دروانا: 

آندومتریوز یک بیماری پیچیده است که در سنین باروری بروز می کند. با این که علت دقیق آندومتریوز مشخص نیست، اما مجموعه ای از فاکتورهای ژنتیکی و محیطی عامل بیماری هستند. برخی از علل آندومتریوز به طور احتمالی شامل:

• بازگشت خون قاعدگی. در بازگشت خون قاعدگی، خون دارای سلول های آندومتر از طریق لوله های فالوپ بازگشت می کنند و به جای دفع از بدن وارد حفره لگنی می شوند. این سلول های آندومتر جابه جا شده به دیواره های لگن و سطوح اندام های لگنی می چسبند؛ جایی که آن ها رشد کرده و ضخامت شان افزایش می یابد و در طول هر دوره قاعدگی خونریزی می کنند.
• دگرگونی سلول های پری تونئال. در تئوری به نام تئوری القا، متخصصین معقتدند که هورمون ها یا فاکتورهای ایمنی موجب دگرگونی سلول های پری تونئال (سلول هایی که بخش داخلی شکم را می پوشانند) به سلول های آندومتر می شوند.
• دگرگونی سلول های جنینی. هورمون هایی چون استروژن ممکن است سلول های جنینی (سلول های اولین مراحل تکامل) را در دوران بلوغ به سلول های آندومتر تبدیل کنند.
• لانه گزینی اسکار جراحی. بعد از یک جراحی همانند هیسترکتومی یا سزارین، سلول های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.
• انتقال سلول های آندومتر. عروق خونی یا سیستم لنفاوی ممکن است سلول های آندومتر را به سایر بخش های بدن حمل کنند.
• اختلال سیستم ایمنی. وجود مشکلی در سیستم ایمنی موجب می گردد که توانایی شناسایی و تخریب بافت آندومتر که در خارج رحم رشد می کند را نداشته باشد.
• ژنتیک. آندومتریوز زمینه وراثتی دارد و در طول نسل ها انتقال می یابد و همچنین افرادی با نژادهای خاص را بیش از سایر افراد تحت تاثیر قرار می دهد. در یک مطالعه وسیع بر روی 5000 خانم، وراثت پذیری بیماری آندومتریوز مورد بررسی قرار گرفته است. وراثت پذیری بیماری شاخصی است که تعیین می کند فاکتورهای ژنتیکی تا چه حد موجب تفاوت هایی بین افراد مبتلا به آندومتریوز می شود؛ این مقدار برای این بیماری 51 درصد تخمین زده شده است بدین معنی که 51 درصد از تفاوت هایی که در علائم آندومتریوز در افراد مبتلا دیده می شود ناشی از عوامل ژنتیکی است. به طور کلی نواحی در کروموزوم های 1 تا 7 می توانند عامل ابتلا به آندومتریوز باشند و در این مطالعه محققین یک متغیر ژنتیکی جدید را بر روی کروموزوم 7 شناسایی کرده اند که احتمال ابتلا به آندومتریوز را در خانم ها بالا می برد.

محققین اضافه می کنند که عوامل ژنتیکی به طور خاص در بیماری آندومتریوز متوسط تا شدید اهمیت دارند و در آینده باید مطالعات بیشتری به منظور شناسایی متغیرهای دیگر در بروز این بیماری دخیل هستند، انجام گیرند. متغیر شناسایی شده بر روی کروموزوم 7 تنها عامل کوچکی در گوناگونی های علائم بیماری است و مزایای اندکی در بهبودی تشخیص آندومتریوز به همراه دارد. در مطالعات آینده این یافته ها در کنار سایر متغیرهای شناسایی شده به طراحی تست هایی می انجامد که مشخصات خانم های در معرض خطر آندومتریوز را تعیین کنند. 

دکتر سیده زهرا مهیمنی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی عنوان می دارند در مورد علل آندومتریوز، دختران و خواهران آنهایی که اندومتریوز دارند احتمال ابتلا به بیماری در آنها بالاتر است. افرادی که دوز پایین پروژسترون در بدن دارند و در آنهایی که مادرانشان اندومتریوز دارند 6 برابر احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد.
همچنین آندومتریوز از طریق تعدادی ژن که روی یک هدف اثر بگذارند همانطور که سبب بروز سرطان می شود می تواند سبب ایجاد اندومتریوز شود برای مثال روی کروموزوم 9 ناحیه موتاسیون WNT4، کروموزوم GREB1/FN1، کروموزوم ID4، کروموزوم VEZT ، کروموزوم CDKN2B-AS1.

دکتر سیده زهرا مهیمنی

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی

سرکار خانم دکتر سیده زهرا مهیمنی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، عضو انجمن جراحان زنان و زایمان بین المللی می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر سیده زهرا مهیمنی