دروانا: 

 علت خونریزی در بارداری

احتمال بروز خونریزی در بارداری در تمام دوران وجود دارد. منبع خونریزی در بارداری معمولا مادر می باشد. خونریزی در بارداری عموما ناشی از عروق خونی یا حاصل از ضایعات واژینال یا وجود مشکلاتی در دهانه رحم می باشد. تشخیص خونریزی در بارداری عمدتا بر اساس هفته بارداری و مشخصات خونریزی (سبک بودن یا سنگین بودن خونریزی، وجود درد یا عدم درد همچنین گذرا یا پایدار بودن خونریزی) انجام می شود. برای تایید تشخیص خونریزی در بارداری از تست های آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز استفاده می گردد. در مقاله پیش رو به علت خونریزی در بارداری می پردازیم.

علت خونریزی در بارداری

خونریزی در بارداری آن هم در سه ماهه اول بارداری بسیار متداول می باشد و معمولا در 20 تا 40 درصد خانم های باردار روی می دهد. خونریزی در بارداری در این دوران ممکن است کم، شدید، پایدار یا متوسط، بی درد یا دردناک باشد. علت خونریزی در اوایل بارداری عبارت است از:

• بارداری خارج از رحم (خونریزی در بارداری خارج از رحم)
• سقط خود به خودی
• لانه گزینی بارداری
• علل مربوط به رحم، واژن یا دهانه رحم (مانند التهاب، عفونت)

خونریزی در بارداری ناشی از سقط شایع ترین علت خونریزی در اوایل بارداری می باشد. بارداری خارج رحم نیز دلیل شایعی در خونریزی دوران بارداری محسوب می شود. علت خونریزی در اوایل بارداری ممکن است به درستی قابل تعیین نباشد. بارداری خارج رحم مهم ترین علتی است که باید در ابتدا بررسی گردد زیرا بارداری خارج از رحم می تواند بسیار خطرناک باشد. اولین قدم در بررسی خونریزی در بارداری انجام سونوگرافی می باشد. در ارزیابی علت خونریزی در بارداری مواردی مانند مقدار خونریزی در بارداری، دفع لخته های خونی، خیس شدن لباس، احساس سبکی در سر، وجود درد یا کرامپ لگنی و دفع بافت حین خونریزی بسیار اهمیت دارد. اگر پاسخ به این سوالات مثبت باشد احتمال وقوع سقط یا بارداری خارج از رحم مطرح می گردد. اگر بیمار در گذشته سابقه بارداری خارج از رحم داشته است و یا اگر فاکتورهای خطر مربوط به بارداری خارج از رحم را داشته باشد (عواملی مانند سابقه ابتلا به بیماری های لگنی، استفاده از دستگاه آی یو دی و سابقه برخی جراحی ها) در آن صورت باز هم احتمال وجود بارداری خارج از رحم تقویت می گردد. وجود سابقه دو سقط متوالی یا شرایطی که با بروز سقط ارتباط داشته باشد (مانند برخی ناهنجاری های کروموزومی) این احتمال را تقویت می کند که علت خونریزی در بارداری ناشی از سقط یا از دست رفتن بارداری می باشد.

در معاینات فیزیکی که به منظور تشخیص خونریزی در بارداری انجام می گردد اندازه گیری فشار خون و ضربان قلب بسیار اهمیت دارد. باید بررسی شود آیا اندازه رحم متناسب با هفته بارداری می باشد. قبل از انجام معاینات داخلی شکم بیمار مورد معاینه قرار می گیرد. اگر فرد در هفته 10 تا 12 بارداری باشد با استفاده از دستگاهی به نام داپلر ضربان قلب جنین بررسی می شود. ضربان قلب جنین به راحتی از ضربان قلب مادر تمیز داده می شود زیرا ضربان قلب جنین حدود 110 تا 160 ضربه در دقیقه می باشد. نتایج به دست آمده از بررسی ضربان قلب جنین امید به زنده بودن و عدم سقط جنین را تقویت می کند.

با استفاده از معاینات اسپکولوم که در تشخیص علت خونریزی در بارداری انجام می گردد منبع خونریزی غیر مرتبط با بارداری مشخص می گردد. از جمله این دلایل عبارتند از:

• پارگی واژن
• نئوپلاسم واژنی
• پولیپ دهانه رحم و فیبروم
• نئوپلاسم دهانه رحم

مهم ترین گزینه در ارزیابی و تشخیص خونریزی در باردای استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال می باشد. سونوگرافی ترانس واژینال زمانی انجام می شود که نتیجه تست بارداری فرد مثبت باشد اما نتایج حاصل از تصویربرداری وجود بارداری داخل رحم را تایید نکرده باشد. در این شرایط با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال تایید می شود آیا بارداری درون رحمی می باشد یا خارج از رحم و آیا بارداری داخل رحمی قابل دوام می باشد یا خیر. به ندرت دلایل غیر معمولی مانند بیماری تروفوبلاستیک بارداری که در علت خونریزی در بارداری نقش دارند با استفاد از سونوگرافی تشخیص داده می شود.

خونریزی در بارداری در سه ماهه دوم و سوم کمتر شایع می باشد. عمده ترین علت خونریزی در بارداری در این دوران عبارت است از:

• ترشحات خونی مرتبط با نارسایی دهانه رحم یا وضع حمل (بسیار کم و نادر)
• جفت سرراهی
• جدا شدن زودس جفت
• پارگی رحم

تعیین مقدار خونریزی در بارداری و اینکه آیا خونریزی با درد همراه بوده است بسیار اهمیت دارد. علائمی مانند خونریزی بدون درد و  بسیار کم احتمال نارسایی دهانه رحم را به عنوان علت خونریزی در بارداری تقویت می کند. خونریزی های شدید تر و مخصوصا خونریزی در بارداری که با درد توام باشد احتمالاتی مانند جدا شدن جفت را در پی دارد. ارزیابی میزان ضربان قلب جنین نیز در این مورد از اهمیت برخوردار خواهد بود. علاوه بر این استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال نیز در ارزیابی علت خونریزی در بارداری در سه ماهه دوم موثر می باشد. با استفاد از سونوگرافی ترانس واژینال مشکلات احتمالی مانند اختلال در جفت بررسی خواهد شد.