یائسگی به زمانی در سنین 45 تا 55 سالگی در زندگی زنان اشاره دارد که در این دوران دیگر فرایند تخمک گذاری متوقف شده و پریودهای قاعدگی خاتمه می یابد. بعد از وقوع دوران یائسگی فرد دیگر قادر به بارداری نخواهد بود. وقوع یائسگی به صورت ناگهانی نخواهد بود و ظرف چندین سال تغییراتی در چرخه های قاعدگی ایجاد می گردد. در دوران یائسگی در نتیجه افت مقدار استروژن علائمی مانند گرگرفتگی، تغییرات خلقی و خشکی واژن روی می دهد. وقتی فردی به مدت یک سال پریود نشود در آن صورت دوران یائسگی کامل می گردد. یائسگی بخشی از روند طبیعی زندگی زنان می باشد و نیازی به درمان ندارد. اما تغییرات و علائم یائسگی ممکن است روند نرمال زندگی را مختل کرده و آزاردهنده باشد. گذار به یائسگی یا پیش یائسگی زمانی است که شاهد تغییراتی در پریودها خواهیم بود. این مرحله ممکن است به طور میانگین چهار سال ادامه داشته باشد. دوران بعد از یائسگی نیز به زمانی اشاره دارد که فرد دوران کامل شدن یائسگی را پشت سر گذاشته باشد. برداشتن رحم با حفظ تخمدان ها نیز سبب می شود یائسگی زودتر روی دهد. در این شرایط پیش بینی زمانی دشوار می باشد زیرا فرد با برداشت رحم دیگر دچار پریودهای قاعدگی نمی شود. بنابراین اگر بعد از انجام هیسترکتومی علائم آزاردهنده یائسگی را تجربه کردید به متخصص زنان خود مراجعه کنید. تغییرات هورمونی بدن در دوران پیش یائسگی سبب می شود فراوانی پریودها کمتر یا بیشتر از حد معمول شود. ممکن است مدت زمان خونریزی کوتاه تر از قبل گردد، همچنین ممکن است در این دوران برخی علائم مانند گرگرفتگی نیز آغاز گردد. به سختی می توان گفت آیا خونریزی واژینال در پیش یائسگی غیر نرمال می باشد یا خیر. به طور کلی اگر علائم زیر وجود داشته باشد باید به نزد متخصص زنان خود مراجعه کنید:
- خونریزی واژینال که بیش از سه هفته یک بار وجود داشته باشد
- خونریزی های سنگین در قاعدگی
- لکه بینی بین پریودها
- خونریزی بعد از وقوع یائسگی
با افزایش سن به طور طبیعی قدرت باروری کاهش می یابد. احتمال بارداری خانم ها بعد از سن 45 سالگی بدون استفاده از درمان های ناباروری کمتر می باشد اما باز هم احتمال وقوع بارداری وجود دارد. بنابراین اگر قصد پیشگیری از بارداری دارید و به لحاظ جنسی فعال هستید باید از قرص های ضدبارداری استفاده کنید. استفاده از قرص های ضد بارداری باید تا اطمینان کامل از وقوع یائسگی ادامه داشته باشد.
گرگرفتگی از شایع ترین علائم یائسگی می باشد که در 60 تا 80 درصد خانم های یائسه مشخص می گردد. علت دقیق ایجاد گرگرفتگی چندان مشخص نیست اما ممکن است این مورد از علائم یائسگی به طور میانگین تا چهار سال ادامه داشته باشد. خشکی واژن نیز یکی دیگر از علائم یائسگی می باشد که در اثر کاهش مقدار استروژن روی می دهد. در این شرایط بافت واژن و مجرای ادراری نازک و خشک می گردد بنابراین ممکن است علائمی مانند خارش یا درد حین نزدیکی ایجاد شود. ناراحتی، دشواری در تمرکز کردن، اختلال در خواب و عدم تمایل به فعالیت های روزمره از دیگر علائم یائسگی می باشد که در دوران پیش یائسگی نیز مشخص می گردد. لازم به ذکر است همه زنان نیاز به درمان یائسگی ندارند. اگر علائم یائسگی خفیف باشد در آن صورت با ایجاد تغییراتی در زندگی می توان آن را کنترل نمود. اما اگر علائم یائسگی شدید باشد نیاز به استروژن برای کاهش گرگرفتگی وجود خواهد داشت. هورمون درمانی یائسگی باید قبل از 60 سالگی آغاز شده و عموما تا پنج سال نیز ادامه می یابد. در صورت وجود سابقه ابتلا به سرطان سینه، بیماری های قلبی و سکته انجام هورمون درمانی یائسگی توصیه نمی شود. هورمون درمانی یائسگی معمولا به صورت ترکیب استروژن و پروژسترون انجام می شود. اگر فرد هیسترکتومی انجام داده باشد در آن صورت تنها نیاز به استروژن تراپی مطرح می گردد. هورمون درمانی یائسگی علاوه بر گرگرفتگی در کاهش علائمی مانند خشکی واژن و اختلالات خلقی نیز موثر می باشد. اما در برخی موارد برای درمان افسردگی نیاز به استفاده از ضد افسردگی ها وجود خواهد داشت. اگر گر گرفتگی وجود نداشته اما مشکلاتی مانند خشکی واژن شدید باشد در آن صورت می توان از استروژن واژینال در دوز کمتر استفاه نمود و در آن صورت نیازی به مصرف پروژسترون مطرح نخواهد بود.
