یائسگی به معنی قطع دائمی قاعدگی است و به طور معمول در 51 سالگی رخ میدهد. سن یائسگی غالبا به طور ژنتیکی تعیین میشود و تحت تاثیر نژاد، وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سن اولین قاعدگی یا تعداد تخمک گذاری های قبلی قرار نمیگیرد. عواملی که برای تخمدان سمی هستند اغلب سن یائسگی را جلوتر می اندازند. زنان سیگاری و همچنین زنانی که در معرض شیمی درمانی یا پرتوتابی (رادیوتراپی) لگن قرار گرفته اند اغلب دچار یائسگی زودرس می شوند. همچنین زنانی که تحت جراحی تخمدان قرار گرفته اند یا رحمشان با جراحی خارج شده است (حتی درصورتی که تخمدانهایشان حفظ شود) ممکن است دچار یائسگی زودرس شوند.
نارسایی زودرس تخمدان که بصورت یائسگی قبل از 40 سالگی تعریف میشود تقریبا در یک درصد زنان رخ میدهد. این اختلال ممکن است هیچ علتی برایش پیدا نشود یا اینکه در ارتباط با مواد سمی، اختلالات کروموزومی یا اختلالات خود ایمنی باشد (بدن بر علیه اندامهای خودش موادی تولید میکند و به آن آسیب میرساند).
مشکلاتی که بعلت یائسگی زودرس بروز میکنند همان مشکلات یائسگی در سن معمول هستند ولی با توجه به اینکه در سنین پایین تری بروز میکنند ممکن است عوارض ماندگارتر یا وخیم تری داشته باشند. مثلا از کار افتادن تخمدان در یک زن جوان که خواهان فرزند است با باردار شدن وی تداخل ایجاد میکند یا در صورت یائسگی زودرس روند پوکی استخوان زودتر شروع شده و احتمال شکستگی با توجه به دوره زمانی طولانی تر این عارضه افزایش می یابد.
از طرفی با توجه به اینکه هورمون استروژن محافظ سیستم قلبی عروقی است با یائسگی بیماریهای قلبی نیز با احتمال زیادتری بروز میکنند.
برای پیشگیری از یائسگی زودرس ژنتیکی معمولا نمیتوان کاری انجام داد. اما مثلا در زنی که سرطان ناحیه لگنی (مثل تخمدان یا رحم دارد) و قرار است تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی قرار گیرد میتوان از فریز تخمدان استفاده کرد. یا حتی با جراحی محل تخمدانها را تغییر داد تا اشعه به تخمدانها نرسد.
درمان یائسگی زودرس نیز در زنانی که هورمون درمانی برایشان ممنوعیتی ندارد استفاده از داروهای هورمونی و درصورت ممنوعیت استفاده از داروهای گیاهی است. در هر دو گروه استفاده از مکمل های ویتامینی و کلسیم اکیدا توصیه میشود. ورزش، پرهیز از مصرف غذاهای چرب و در پیش گرفتن شیوه زندگی سالم و مصرف شیر و لبنیات هم باعث کاهش شکستگی استخوانی و نیز کاهش بیماری قلبی عروقی میشود.
