سرویکس یا دهانه رحم در بخش پایینی رحم و در بالای واژن قرار دارد. اغلب تغییراتی که در دهانه رحم یا سرویکس روی می دهد سرطانی نمی باشد اما ممکن است به عنوان تغییرات پیش سرطانی در نظر گرفته شود. تغییرات پیش سرطانی به این معنی است که احتمال سرطانی شدن ضایعات در طولانی مدت وجود خواهد داشت. دیسپلازی سرویکس ممکن است در هر سنی روی دهد. در اغلب موارد دیسپلازی سرویکس ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی می باشد. ویروس اچ پی وی از طریق تماس جنسی منتشر می شود. انواع مختلف ویروس اچ پی وی وجود دارد. برخی انواع ویروس اچ پی وی می تواند منجر به بروز دیسپلازی سرویکس شود. سایر انواع این ویروس تنها منجر به ایجاد زگیل های تناسلی می گردد. داشتن نزدیکی جنسی قبل از 18 سالگی، داشتن رفتارهای جنسی پر خطر، سابقه ابتلا به بیماری هایی مانند اچ آی وی یا سل همچنین استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی در ایجاد دیسپلازی سرویکس نقش دارد. لازم به ذکر است در اغلب موارد دیسپلازی سرویکس علائم بالینی به همراه ندارد.
برای بررسی دیسپلازی سرویکس باید ابتدا معاینه لگن انجام شود. تست پاپ اسمیر نیز به بررسی تغییرات سلولی در دهانه رحم می پردازد. تغییرات نامناسب در دهانه رحم که در پاپ اسمیر مشاهده می شود به این ترتیب طبقه بندی می گردد:
- ضایعات اینترا اپیتلیال سنگفرشی با درجه اندک یا LSIL
- ضایعات اینترا اپیتلیال سنگفرشی با درجه بالا یا HSIL
- ضایعات سرطانی بدخیم
- سلول های گلاندولار آتاپیکال یا AGC
- سلول های سنگفرشی آتاپیکال یا ASC
اگر نتایج پاپ اسمیر تغییرات غیر نرمال یا دیسپلازی سرویکس را نشان دهد در آن صورت ممکن است به انجام تست های بیشتری نیاز داشته باشیم. اگر تغییرات خفیف باشد باید تست های پاپ اسمیر با فواصل زمانی کوتاه تری تکرار شود. برای تایید تشخیص ممکن است بیوپسی انجام شود. بیوپسی با استفاده از کولپوسکوپی انجام می گیرد. انجام بیوپسی بسیار ساده است و تنها احساس کرامپ خفیفی را برای بیمار در پی دارد. دیسپلازی سرویکس در نتایج بیوپسی به عنوان نئوپلازی اینترا اپیتلیال خوانده می شود که به صورت خفیف یا درجه یک، متوسط یا درجه دو و شدید یا درجه سه طبقه بندی می گردد.
درمان دیسپلازی سرویکس بستگی به درجه دیسپلازی سرویکس دارد. موارد خفیف دیسپلازی سرویکس بدون نیاز به درمان از بین می رود و تنها کافی است هر 6 تا 12 ماه یک بار پاپ اسمیر انجام شود. اگر این تغییرات از بین نرفته و یا تشدید شوند در آن صورت نیاز به درمان وجود دارد. گزینه هایی که در درمان دیسپلازی سرویکس متوسط تا شدید تعریف می شود عبارت است از:
- کرایوسرجری یا فریز کردن سلول های غیر نرمال
- لیزرتراپی برای سوزاندن بافت های غیر نرمال
- روش LEEP که در آن با استفاده از الکتریسیته بافت غیر نرمال از بین می رود
- بیوپسی مخروطی
- هیسترکتومی یا برداشتن رحم که در موارد نادر ضرورت می یابد
افرادی که به دیسپلازی سرویکس دچار شده اند بهتر است هر 12 ماه یک بار معاینات لازم را انجام دهند و برای اطمینان بهتر می توانند از واکسن اچ پی وی نیز استفاده کنند. این واکسن مانع از ابتلا به سرطان دهانه رحم می شود.
