روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی یا Preimplantation genetic diagnosis روشی است که قبل از لانه گزینی انجام می گیرد تا به تشخیص نواقص ژنتیکی رویان کمک کند. تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی مانع از بروز برخی بیماری های ژنتیکی می گردد یا مانع از انتقال برخی اختلالات به جنین می گردد. رویانی که مورد تست توسط PGD قرار می گیرد معمولا از طریق لقاح آزمایشگاهی حاصل شده است.
دکتر زهرا زارعیان متخصص زنان، زایمان و نازایی (دارای فلوشیب IVF) عنوان کردند که PGD برای تعیین جنسیت جنین نیز کاربرد دارد و اگرچه این روش برای تشخیص اختلالات ژنتیکی نوزاد طراحی شده است اما در بعضی از کشور ها از جمله ایران از PGD برای تعیین جنسیت استفاده می شود.
تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی چگونه انجام می گیرد؟
تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی با فرایند لقاح آزمایشگاهی آغاز می گردد. در طی لقاح آزمایشگاهی تخمک بازیابی شده و لقاح در شرایط آزمایشگاهی انجام می گیرد. در طول سه تا پنج روز آینده جنین آغاز به تقسیم شدن خواهد کرد.
انجام تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی یا PGD دارای مراحل زیر می باشد:
- ابتدا مقدار اندکی سلول از رویان پنج روزه برداشت می شود. پس از این نمونه برداری رویان به طور مطمئنی فریز می گردد.
- DNA حاصل از سلول ها مورد ارزیابی قرار می گیرد تا مشخص شود آیا مشکلات ژنتیکی در جنین وجود دارد یا خیر. این فرایند حداقل به مدت یک هفته به طول می انجامد.
- وقتی تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی انجام شد و نتایج نشان داد رویان مشکل ژنتیک ندارد در رحم قرار داده می شود و باید برای انجام لانه گزینی انتظار کشید و پس از آن تست بارداری باید مثبت باشد.
- رویانی که ناقل مشکلات ژنتیک باشد از بین برده خواهد شد.
فرایند انجام این تست چندین هفته زمان خواهد برد.
انجام تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی برای چه کسانی موثر خواهد بود؟
تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی می تواند در زوج هایی موثر باشد که در خطر انتقال اختلال ژنتیک به جنین قرار دارند.
افراد زیر می توانند انتخاب خوبی برای انجام تست تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی باشند:
- افراد ناقل اختلال ژنتیکی وابسته به جنس
- افراد ناقل بیماری های ژنتیکی
- افراد مبتلا به اختلالات کروموزومی
- خانم های بالای 35 سال
- خانم هایی که به طور مکرر سابقه سقط داشته اند
- خانم هایی که درمان های ناباروری در آنها ناموفق بوده است
تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی همچنین می تواند برای انتخاب جنسیت جنین نیز به کار برده شود. اما دور انداختن رویان تنها به دلیل در نظر گرفتن ملاحظات جنسیتی می تواند نگرانی های غیر اخلاقی را در پی داشته باشد. از طرفی هزینه آزمایش PGD نسبتا بالاست بنابراین ممکن است نتوان آن را تنها برای انتخاب جنسیت جنین انجام داد.
روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی جنین PGD چه مزیت هایی در پی دارد؟
- تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی می تواند احتمال وجود بیش از 100 شرایط ژنتیک متفاوت را تحت تاثیر قرار دهد.
- روش تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی به زوجین امکان می دهد تا تصمیم گیری کنند آیا می خواهند به بارداری ادامه دهند یا خیر.
خطرات و عوارض PGD
نگرانی ها و عوارض PGD عبارت است از:
- خیلی از افراد باور دارند که زندگی با آغاز نطفه شروع می شود بنابراین تخریب رویان به معنی تخریب و از بین بردن یک شخص می باشد.
- در حالی که PGD شانس داشتن کودک مبتلا به اختلال ژنتیک را کاهش می دهد از طرفی نمی تواند به طور کامل این ریسک را از بین ببرد. در برخی موارد در طول دوران بارداری باید تست های بیشتری انجام گیرد تا مشخص شود آیا احتمال سایر فاکتورهای ژنتیکی وجود دارد یا خیر.
- به خاطر داشته باشید که تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی را نمی توان جایگزین تست های پریناتال دانست.
- اگر چه ممکن است به لحاظ ژنتیکی احتمال ایجاد بیماری وجود داشته باشد، اما برخی بیماری ها در افراد ناقل در میانسالی علائمی را در پی دارد.
قبل از انجام تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی باید با پزشک فوق تخصص نازایی و مشاوره ژنتیک مشورت های لازم انجام گیرد.
