آمنوره به عدم وقوع پریودها اشاره دارد. دو نوع آمنوره وجود دارد: آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه. آمنوره اولیه زمانی ایجاد می شود که وقوع اولین پریود در زندگی فرد با تاخیر انجام شود. آمنوره ثانویه به از دست رفتن متوالی پریودها به مدت 3 یا چند ماه اشاره دارد. فقدان پریود ماهانه عمده ترین علامت آمنوره می باشد. سایر علائم آمنوره عبارت است از:
- سردرد
- تغییراتی در دید
- تهوع
- افزایش رشد موهای زائد صورت
- ریزش مو
- تغییراتی در اندازه سینه
- ترشحات شیری از پستان ها
و اما دلایل آمنوره چیست؟ در توضیح دلایل آمنوره باید عنوان داشت عواملی مانند سابقه خانوادگی، زمینه ژنتیکی و شیوه زندگی در دلایل آمنوره نقش دارد. مهم ترین فاکتورهایی که در دلایل آمنوره موثر می باشد عبارت است از:
- دلایل آمنوره: سابقه خانوادگی در ابتلا به آمنوره یا یائسگی زودرس
- دلایل آمنوره: نقص کروموزومی یا ژنتیکی که بر تخمدان ها و چرخه قاعدگی تاثیر می گذارد. سندرم ترنر یکی از همین موارد است.
- دلایل آمنوره: افزایش وزن یا کاهش وزن بسیار شدید
- دلایل آمنوره: اختلال خوردن
- دلایل آمنوره: ورزش شدید و رژیم غذایی نامناسب
- دلایل آمنوره: استرس
بارداری، شیردهی و یائسگی نیز از مواردی است که در دلایل آمنوره نقش دارد و می تواند منجر به بروز آمنوره ثانویه شود. عوامل دیگری که در دلایل آمنوره نقش دارد عبارت است از:
- دلایل آمنوره: استفاده از ترکیبات ضد بارداری به شکل قرص، تزریقی یا دستگاه درون رحمی (آی یو دی)
- دلایل آمنوره: استفاده از داروهایی که در درمان افسردگی و فشار خون بالا تجویز می شود
- دلایل آمنوره: استفاده از داروهای شیمی درمانی یا رادیوتراپی
- دلایل آمنوره: ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- دلایل آمنوره: ابتلا به سندرم ایکس شکننده یا نارسایی اولیه تخمدان که در اثر ایکس شکننده روی می دهد
- دلایل آمنوره: مشکلات مربوط به تیروئید یا غده هیپوفیز
- دلایل آمنوره: ابتلا به بیماری هیپوتالامیک
- دلایل آمنوره: وجود بافت اسکار در رحم
در تعیین دلایل آمنوره ثانویه و تشخیص آن پزشک متخصص زنان ابتدا تست بارداری را انجام می دهد. در صورتی که نتیجه تست منفی باشد تست ها و معاینات دیگر انجام خواهد شد. تست کاریوتایپ (که به دنبال اختلالات کروموزومی ایجاد می گردد) همچنین تست های ژنتیکی به کنار گذاشتن عوامل ژنتیکی دخیل در دلایل آمنوره کمک می کند. انجام تست های تصویربرداری نیز ما را در درک دلایل آمنوره یاری می کند. آزمایش خون در کشف دلایل آمنوره با اهداف زیر انجام می شود:
- بررسی عملکرد تیروئید (اندازه گیری مقدار هورمون محرک تیروئید یا TSH)
- بررسی عملکرد تخمدان (اندازه گیری مقدار هورمون محرک فولیکول یا FSH و هورمون جسم زرد یا LH)
- اندازه گیری مقدار تستوسترون و استروژن
مشخص شدن دلایل آمنوره ما را در برنامه ریزی درمانی یاری می کند. اعمال تغییراتی در شیوه زندگی مانند رژیم غذایی، کاهش میزان فعالیت فیزیکی و کنترل استرس از عواملی است که در درمان آمنوره موثر می باشد. مصرف برخی داروهای هورمونی و قرص های ضد بارداری منجر به ایجاد پریودها می گردد. بسته به دلایل آمنوره ممکن است انجام جراحی نیز به عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود:
- انجام جراحی با هدف اصلاح نواقص ژنتیکی و کروموزومی
- انجام جراحی با هدف برداشت تومورهای هیپوفیز
- انجام جراحی با هدف برداشت بافت اسکار در رحم
لازم به ذکر است آمنوره قابل پیشگیری نمی باشد اما داشتن رژیم غذایی مناسب و وزن کافی احتمال وقوع آمنوره را کاهش می دهد. همچنین توصیه می شود روند تاریخ وقوع پریودهای خود را به طور ماهانه کنترل کنید. در این صورت وقوع آمنوره به طور زودهنگامی مشخص می گردد و این امر در روند درمان موثر خواهد بود.
