تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک اختلالی مزمن است که بر پریود، قدرت باروری، هورمون ها و حتی ظاهر بیمار تاثیر می گذارد. برآورد می شود 2 تا 26 نفر از هر 100 خانم به تنبلی تخمدان مبتلا هستند. در تنبلی تخمدان اندازه تخمدان ها کمی بیش از حد معمول می باشد و تعداد فولیکول ها نیز دو برابر معمول می باشد. علاوه بر این افراد مبتلا به تنبلی تخمدان علائم بالینی را نیز نشان می دهند. داشتن پریودهای نامنظم و یا عدم پریود شدن، افزایش رویش موهای زائد در بدن، از دست دادن موی سر، اضافه وزن و دشواری در کم کردن وزن، داشتن پوستی چرب و مستعد آکنه همچنین دشواری در باردار شدن از علائم تنبلی تخمدان می باشد. همچنین در نتیجه ابتلا به تنبلی تخمدان امکان بروز مشکلاتی مانند افسردگی و مشکلات روانی نیز وجود دارد. لازم به ذکر است که علائم تنبلی تخمدان در بیماران متفاوت مختلف می باشد.
علت بروز تنبلی تخمدان چندان مشخص نیست اما در اغلب موارد این اختلال در خانواده به طور موروثی وجود دارد. به نظر می رسد تنبلی تخمدان نوعی اختلال هورمونی می باشد. تستوسترون هورمونی است که به مقدار کم در تخمدان های اغلب زنان تولید می شود. خانم های مبتلا به تنبلی تخمدان مقدار بیشتری تستوسترون ایجاد می کنند و بخشی از علائم تنبلی تخمدان ناشی از همین مورد می باشد. انسولین هورمون دیگری است که مقدار گلوکز در خون را کنترل می کند. افراد مبتلا به تنبلی تخمدان به انسولین به درستی پاسخ نمی دهند که این حالت با نام مقاومت انسولینی شناخته می شود. بنابراین مقدار گلوکز در این افراد بیشتر می باشد. برای پیشگیری از افزایش مقدار گلوکز، بدن مقدار انسولین بیشتری تولید می کند. افزایش تولید انسولین منجر به بروز مشکلاتی مانند اضافه وزن، بی نظمی در پریود، اختلال در بارداری و افزایش مقدار تستوسترون می شود.
در تشخیص تنبلی تخمدان توجه به موارد زیر بسیار اهمیت دارد:
- پریودهای نامنظم و عدم وقوع پریود
- افزایش موهای زائد صورت و بدن
- انجام آزمایش خون و دریافت نتایجی مبنی بر افزایش مقدار تستوسترون
- انجام سونوگرافی و مشخص شدن تخمدان های پلی کیستیک
زمانی که تشخیص تنبلی تخمدان تایید شود متخصصین زنان و غدد می توانند برنامه درمانی مناسبی را برای کنترل علائم تنبلی تخمدان تدوین کنند. باید توجه داشت درمان قطعی تنبلی تخمدان مشخص نیست و تنها مصرف یک دارو نمی تواند در کنترل تنبلی تخمدان موثر باشد. در برخی موارد نیز ممکن است با انجام برخی تغییرات در شیوه زندگی نیازی به دارو درمانی وجود نداشته باشد. افراد مبتلا به تنبلی تخمدان باید به منظور بررسی احتمال سایر مشکلات به طور منظم چکاپ هایی را انجام دهند:
- دیابت: خانم های مبتلا به تنبلی تخمدان که بالای 40 سال می باشند باید به طور سالانه برای بررسی احتمال دیابت آزمایش خون انجام دهند.
- سرطان رحم: در صورتی که فرد مبتلا به تنبلی تخمدان در طولانی مدت (بازه ای بیش از 4 ماه) پریود نشود و یا خونریزی های نامنظم داشته باشد توصیه می شود به متخصص زنان خود مراجعه کرده و سونوگرافی رحم انجام دهد یا برای وقوع پریود یا منظم شدن آن دارو دریافت کند.
- افزایش فشار خون: افزایش فشار خون از عوارض تنبلی تخمدان می باشد بنابراین توصیه می شود فشار خون خود را مرتبا چک کرده و برای بررسی مقدار کلسترول آزمایش خون انجام دهید.
افسردگی و تغییرات خلقی: توصیه می شود خانم های مبتلا به تنبلی تخمدان به منظور پیشگیری از مشکلات روانی و عاطفی تحت نظر مشاور روانشناس قرار داشته باشند.
