هیستروسالپنگوگرافی که به اختصار HSG خوانده می شود روشی تشخیصی برای بررسی داخل لوله های فالوپ و حفره داخل رحم می باشد. روش هیستروسالپنگوگرافی روشی سرپایی می باشد که انجام آن کمتر از 5 دقیقه به طول می انجامد. این روش معمولا بعد از پایان یافتن پریود قاعدگی و قبل از تخمک گذاری انجام می شود. به منظور انجام هیستروسالپنگوگرافی بیمار ابتدا زیر فلوروسکوپ قرار می گیرد. سپس متخصص زنان یا رادیولوژیست رحم بیمار را معاینه می کند و اسپکولوم در دهانه واژن قرار داده می شود. دهانه رحم تمیز شده و دستگاهی به نام کانولا در دهانه واژن قرار داده می شود. سپس رحم به آرامی و از طریق کانولا با استفاده از مایع حاوی ید پر می شود. کانتراستی به شکل نقاطی سفید روی صفحه مانیتور مشخص می گردد که محدوده رحم را نشان می دهد. مایع از کانولا به سمت رحم و لوله های فالوپ حرکت می کند. طول لوله های فالوپ و باز بودن آن با حرکت مایع کنتراست مشخص می گردد. اگر حرکت مایع داخل حفره رحم مختل شود احتمال وجود برخی ناهنجاری های رحمی مطرح می شود. در این روش تخمدان ها ارزیابی نشده همچنین با استفاده از این روش آندومتریوز تشخیص داده نمی شود. از این روش نمی توان برای تشخیص فیبروم خارج رحم، خارج از حفره اندومتر و حتی فیبروم موجود در دیواره ماهیچه ای رحم استفاده کرد. با تغییر پوزیشن بیمار می توان این روش را دوباره تکرار کرد تا بخش های دیگر این ساختارها بررسی شود. بعد از انجام این روش فرد می تواند به انجام فعالیت های روزمره بازگردد. توصیه می شود بعد از انجام هیستروسالپنگوگرافی تا چند روز از داشتن نزدیکی اجتناب کنید. در ادامه به عوارض هیستروسالپنگوگرافی خواهیم پرداخت.
عوارض هیستروسالپنگوگرافی
هیستروسالپنگوگرافی روشی بی خطر است اما ممکن است عوارضی در پی داشته باشد. برخی از عوارض هیستروسالپنگوگرافی عبارت است از:
- عوارض هیستروسالپنگوگرافی (عفونت): شایع ترین عوارض هیستروسالپنگوگرافی عفونت لگن می باشد. این مورد از عوارض هیستروسالپنگوگرافی معمولا در خانم هایی روی می دهد که قبلا سابقه ابتلا به بیماری های مربوط به لوله فالوپ داشته اند (برای مثال ابتلا به کلامیدیا). در موارد نادر عفونت می تواند به لوله های فالوپ آسیب رسانده یا سبب برداشت آن ها شود. اگر در طول 1 تا 2 روز بعد از هیستروسالپنگوگرافی دچار درد یا تب شدید فورا با متخصص زنان خود تماس حاصل کنید.
- عوارض هیستروسالپنگوگرافی (غش کردن): به ندرت احساس سبکی در سر از عوارض هیستروسالپنگوگرافی محسوب می شود.
- عوارض هیستروسالپنگوگرافی (قرار گرفتن در معرض تابش): میزان تابش ناشی از هیستروسالپنگوگرافی بسیار اندک می باشد. اما انجام هیستروسالپنگوگرافی در بارداری توصیه نمی شود.
- عوارض هیستروسالپنگوگرافی (حساسیت به ید): به ندرت ممکن است نسبت به ید به کا رفته در این روش حساسیت نشان داده شود. در صورت آلرژی به ید و غذاهای دریایی متخصص زنان خود را در جریان قرار دهید. در صورت آلرژی به ید باید تست بدون استفاده از ترکیب ید انجام شود. اگر بعد از هیستروسالپنگوگرافی دچار عوارضی مانند راش، خارش یا تورم شدید فورا با پزشک خود تماس حاصل فرمایید.
- عوارض هیستروسالپنگوگرافی (لکه بینی): در برخی موارد 1 تا 2 روز بعد از هیستروسالپنگوگرافی احتمال بروز لکه بینی وجود دارد. اگر بعد از هیستروسالپنگوگرافی دچار خونریزی سنگین شدید فورا متخصص زنان خود را آگاه سازید.
دکتر زهرا زارعیان متخصص زنان، زایمان و نازایی عنوان می دارند روش دیگری که می تواند جایگزین HSG شود روش سونوهیستروگرام (sonohysterogram) می باشد که در این روش نرمال سالین با استفاده از یک فولی داخل رحم تزریق شده و همزمان سونوگرافی واژینال انجام می شود و مایع تجمع یافته در رحم و لوله ها و لگن مورد بررسی قرار می گیرد.
