دروانا: 

یائسگی زودرس معمولا به معنی شروع یائسگی قبل از سن 45 سالگی است. یائسگی زمانی رخ می دهد که تخمدان ها تولید تخمک ها را متوقف ساخته و موجب افت سطح استروژن می شوند. استروژن هورمونی است که چرخه تولید مثل را در بدن خانم کنترل می کند. یک خانم یائسه محسوب می شود زمانی که برای بیش از 12 ماه دچار خونریزی قاعدگی نشده است. علائم مرتبط شامل گرگرفتگی، قبل از بروز یائسگی در دوره ای به نام پری منوپوز رخ می دهند. هر عاملی که به تخمدان ها آسیب رسانده و یا تولید استروژن را متوقف سازد می تواند موجب یائسگی زودرس شود. این شامل شیمی درمانی برای سرطان یا اوفورکتومی (برداشت تخمدان ها) است. در این موارد، پزشک بیمار را برای یائسگی زودرس آماده می کند اما امکان بروز یائسگی زودرس در مواقعی که تخمدان ها حفظ شده اند نیز وجود دارد. چندین عامل به عنوان علل یائسگی زودرس شناخته می شوند:

ژنتیک

اگر دلیل پزشکی مشخصی برای یائسگی زودرس وجود نداشته باشد، علت آن ژنتیک خواهد بود. سن فرد برای آغاز دوره یائسگی اغلب زمینه وراثتی دارد. آگاهی از زمانی که مادر فرد دچار یائسگی شده است می تواند نشانه هایی را از زمان ورود به دوره یائسگی در خود فرد فراهم کند. اگر مادر او دچار یائسگی زودرس شده باشد، خود او نیز زودتر از میانگین سنی مشخص شده وارد این دوره می گردد.

سبک زندگی

برخی فاکتورهای سبک زندگی بر روی زمان آغاز یائسگی تاثیر گذار هستند. سیگار کشیدن اثرات آنتی استروژن به دنبال دارد که می تواند موجب یائسگی زودرس گردد. بررسی چندین مطالعه در سال 2012 نشان می دهد که احتمال بروز یائسگی زودتر از حالت نرمال در افرادی که برای مدت طولانی یا به طور منظم سیگار می کشند، بیشتر است. خانم هایی که سیگار می کشند ممکن است یک تا دو سال زودتر از خانم های غیر سیگاری وارد دوره یائسگی شوند. شاخص توده بدنی نیز می تواند فاکتوری برای یائسگی زودرس باشد؛ زیرا استروژن در بافت چربی ذخیره می شود. خانم هایی که بسیار لاغر هستند ذخیره استروژنی کمتری دارند که میزان آن به سرعت افت می کند. برخی تحقیقات نشان می دهند که رژیم غذایی گیاهی، ورزش نکردن و عدم دریافت نور خورشید می توانند از جمله علل یائسگی زودرس باشند.

نقایص کروموزومی

برخی نقایص کروموزومی می توانند موجب یائسگی زودرس شوند. سندرم ترنر شامل متولد شدن با یک کروموزوم ناقص است. خانم های مبتلا به این سندرم تخمدان هایی دارند که عملکرد مناسبی ندارند. این اغلب موجب ورود زودرس آن ها به دوره یائسگی می شود. سایر نقایص کروموزومی شامل دیسژنزی گناد (گونه دیگری از سندرم ترنر) نیز می توانند موجب بروز یائسگی زودرس شوند. در این شرایط تخمدان ها عملکرد خوبی ندارند و قاعدگی ها و مشخصه های ثانویه جنسی از طریق هورمون درمانی جایگزین در دوران نوجوانی ایجاد می شوند. خانم های مبتلا به سندرم ایکس شکننده یا آن هایی که ناقل بیماری ژنتیکی هستند، نیز ممکن است یائسگی زودرس را تجربه کنند. این سندرم زمینه وراثتی دارد. در صورت بروز یائسگی زودرس و یا داشتن اعضایی در خانواده که دچار یائسگی زودهنگام شده اند، فرد باید پیرامون گزینه های موجود برای آزمایش ژنتیک با پزشک مشورت نمایند.

بیماری های خودایمنی

یائسگی زودهنگام می تواند نشانه ای از یک بیماری خودایمنی همانند بیماری تیروئید و آرتریت روماتوئید باشد. در بیماری های خودایمنی، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های خود بدن حمله می کند. التهاب ناشی از برخی از این بیماری ها می تواند تخمدان ها را تحت تاثیر قرار دهد و زمانی که عملکرد تخمدان ها متوقف شد، یائسگی آغاز می گردد.

صرع

صرع یک اختلال تشنجی است که از مغز نشات می گیرد. خانم های مبتلا به صرع بیشتر در معرض تجربه نارسایی زودرس تخمدان قرار دارند که موجب بروز یائسگی می گردد. مطالعات انجام شده بر روی گروهی از خانم های مبتلا به صرع نشان دادند که حدود 14 درصد از آن ها به یائسگی زودرس دچار شده اند؛ در حالی که این میزان در جمعیت عادی یک درصد است. 

دکتر پروین صادقی

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی

سرکار خانم دکتر پروین صادقی دارای مدرک پزشکی عمومی تکمیلی از اتریش و بورد تخصصی زنان، زایمان و نازایی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستند که سال ها سابقه فعالیت در این حوزه و بخصوص درمان نازایی را دارا می باشند. همچنین خانم دکتر صادقی تحقیقات علمی در زمینه تومورهای بدخیم تخمدانی به انجام رسانده اند.

مشاهده پروفایل دکتر پروین صادقی