بی اختیاری ادرار استرسی در زنان، تخلیه بی اختیار ادرار در فعالیت های فیزیکی است که فشاری بر مثانه وارد می کنند؛ این با بی اختیاری عمومی متفاوت است. این وضعیت ناخوشایند تنها زمانی رخ می دهد که مثانه تحت استرس فیزیکی آنی قرار می گیرد. فعالیت هایی چون سرفه، عطسه، خندیدن، بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن فشاری بر مثانه وارد می کنند.
فاکتورهای خطر بی اختیاری ادرار استرسی در زنان
بی اختیاری استرسی در خانم ها در مقایسه با آقایان شیوع بیشتری دارد و در هر سنی بروز می کند. اما احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار استرسی در زنان در بارداری و یا با افزایش سن بیشتر می شود. حدود 50 درصد از خانم هایی که در سنین 40 تا 60 سالگی قرار دارند و تقریبا 75 درصد از خانم های بالای 75 سال به نوعی از بی اختیاری ادرار مبتلا هستند. این در حالی است که طبق آمار به دست آمده نیمی از خانم هایی که به این مشکل دچار هستند آن را به پزشک گزارش نمی دهند.
مواد غذایی و نوشیدنی ها: مصرف الکل، کافئین، نوشیدنی های گازدار، شکلات، شیرین کننده های مصنوعی و تنباکو یا سیگار فاکتور خطری برای بی اختیاری ادرار استرسی در زنان محسوب می شود. وضعیت سلامتی: ابتلا به عفونت مجاری ادراری، چاقی، سرفه مکرر، یبوست و مصرف داروهای مدر و آسیب عصبی یا ادرار بیش از حد در اثر دیابت موجب تشدید بی اختیاری ادرار استرسی در زنان می گردند. عدم درمان: بی اختیاری ادرار استرسی در زنان معمولا قابل درمان است. اما بسیاری از خانم ها به ندرت به دنبال درمان هستند. این بیماری بسیار شایع است و پزشکان دفعات بسیاری آن را در بیماران مختلف درمان کرده اند، بنابراین فرد نباید از مطرح کردن آن با پزشک امتناع کند.
تشخیص بی اختیاری ادرار استرسی در زنان
به منظور تشخیص این بیماری، پزشک معاینه لگنی را به همراه تست های زیر انجام می دهد:
- تست استرس ادراری. پزشک از بیمار می خواهد که در حالی که ایستاده است سرفه کند تا وضعیت نشت بی اختیار ادرار را در او بررسی نماید.
- تست پد. از بیمار خواسته می شود طی ورزش از یک پد بهداشتی استفاده کند تا میزان نشت ادرار مشخص شود.
- آنالیز ادرار. این تست امکان بررسی ناهنجاری هایی در ادرار همانند خون، پروتئین، قند یا نشانه های عفونت را به پزشک می دهد.
- تست ادرار باقی مانده. در این تست مقدار ادراری که بعد از تخلیه مثانه در آن باقی می ماند اندازه گیری می شود.
- تست سیستومتری. این تست فشار داخل مثانه و جریان ادرار را اندازه گیری می کند.
- تصویر برداری اشعه ایکس با ماده حاجب. در این روش پزشک قادر به تشخیص ناهنجاری ها در مجاری ادراری خواهد بود.
- سیستوسکوپی. این روش برای تشخیص بی اختیاری ادرار استرسی در زنان از یک دوربین برای مشاهده داخل مثانه و بررسی نشانه های التهاب، سنگ یا سایر ناهنجاری ها استفاده می کند.
درمان بی اختیاری ادرار استرسی در زنان- داروها
پزشک ممکن است بنا به مورد داروهایی را برای کاهش انقباضات مثانه تجویز کند.
درمان دارویی زمانی کاربرد دارد که نتوان از روش های دیگر بهره برد.
درمان های غیر جراحی- ورزش های کگل و درمان عضلات کف لگن: تمرینات کگل استحکام عضلات کف لگن را افزایش می دهند. برای انجام این تمرینات، فرد باید عضلاتی که جریان ادرار را متوقف می کنند را تحت فشار قرار دهد. با این حال، نحوه عملکرد تمرینات کگل و میزان اثرگذاری آن ها مشخص نیست. برخی تحقیقات نشان می دهند که انجام تمرینات کگل در طول و بعد از بارداری احتمال بروز بی اختیاری ادرار استرسی را کاهش می دهد. درمان عضلات کف لگن گزینه دیگری برای درمان این نوع بی اختیاری است که توسط پزشک طب فیزیکی انجام می گیرد که به طور خاص برای تمرینات کف لگن آموزش دیده است. به طور کلی افزایش میزان فعالیت فیزیکی کف لگن را تقویت می کند.
پساری واژن: در این روش یک حلقه کوچک در داخل واژن قرار می گیرد و از مثانه حمایت کرده و مجرای ادرار را تحت فشار قرار می دهد. پزشک اندازه مناسب از این حلقه را برای بیمار برمی گزیند. او نحوه برداشت حلقه و تمیز کردن آن را به بیمار آموزش می دهد.
دکتر فاطمه فیروزی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی عنوان می دارند درمان جراحی بی اختیاری استرسی ادرار در مواردی انجام می شود که بی اختیاری شدید باشد و در فرآیند زندگی روزانه اختلال ایجاد کند. انجام جراحی متدهای مختلف دارد که در صورت نیاز پزشک توضیحات لازم را می دهد.
