فیبروئیدهای رحمی بسیار شایع هستند؛ به گونه ای که یک خانم از هر پنج خانم در سنین باروری خود به فیبروئید دچار می شود. بروز فیبروئید رحمی در زیر 20 سال بسیار نادر است. فیبروئیدها ممکن است به اندازه ای کوچک باشند که برای مشاهده آن ها به میکروسکوپ نیاز باشد. آن ها همچنین می توانند بسیار بزرگ باشند و تمام رحم را پر کنند. در مواردی تنها یک فیبروئید ایجاد شده و یا چندین فیبروئید ظاهر می گردد. علت دقیق بروز فیبروئید رحمی مشخص نیست اما تحقیقات و تجارب بالینی عوامل زیر را به عنوان علل فیبروئید معرفی می کنند:
- تغییرات ژنتیکی. بسیاری از فیبروئیدهای رحمی در اثر تغییرات در ژن هایی ایجاد می شوند که آن ها را از سلول های ماهیچه ای نرمال رحم متمایز می سازد. جهش های ژنتیکی در MED12, HMGA2, COL4A5, FH اغلب عاملی برای بروز این توده ها هستند.
- هورمون ها. استروژن و پروژسترون دو هورمونی که پوشش رحمی را در چرخه قاعدگی برای آمادگی بارداری تحریک می کنند، رشد فیبروئیدها را افزایش می دهند. فیبروئیدها دارای گیرنده های استروژن و پروژسترون بیشتری در مقایسه با سلول های ماهیچه ای نرمال رحمی هستند. این توده ها در اثر کاهش تولید هورمون بعد از یائسگی، جمع و کوچک تر شده و در دوران بارداری به علت افزایش سطح هورمون ها سریع تر رشد می کنند.
- سایر فاکتورهای رشد. موادی که به حفظ بافت های بدن کمک می کنند همانند فاکتور رشد شبه انسولین ممکن است بر روی رشد فیبروئید اثرگذار باشند.
- ریز مغذی ها؛ موادی که بدن تنها به مقدار کم آن ها در خون نیاز دارد. برای مثال کمبود ویتامین دی ممکن است عاملی برای بروز فیبروئید رحمی باشد.
- استرس های شدید
پزشکان معتقدند که فیبروئید رحمی از یک سلول بنیادی در بافت ماهیچه صاف رحم (میومتر) ایجاد می شود. یک سلول به طور مکرر تقسیم می شود و در نهایت یک توده محکم که با بافت اطراف خود متفاوت است، ایجاد می کند. الگوهای رشد فیبروئیدهای رحمی متفاوت است؛ آن ها ممکن است به سرعت و یا به کندی رشد کنند یا اندازه آن ها تغییری نداشته باشد. برخی فیبروئیدها رشد جهشی دارند و برخی به خودی خود جمع می شوند. بسیاری از این توده ها که در دوران بارداری ظاهر می شوند بعد از این دوره همچنان که رحم به اندازه طبیعی خود بازمی گردد، از بین می روند.
فاکتورهای خطر فیبروئید
علاوه بر قرار داشتن در سنین باروری، برخی عوامل دیگر می توانند فاکتور خطری برای فیبروئیدهای رحمی باشند. از جمله این فاکتورها که بر روی بروز فیبروئید موثر هستند عبارتند از:
- وراثت. اگر مادر یا خواهر فرد به فیبروئید دچار باشد، احتمال بروز بیماری در خود فرد افزایش می یابد.
- نژاد. خانم های سیاه پوست بیشتر از خانم هایی با سایر نژادها ممکن است به فیبروئید رحمی دچار شوند. علاوه بر این، خانم های سیاه پوست در سنین پایین تری دچار فیبروئید می شوند و ممکن است فیبروئیدهای بیشتر و بزرگ تری داشته باشند.
- فاکتورهای محیطی. شروع قاعدگی در سن پایین، استفاده از قرص های ضد بارداری، چاقی، کمبود ویتامین دی، رژیم غذایی با گوشت قرمز زیاد و سبزیجات، میوه ها و لبنیات کم و نوشیدن الکل خطر بروز فیبروئید رحمی را افزایش می دهند. خطر بروز فیبروئید در خانم های چاق دو تا سه برابر بیشتر از میانگین در نظر گرفته شده است.
- سن. احتمال بروز فیبروئید با افزایش سن بیشتر می شود خصوصا در دهه سوم و چهارم زندگی فرد. بعد از یائسگی، این توده ها معمولا کوچک می شوند.
درمان
دکتر ژیلا غفوریان متخصص زنان، زایمان و نازایی اظهار می دارند فیبروئیدها درمان دارویی ندارند. در مواردی که بدون علامت هستند یا اندازه آنها کوچک است فقط تحت نظر گرفته می شوند. اما در صورت رشد سریع، سایز بسیار بزرگ فیبروم و یا خونریزی های شدید بیمار، به اقدامات جراحی لازم نیاز است.
