پیری زودرس تخمدان با نام نارسایی زودرس تخمدان نیز شناخته می شود. در صورت بروز پیری زودرس تخمدان چرخه های قاعدگی نامنظم شده و متوقف می شود. در این شرایط تخمدان ها دیگر استروژن و پروژسترون تولید نمی کنند و تخمک گذاری روی نمی دهد. در برخی موارد با وقوع پیری زودرس تخمدان ممکن است به طور موقتی تخمک گذاری و تولید هورمون ادامه بیابد. این افراد ممکن است تا سال ها یا ماه ها قبل از آن که عملکرد تخمدان ها به طور کامل متوقف شود چرخه های قاعدگی را تجربه کنند. ممکن است پیری زودرس تخمدان به طور ناگهانی نیز روی دهد. اغلب خانم هایی که دچار پیری زودرس تخمدان می شوند علائم شبیه به نزدیکی دوران یائسگی را تجربه می کنند. این علائم عبارت است از گر گرفتگی، خشکی واژن، تعریق شبانه و دشواری در خوابیدن.
در مورد نیمی از خانم هایی که دچار پیری زودرس تخمدان می شوند علت دقیقی تعریف نمی شود. برخی علل احتمالی پیری زودرس تخمدان عبارت است از:
- در برخی موارد بروز پیروی زودرس تخمدان در خانواده موروثی می باشد.
- در برخی موارد پیری زودرس تخمدان با احتمال وجود اختلالات خود ایمنی که می تواند بر غده تیروئید و آدرنال تاثیر بگذارد ارتباط دارد.
- برخی درمان ها مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز می تواند منجر به بروز پیری زودس تخمدان شود.
- در برخی موارد بروز پیری زودرس تخمدان با علل ژنتیکی مانند سندرم ایکس شکننده و ترنر ارتباط دارد.
پیری زودرس تخمدان: عوارض
علاوه بر علائم ذکر شده کاهش مقدار استروژن ناشی از پیری زودرس تخمدان فرد را مستعد ابتلا به پوکی استخوان و بیماری های قلبی می سازد. خانم های مبتلا به پیری زودرس تخمدان بیشتر در خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. اگر پیری زودرس تخمدان با شرایط ژنتیکی ارتباط داشته باشد در آن صورت خطرات بلند مدتی بر فرد و آینده فرزندان او تاثیر می گذارد. بنابراین در این شرایط دریافت مشاوره ژنتیکی مناسب توصیه می شود. 10 درصد خانم های مبتلا به پیروی زودرس تخمدان می توانند با تخمک خود باردار شوند اما با این حال پیش بینی نرخ بارداری در این گروه بسیار دشوار می باشد. در مورد خانم های مبتلا به پیری زودرس تخمدان که در تلاش برای باردار شدن می باشند پیشنهاد می شود به گزینه های دیگری مانند استفاده از تخمک اهدایی توجه داشته باشند.
پیری زودرس تخمدان: تشخیص و درمان
به منظور تشخیص پیری زودرس تخمدان ترکیبی از سابقه بیمار و انجام برخی تست های هورمونی خونی مانند مقدار هورمون محرک فولیکول، استروژن و مقدار آنتی مولرین مورد توجه قرار دارد. برای تایید تشخیص نیاز به تکرار این تست ها وجود دارد. در مورد بررسی علل ژنتیکی آنالیز کروموزومی و در نظر داشتن جهش سندرم ایکس شکننده حائز اهمیت می باشد. ممکن است انجام دانسیته استخوانی نیز کمک کننده باشد.
از آن جایی که علت دقیق پیری زودرس تخمدان مشخص نمی باشد بنابراین درمانی نیز وجود ندارد تا به برگرداندن عملکرد طبیعی تخمدان ها کمک کند. هورمون تراپی (ترکیبی از استروژن و پروژسترون) همچنین برخی درمان های غیر هورمونی برای کنترل علائم یائسگی مورد توجه قرار دارد اما این درمان ها به رفع ناباروری کمکی نخواهد کرد. خانم هایی که دچار پیری زودرس تخمدان می شوند برای باردار شدن باید به گزینه هایی مانند استفاده از تخمک اهدایی توجه داشته باشند. اگر پیری زودرس تخمدان به دلیل شیمی درمانی و یا رادیوتراپی روی داده باشد در آن صورت در برخی موارد با قطع درمان عملکرد تخمدان در طول زمان باز می گردد.
