دروانا: 

کوتاهی سرویکس و نارسایی آن

کوتاهی سرویکس و نارسایی دهانه رحم می تواند موجب مشکلاتی حین بارداری همانند زایمان زودرس یا سقط جنین شود. درمان کوتاهی سرویکس و نارسایی آن به بارداری سالم و حفظ آن کمک می کند. اگر فرد سابقه زایمان زودرس یا سقط جنین داشته باشد، پزشک متخصص زنان و زایمان در اوایل بارداری دهانه رحم او را معاینه می کند. دهانه رحم حفره ای در رحم است که در بالای واژن قرار گرفته است. دهانه رحم می تواند باز شود و کوتاه گردد همچنین توانایی نازک و صاف تر شدن دارد بنابراین حین زایمان نوزاد می تواند از کانال زایمان عبور کند. در برخی خانم ها، دهانه رحم در طول بارداری باز شده یا کوتاه تر از حالت طبیعی می گردد؛ این شرایط موجب بروز مشکلاتی در بارداری می شود.

کوتاهی سرویکس چیست؟

کوتاهی سرویکس بدین معنی است که طول دهانه رحم کوتاه تر از حالت نرمال است. فرد ممکن است به کمک سونوگرافی که به عنوان بخشی از مراقبت های بارداری انجام می شود متوجه کوتاهی دهانه رحم خود گردد. بررسی کوتاهی دهانه رحم یک تست روتین پزشکی نیست. پزشک تنها در شرایط زیر طول دهانه رحم را بررسی می کند:

• دلیلی برای کوتاهی دهانه رحم وجود داشته باشد.
• فرد نشانه هایی از زایمان زودرس ظاهر کرده باشد. زایمان زودرس قبل از هفته 37 بارداری رخ می دهد.
• فرد فاکتورهای خطر زایمان زودرس همانند سابقه فردی زایمان زودرس یا سابقه خانوادگی آن را دارد.

اگر پزشک به کوتاهی سرویکس مشکوک شود، به طور مرتب سونوگرافی انجام می شود. در صورت کوتاهی دهانه رحم، 50 درصد احتمال بروز زایمان زودرس وجود دارد. اگر دهانه رحم فرد کوتاه تر از حالت طبیعی بوده و نوزاد او تک قلو باشد، روش هایی که پزشک برای کمک به حفظ بارداری بیمار توصیه می کند شامل سرکلاژ دهانه رحم و پروژسترون واژینال هستند. پروژسترون هورمونی است که بدن را برای بارداری آماده می کند؛ در خانم هایی که طول دهانه رحم آن ها کم بوده و بارداری تک قلو است، این هورمون از بروز زایمان زودرس پیشگیری می کند. بیمار باید قبل یا بعد از هفته 24 بارداری هر روز دارو را در واژن خود قرار دهد و مصرف آن را درست قبل از هفته 37 بارداری متوقف کند. عوامل بسیاری طول دهانه رحم را تحت تاثیر قرار می دهند که شامل رحم بیش از حد بزرگ، مشکلات ناشی از خونریزی در دوران بارداری یا التهاب رحم، عفونت و نارسایی دهانه رحم هستند.

نارسایی دهانه رحم چیست؟

نارسایی دهانه رحم بدین معنی است که دهانه رحم زودتر از زمان موعد در دوران بارداری باز می شود و با درد یا انقباض همراه نیست. انقباض زمانی رخ می دهد که ماهیچه های رحم سفت شده و سپس ریلکس می شوند؛ این انقباضات در طول زایمان نوزاد را به بیرون از رحم هدایت می کنند. نارسایی سرویکس می تواند موجب زایمان زودرس و سقط جنین گردد. زایمان زودرس زمانی بروز می کند که نوزاد قبل از هفته 37 بارداری متولد می شود و سقط جنین نیز زمانی است که نوزاد قبل از هفته 20 بارداری در رحم مادر می میرد. اگر پزشک به نارسایی دهانه رحم مشکوک باشد، این وضعیت را به کمک سونوگرافی واژینال مرتبا در دوران بارداری (هفته 16 تا 20 بارداری) چک می کند. پزشک ممکن است سرکلاژ را برای درمان نارسایی دهانه رحم انجام دهد. در این روش، دهانه رحم به کمک بخیه بسته می شود. سرکلاژ در اوایل هفته های 13 و 14 بارداری انجام می گیرد و پزشک بخیه را در هفته 37 می کشد. اگر:

• بارداری تک قلو باشد
• فرد در بارداری قبل خود سرکلاژ انجام داده باشد، سابقه سقط یک یا چند جنین در سه ماه دوم بارداری را داشته باشد
• سابقه زایمان زودرس خود به خودی (زایمان به خودی خود آغاز شود) قبل از هفته 34 بارداری را داشته و و طول دهانه رحم قبل از هفته 24 بارداری کوتاه تر از 25 میلی متر باشد
• در این بارداری دهانه رحم در سه ماهه دوم در حال باز شدن باشد

سرکلاژ سرویکس گزینه مناسبی خواهد بود. اگر بارداری دوقلو باشد سرکلاژ دهانه رحم انجام نمی گیرد حتی اگر طول دهانه رحم کمتر از 25 میلی متر باشد.

دکتر فاطمه نیک پور

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی

دكتر فاطمه نيك پور جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر فاطمه نیک پور مفتخر به کسب عنوان رزیدنت نمونه در دوره دکترای تخصصی زنان و زایمان می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر فاطمه نیک پور