کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع است که در تخمدان خانم ها ایجاد می شود. این کیسه ها بسیار شایع بوده و معمولا موجب بروز علائم نمی گردند. بیشتر کیست های تخمدان به طور طبیعی در چندین ماه ظاهر شده و از بین می روند بدون این که به درمان نیاز داشته باشند. کیست تخمدان ممکن است هر دو تخمدان ها را به طور هم زمان تحت تاثیر قرار دهد و یا تنها در یکی از آن ها ظاهر شود. کیست تخمدان تنها در مواقعی دچار پارگی می شود که بسیار بزرگ باشد و اگر خون رسانی به کیست مسدود شده باشد، علائمی را ظاهر می سازد. این علائم شامل درد لگنی (درد کند و سخت و یا ناگهانی، شدید و حاد)، درد حین مقاربت، مشکل در اجابت مزاج، تکرر ادرار، قاعدگی های سنگین و نامنظم یا سبک تر از حالت نرمال، نفخ و تورم شکم، احساس پری بعد از خوردن اندکی غذا و مشکل در بارداری هستند. این کیست ها ممکن است خانم هایی که یائسگی را تجربه می کنند نیز تحت تاثیر قرار دهند.
انواع کیست تخمدان
انواع مختلفی از کیست های تخمدان وجود دارند که شامل کیست های عملکرد و پاتولوژیک می شوند.
کیست تخمدان عملکردی: این کیست ها با چرخه های قاعدگی مرتبط هستند. آن ها دختران و خانم هایی که دچار یائسگی نشده اند را درگیر می کنند و بسیار شایع هستند. هر ماه، تخمدان یک خانم یک تخمک آزاد می کند که از طریق لوله های فالوپ وارد رحم شده و در این محل می تواند توسط اسپرم بارور شود. هر تخمک در داخل تخمدان به صورت ساختار فولیکول تشکیل می شود. فولیکول حاوی مایعی است که در حین رشد از تخمک محافظت کرده و هنگام آزاد شدن تخمک می ترکد.
با این حال، برخی مواقع فولیکول تخمک را آزاد نمی کند، محتویات خود را تخلیه نکرده و بعد از آزاد شدن تخمک کوچک نمی شود. در این صورت، فولیکول متورم شده و به کیست تخمدان تبدیل می شود. کیست های عملکردی غیر سرطانی و معمولا بدون خطر هستند؛ با این حال، برخی مواقع این کیست ها می توانند موجب بروز علائمی چون درد لگن شوند. بیشتر کیست های تخمدانی ظرف چند ماه بدون نیاز به درمان برطرف می گردند.
کیست تخمدان پاتولوژیک: کیست های پاتولوژیک کیست هایی هستند که در اثر رشد غیر طبیعی سلولی ایجاد می شوند و ارتباطی با چرخه قاعدگی ندارند. این کیست ها ممکن است قبل و بعد از یائسگی ایجاد شوند. کیست تخمدانی پاتولوژیک از سلول هایی که تخمک از آن ها تشکیل می شود یا سلول هایی که بخش خارجی تخمدان را می پوشانند، ایجاد می گردد. برخی مواقع کیست های پاتولوژیک می ترکند و یا رشد می کنند و خون رسانی به تخمدان ها را مسدود می سازند. کیست پاتولوژیک معمولا سرطانی نیست اما تعداد کمی از آن ها سرطانی شده و اغلب به کمک جراحی برداشته می شوند.
شرایطی که موجب کیست تخمدانی می گردند
در برخی موارد، کیست های تخمدان در اثر یک وضعیت زمینه ای همانند اندومتریوز ایجاد می شوند. اندومتریوز زمانی رخ می دهد که بافت پوشاننده رحم (اندومتر) در خارج از رحم در لوله های فالوپ، تخمدان ها، مثانه، روده، واژن یا رکتوم یافت می شود. برخی مواقع کیست های پر شده از خون در این بافت ها تشکیل می گردند. سندرم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که موجب تشکیل تعداد زیادی کیست کوچک بدون خطر در تخمدان ها می گردد. این کیست ها فولیکول های تخمکی کوچک هستند که در تخمک گذاری رشد نکرده و در اثر تغییر در سطح هورمون ها ایجاد شده اند.
