کیست تخمدان کیسه هایی پر از مایع می باشد که در تخمدان خانم ها ایجاد می شود. کیست تخمدان مشکلی بسیار شایع است و ممکن است علائمی را به دنبال داشته باشد. اغلب موارد کیست تخمدان معمولا ظرف چند ماه بدون نیاز به درمان از بین می رود. بیشتر کیست های تخمدانی توده های غیر سرطانی می باشند. کیست های سرطانی اغلب در خانم هایی متداول است که در دوران یائسگی قرار دارند. بروز کیست تخمدان ممکن است علائمی مانند درد لگن، درد حین نزدیکی جنسی، دشواری در تخلیه روده ها، نیاز مکرر به ادرار کردن، پریودهای سنگین یا نامنظم، نفخ و تورم شکم و دشواری در بارداری را همراه داشته باشد. انواع کیست تخمدان که ما را در روشن شدن علت کیست تخمدان یاری می کند عبارت است از:
- کیست تخمدان فانکشنال که در بخشی از چرخه قاعدگی روی می دهد و معمولا بی ضرر می باشد و بسیار شایع است. در چرخه نرمال قاعدگی تخمدان ها تخمک هایی را آزاد می کنند. هر تخمک داخل ساختاری به نام فولیکول قرار دارد. فولیکول از تخمک محافظت کرده و در نهایت پیش از تخمک گذاری پاره می شود. در برخی موارد فولیکول تخمک را آزاد نمی کند و در نهایت تبدیل به کیست می گردد. این کیست ها منجر به درد لگن می شوند و اغلب ظرف چند ماه بدون درمان از بین خواهند رفت. این کیست ها ممکن است به اندازه ای بزرگ شوند که سبب انسداد شده و خونرسانی به تخمدان ها را مختل می سازد.
- کیست تخمدان پاتولوژیکال که در نتیجه رشد سلول های غیر نرمال ایجاد می شود. این نوع از کیست ها شیوع کمتری دارند.
در توضیح علت کیست تخمدان که در این مقاله بر آن متمرکزیم باید توجه داشت مشکلاتی مانند آندومتریوز می تواند در علت کیست تخمدان نقش داشته باشد. آندومتریوز به عنوان دلیل مطرح در علت کیست تخمدان زمانی ایجاد می شود که لایه داخلی رحم به نام آندومتریوم در بخش هایی مانند لوله های فالوپ و تخمدان ها یافت می شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز یکی دیگر از عواملی است که در علت کیست تخمدان نقش دارد. در سندرم تخمدان پلی کیستیک کیست های بی ضرر و کوچک زیادی روی تخمدان ها ایجاد می شود. این کیست ها فولیکول های کوچکی هستند که رشد نکرده و تخمک گذاری انجام نمی دهند.
به طور کلی تعیین علت کیست تخمدان ما را در تدوین برنامه درمانی هدایت خواهد کرد. علاوه بر علت کیست تخمدان فاکتورهای دیگری مانند اندازه کیست تخمدان، شدت علائم و وضعیت یائسگی نیز مطرح می باشد. همانطور که عنوان گردید در اغلب موارد نیازی به درمان کیست تخمدان وجود ندارد و تنها باید برای اطلاع از روند رشد کیست سونوگرافی انجام داد. به خانم هایی که در دوران یائسگی قرار دارند توصیه می شود تا چهار ماه یک بار در طول سال آزمایش خون انجام دهند زیرا ممکن است احتمال ابتلا به سرطان تخمدان مطرح باشد. اگر اسکن ها نشان دهد که کیست تخمدان از بین رفته است نیازی به تست و درمان بیشتر وجود نخواهد داشت.
درمان کیست تخمدان بزرگ یا دردناک به انجام جراحی نیاز خواهد داشت. جراحی کیست تخمدان می تواند به صورت لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی انجام شود. هر دوی این جراحی ها با استفاده از بیهوشی انجام می گیرد.
اگر نتایج نشان دهد کیست تخمدان سرطانی می باشد در آن صورت ممکن است نیاز به برداشتن رحم، تخمدان ها یا بافت های اطراف وجود داشته باشد. انجام چنین جراحی به معنی وقوع یائسگی است و بنابراین فرد قدرت باردار شدن را از دست خواهد داد.
ابتلا به کیست تخمدان مانع از بارداری شما نمی شود اگرچه در برخی موارد باردار شدن را دشوار می سازد. اگر قرار بر خارج کردن تخمدان ها باشد در آن صورت متخصص جراح زنان تنها اقدام به برداشتن کیست تخمدان کرده و ساختار تخمدان حفظ می شود. اگر چه در برخی موارد ممکن است فرد یک تخمدان را از دست دهد. اما با وجود یک تخمدان نیز امکان بارداری وجود خواهد داشت.
