تهوع بارداری ممکن است همراه یا بدون استفراغ باشد. تهوع بارداری در اوایل دوران بارداری شایع می باشد. اگر تهوع بارداری به استفراغ شدید منجر شود در آن صورت دهیدراسیون و کاهش وزن ممکن است رخ دهد. صرف نظر از درمان تهوع بارداری این عارضه با پیشرفت بارداری بهبود می یابد. رویکردهایی که در درمان تهوع بارداری دخالت دارند عبارت است از تغییراتی در شیوه زندگی، رژیم غذایی، استفاده از داروهای خوراکی یا بستری شدن برای دریافت و جایگزین کردن مایعات از دست رفته. در مقاله پیش رو گزینه های مربوط به درمان تهوع بارداری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
درمان تهوع بارداری
اهدافی که در درمان تهوع بارداری آن را دنبال می کنیم عبارت است از:
- کاهش علائم تهوع بارداری به واسطه رژیم غذایی، تغییراتی در محیط و داروها
- اصلاح عوارض تهوع بارداری مانند جایگزین کردن مایعات از دست رفته، اصلاح هیپرکالمی و آلکالوز متابولیک
- به حداقل رساندن تاثیرات تهوع مادر بر جنین
به طور کلی رویکرد اولیه در درمان تهوع بارداری ایجاد اصلاحاتی در تغذیه، اجتناب از قرار گرفتن در معرض محرک ها و درمان تهوع بارداری با طب سنتی می باشد. در مورد اصلاحات غذایی در کاهش تهوع بارداری می توان به نکاتی مانند استفاده از میان وعده ها و وعده های غذایی کوچک هر دو ساعت یک بار اشاره کرد. خانم های مبتلا به تهوع بارداری پیش از شروع احساس گرسنگی باید غذا بخورند و از خالی نگاه داشتن معده خود اجتناب کنند. خالی شدن معده حالت تهوع را تشدید می کند. برخی شواهد نشان می دهد استفاده از میان وعده های غذایی پروتئینی در کاهش تهوع بارداری نقش دارد. خانم ها کم کم متوجه خواهند شد چه غذایی را بهتر می توانند تحمل کنند. حذف برخی اقلام غذایی مانند قهوه، فلفل، چربی و قند می تواند گزینه مناسبی باشد. بیمارانی که در تخلیه معده خود با مشکلاتی مواجه هستند با مصرف غذاهایی که مایع و کم چرب می باشد احساس بهتری خواهند داشت.
بهتر است از تماس با محرک هایی که در ایجاد تهوع نقش دارند اجتناب کنید. بوهایی مانند بوی غذا، عطر یا دود همچنین گرما، رطوبت، سر و صدا و در برخی موارد رانندگی کردن ممکن است سبب تحریک تهوع بارداری شود. تغییر موقعیت سریع و عدم استراحت کافی مخصوصا بعد از غذا خوردن سبب تشدید تهوع بارداری می شود. مسواک کردن دندان ها و شستن دهان بعد از هر وعده غذایی می تواند کمک کننده باشد. استفاده از مکمل های حاوی آهن را تا بهبود تهوع بارداری باید به تعویق اندازید زیرا مکمل آهن سبب تحریک معده شده و ممکن است بروز تهوع و استفراغ را به دنبال داشته باشد. برای کاهش تهوع بارداری بهتر است مکمل های پریناتال را قبل از خواب و همراه با یک میان وعده استفاده کنید.
درمان تهوع بارداری با زنجبیل از گزینه های دیگری است که می توان آن را برای کاهش تهوع بارداری در نظر داشت (داروی گیاهی ضد تهوع بارداری). تحقیقات کنترل شده نشان می دهد 1 تا 1.5 گرم زنجبیل پودر شده در طول 24 ساعت در مقایسه با پلاسبو تاثیرات بهتری را در پی دارد و تاثیرات زنجبیل در درمان تهوع بارداری با ویتامین ب 6 یا پیریدوکسین برابر در نظر گرفته شده است. استفاده از این دوز زنجبیل در رفع علائم تهوع بارداری احتمال بروز عوارض جانبی جدی را به دنبال ندارد اما برای مشخص تر شدن تاثیرات درمان تهوع بارداری با زنجبیل نیاز به انجام تحقیقات بیشتری وجود دارد. در مواردی که حالت تهوع خفیف می باشد استفاده از فراورده های حاوی زنجبیل مانند چای زنجبیل، مکمل زنجبیل و غذاهای حاوی زنجبیل توصیه می شد.
داروهای درمان تهوع بارداری
پیریدوکسین (ویتامین ب6). این ویتامین می تواند تهوع را بهبود بخشد، عوارض جانبی کمی دارد و می تواند به عنوان اولین درمان دارویی تهوع بارداری به کار رود. دوز توصیه شده برای پیریدوکسین 10 تا 25 میلی گرم به صورت خوراکی هر شش تا هشت ساعت است. بیشترین دوز قابل مصرف به صورت روزانه 200 میلی گرم است که مصرف مزمن دوزهای بالاتر از 500 میلی گرم در روز نوروپاتی حسی را سبب می گردد. مطالعات انجام گرفته نشان می دهند که ویتامین ب6 تهوع خفیف تا متوسط را بهبود می بخشد اما تاثیر چندانی بر روی استفراغ بارداری ندارد. تصور بر این است که این ویتامین با پیشگیری و درمان کمبود ویتامین ب6، اثر ضد تهوع و تقویت اثر ضد تهوع داروهای آنتی هیستامین به درمان تهوع در بارداری کمک می کند.
داکسی لامین سوکسینات و پیریدوکسین. هنگامی که مصرف پیریدوکسین برای بهبود علائم موثر نیست، پزشک ترکیب داکسی لامین- پیریدوکسین را توصیه می کند. در ابتدا، دو قرص که در طول زمان آزاد می شوند برای درمان تهوع در بارداری تجویز می شوند که هر یک حاوی 10 میلی گرم از هر دارو است و هنگام خواب مصرف می گردد. در مواردی که تهوع شدید است، دوز مصرفی این داروی ترکیبی نیز افزایش می یابد (یک قرص در صبح، یک قرص در بعد از ظهر و دو قرص هنگام خواب). ترکیب 20 میلی گرمی که در طول زمان آزاد می گردد نیز از این دارو وجود دارد (قرص حاوی 20 میلی گرم از هر دارو است). اثرگذاری داکسی لامین- پیریدوکسین بر درمان تهوع در بارداری در آزمایشات بالینی به اثبات رسیده است؛ این ترکیب در مقایسه با مصرف هر یک از داروها به تنهایی اثرگذاری بیشتری دارد.
