دروانا: 

Rh منفی، Rh مثبت: فاکتور Rh چیست؟

فاکتور Rh پروتئینی است که در سطح سلول های قرمز خون یافت می شود. اگر در خون شما چنین فاکتوری وجود داشته باشد در آن صورت گروه خونی شما Rh مثبت خواهد بود و اگر گروه خونی شما فاقد این پروتئین باشد در آن صورت شما Rh منفی خواهید بود (Rh منفی و مثبت). Rh مثبت گروه خونی متداولی می باشد. داشتن گروه خونی Rh منفی به عنوان بیماری تلقی نمی شود و بر سلامت بدن شما تاثیری نخواهد داشت. اما Rh منفی می تواند بر بارداری تاثیر داشته باشد. زنان Rh منفی به هنگام بارداری در صورت مثبت بودن فاکتور Rh در جنین ممکن است دچار مشکلاتی شود (ناسازگاری Rh). در این شرایط جنین ممکن است فاکتور Rh را از پدر خود به ارث برد. متخصص زنان ممکن است انجام غربالگری فاکتور Rh را برای شما در نظر داشته باشد. به این ترتیب Rh منفی و مثبت در خون شما مشخص خواهد شد.

Rh منفی، Rh مثبت: اهمیت غربالگری فاکتور Rh 

در طول بارداری، اگر مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت باشد در آن صورت ممکن است دچار مشکلاتی شود. معمولا خون مادر در طول بارداری با خون جنین میکس نمی شود، اما مقادیر اندکی از خون جنین در حین زایمان در تماس با خون مادر قرار خواهد گرفت یا اینکه در صورت بروز خونریزی و یا تروما در طول بارداری احتمال تماس خون مادر و جنین وجود دارد. اگر مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت باشد در آن صورت در اثر تماس با سلول های قرمز خون آنتی بادی های Rh تولید می شود. آنتی بادی های ضد Rh در بارداری اول معمولا مشکلی را ایجاد نمی کنند. نگرانی اصلی در بارداری های بعدی مطرح می گردد. اگر در بارداری بعدی جنین Rh مثبت باشد، آنتی بادی های Rh از جفت عبور کرده و سبب آسیب سلول های قرمز خونی جنین می شود. سرعت تخریب سلول های قرمز به اندازه ای است که جنین قادر به جایگزین کردن آن نمی باشد. سلول های قرمز خون مسئول حمل اکسیژن در تمام بدن می باشند. این شرایط بسیار خطرناک می باشد. در صورتیکه مادر Rh منفی باشد، نیاز به اندازه گیری آنتی بادی های Rh در سه ماهه اول بارداری، در طول هفته 28 بارداری و در زمان زایمان وجود دارد. اگر بدن مادر شروع به تولید آنتی بادی Rh نکرده باشد در آن صورت تزریق ایمونوگلوبولین Rh انجام خواهد شد. ایمونوگلوبولین مانع از تولید آنتی بادی های Rh در طول بارداری خواهد شد. اگر جنین Rh منفی باشد نیازی به درمان نخواهد بود. اگر جنین Rh مثبت باشد، مادر بعد از زایمان نیاز به دریافت دوز دیگری از ایمونوگلوبولین خواهد داشت. اگر مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت باشد پزشک در صورت قرار گرفتن در موقعیت های زیر دریافت ایمونوگلوبولین را توصیه خواهد کرد:

• سقط خود به خودی
• سقط غیر خود به خودی
• بارداری خارج از رحم
• بارداری مولار (توده ای غیر سرطانی که در رحم رشد می کند)
• آمنیوسنتز
• نمونه برداری از پرزهای جفتی جنین
• کوردوسنتز
• خونریزی در طول بارداری
• تروما یا آسیب به شکم در طول بارداری
• چرخش دستی جنین در موقعیت بریچ
• زایمان

اگر غربالگری آنتی بادی نشان دهد که آنتی بادی در بدن مادر Rh منفی تولید شده است در آن صورت تزریق ایمونوگلوبولین Rh کمکی نخواهد کرد. در این شرایط جنین به دقت مانیتور می گردد. در این شرایط ممکن است تزریق خون از طریق بند ناف در دوران بارداری یا بعد از زایمان ضروری باشد.

برای تعیین Rh منفی یا مثبت در طول ملاقات های پریناتال از خون شما نمونه برداری خواهد شد. انجام این آزمایش خون به آمادگی خاصی نیاز ندارد. اگر مادر Rh مثبت باشد در آن صورت نیاز به انجام اقدامی خاص وجود ندارد. اگر شما Rh منفی و جنین Rh مثبت باشد در آن صورت اگر در هر زمانی از بارداری دچار خونریزی واژینال شدید باید فورا پزشک را در جریان قرار دهید. همچنین باید در مورد دریافت ایمونوگلوبولین Rh با پزشک خود مشورت کنید.