادگی و برخی اتفاقات و تجربه ها در زندگی نیز می تواند با افزایش ریسک ابتلا به افسردگی ارتباط داشته باشد. بنابراین درک دلایل ایجاد افسردگی در خانم ها فرایند ساده ای نخواهد بود. در ادامه به برخی عوامل افسردگی در زنان می پردازیم.
بلوغ
تغییرات هورمونی در طول دوران بلوغ می تواند به عنوان عوامل ایجاد کننده افسردگی در نظر گرفته شود. اما باید به خاطر داشت تغییرات خلقی موقتی ناشی از نوسانات هورمونی در طول دوران بلوغ تا حدی طبیعی است و نمی توان این تغییرات را به تنهایی در ایجاد افسردگی دخیل دانست. بلوغ اغلب با تجاربی همراه است که می تواند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد. از جمله این موارد عبارت است از:
- بروز مشکلات جنسی و هویتی
- درگیری با والدین
- افزایش فشار ناشی از مدرسه یا سایر حیطه های زندگی
پس از بلوغ نرخ ابتلا به افسردگی در خانم ها بیش از آقایان می باشد. از آنجاییکه دختران قبل از پسران به بلوغ می رسند بیش از پسران در خطر ابتلا به افسردگی در سنین پایین قرار دارند. تا بعد از دوران یائسگی نیز احتمال ابتلا به افسردگی در خانم ها بیشتر است.
مشکلات قبل از دوران قاعدگی
بسیاری از خانم ها به سندرم پیش از قاعدگی دچارند. سندرم پیش از قاعدگی علائمی مانند نفخ های شکمی، درد پستان، سردرد، اضطراب و پرخاشگری را شامل می شود. اما تعداد کمی از خانم ها به فرم شدیدتری از سندرم پیش از قاعدگی دچارند که سبب اختلال در عملکرد شغلی و ارتباطات اجتماعی آنها می گردد. در این مرحله فرد ممکن است به نوعی افسردگی دچار شود که رفع آن به درمان نیاز خواهد داشت.
ارتباط بین افسردگی و سندرم پیش از قاعدگی هنوز به درستی روشن نیست. این احتمال وجود دارد که تغییرات دوره ای در میزان استروژن، پروژسترون و سایر هورمون ها بر عملکرد ترکیبات شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین تاثیر داشته باشد. سروتونین در کنترل خلق و خو نقش موثری دارد. ویژگی های ارثی، تجارب شخصی و سایر فاکتورها نیز در این میان نقشی به عهده دارند.
بارداری
تغییرات شدید هورمونی که در بارداری اتفاق می افتد نیز می تواند بر خلق خانم ها تاثیر داشته باشد. علاوه بر تغییرات خلقی موضوعات دیگری نیز وجود دارد که ریسک ابتلا به افسردگی در بارداری را به همراه دارد، که از جمله این موارد عبارت است از:
- تغییراتی در شیوه زندگی یا کار
- مشکلاتی در ارتباطات اجتماعی
- سابقه اپیزودهای قبلی در ابتلا به افسردگی
- فقدان پشتیبان اجتماعی
- بارداری ناخواسته
- سقط ناخواسته
- ناباروری
- توقف مصرف داروهای ضد افسردگی
افسردگی پس از زایمان
خیلی از مادران پس از زایمان دچار احساساتی مانند غمگین بودن، پرخاشگری و تمایل به گریه کردن می شوند. این گونه احساسات ممکن است نرمال بوده و ظرف یک تا دو هفته فروکش کند. اما در صورت استمرار و طولانی شدن ممکن است نشان دهنده ابتلا به افسردگی پس از زایمان باشد. علائم افسردگی پس از زایمان عبارت است از:
- از دست دادن اعتماد به نفس یا وجود این احساس که من نمی توانم مادر خوبی باشم
- اضطراب
- دشواری در خوابیدن، حتی زمانی که نوزاد خواب باشد
- مشکلاتی در عملکرد روزمره
- ناتوانی در مراقبت از نوزاد
- افکاری مبنی بر آسیب رساندن به نوزاد
- افکار خودکشی
افسردگی پس از زایمان از جمله شرایطی است که به درمان فوری نیاز خواهد داشت. 10 تا 15 درصد خانم ها به افسردگی پس از زایمان دچار می گردند. تصور می شود بین بروز افسردگی پس از زایمان و موارد زیر ارتباطی وجود دارد:
- نوسانات هورمونی که بر خلقیات تاثیر می گذارد
- مسئولیت پذیری نسبت به نگهداری از نوزاد
- استعداد قبلی در ابتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی
- عوارض زایمان
- مشکلاتی در شیردهی
- وجود عوارض و مشکلاتی در نوزاد که به درمان های مخصوص نیاز باشد
- پشتیبانی اجتماعی ضعیف
قبل از یائسگی و پس از یائسگی
ریسک ابتلا به افسردگی قبل و در طی یائسگی افزایش می یابد. در این دوران نیز نوسانات هورمونی که در بدن خانم ها ایجاد می شود شدید می باشد. در اوایل دوران یائسگی یا پس از آن احتمال ابتلا به افسردگی افزایش می یابد زیرا در این دوران مقدار استروژن در حد معنی داری کاهش می یابد.
اغلب خانم هایی که علائم آزاردهنده یائسگی را تجربه می کنند به افسردگی دچار نخواهند شد اما برخی فاکتورها در این دوران احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد:
- اختلال در خوابیدن و یا داشتن خواب نامناسب
- اضطراب یا سابقه ابتلا به افسردگی
- وقایع پر استرس زندگی
- اضافه وزن و افزایش شاخص توده بدنی
- بروز یائسگی در سنین پایین
- یائسگی ناشی از برداشتن تخمدان ها
نشانه های افسردگی در خانم ها
اگرچه افسردگی می تواند نادیده گرفته شود اما باید بدانید که درمان های موثری برای مقابله با آن وجود دارد. حتی علائم شدید افسردگی نیز به طور موفقیت آمیزی قابل درمان می باشد. در صورت بروز علائم زیر به دنبال دریافت مراقبت های پزشکی باشید:
- احساس مداومی از ناراحتی، گناه یا نا امیدی، خستگی، داشتن افکاری مبنی بر خودکشی
- از دست رفتن تمایل نسبت به کارهایی که قبلا از انجام آن ها لذت می بردید.
- علائم جسمی افسردگی در زنان عبارت است از تغییراتی در الگوی خوابیدن، مشکلاتی در تمرکز، اضافه وزن یا کاهش وزن، از دست رفتن اشتها
