رفلاکس وزیکویورترال وضعیتی است که در آن ادرار در جهت معکوس از مثانه به یک یا هر دو حالب ها و برخی مواقع کلیه ها جریان می یابد. این بیماری شیوع بسیاری در نوزادان و خردسالان دارد با این حال بیشتر آن ها دچار مشکلات طولانی مدت رفلاکس وزیکویورترال نمی شوند. در حالت طبیعی، ادرار در طول مجاری ادراری به سمت پایین حرکت می کند (از کلیه ها به حالب ها و مثانه). در رفلاکس وزیکویورترال در کودکان، مقداری از ادرار از طریق یک یا هر دو حالب ها بازگشت کرده و ممکن است به کلیه ها برسد. این اختلال ممکن است موجب عفونت مجاری ادراری و در موارد نادر آسیب کلیوی شود. دو نوع رفلاکس وزیکویورترال اولیه و ثانویه وجود دارد که کودکان اغلب به نوع اولیه آن دچار می شوند.
علائم و عواقب رفلاکس وزیکویورترال در کودکان
برخی مواقع کودک مبتلا به این اختلال علائمی ظاهر نمی سازد. عفونت مجاری ادراری از شایع ترین علائم رفلاکس وزیکویورترال است. هنگامی که ادرار بازگشت می کند، باکتری ها راحت تر می توانند در مجاری ادراری کودک رشد کرده و موجب بروز عفونت شوند. مشکلات عملکرد مثانه یا روده نیز در مواردی می تواند با رفلاکس وزیکویورترال مرتبط باشد. کودک مبتلا به این وضعیت بیشتر در معرض مشکلات زیر قرار دارد:
- عفونت مجاری ادراری شامل عفونت های مثانه یا کلیه
- سایر مشکلات مثانه همانند بی اختیاری ادرار، شب ادراری و احتباس ادراری
- مشکلات روده ای همچون یبوست
- فشار خون بالا
- کم کاری کلیه
برخی کودکان مبتلا به رفلاکس وزیکویورترال که به عفونت مجاری ادراری دچار می شوند، پس از درمان عفونت بدون بروز مشکلات دیگر بهبود می یابند. با این حال، در برخی موارد، عفونت موجب بروز آسیب در کلیه می شود. در صورتی که کودک برای عفونت مجاری ادراری تحت درمان قرار نگرفته یا به سرعت درمان نشده باشد، دچار عفونت مجاری ادرار مکرر یو آسیب کلیوی می شود. کودکانی که به رفلاکس وزیکویورترال به همراه علائم مثانه یا روده ای دچار هستند بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های مجاری ادراری قرار دارند. پزشکان از تست هایی برای بررسی خطر مشکلات کلیوی در کودک استفاده می کنند.
علل رفلاکس وزیکویورترال در کودکان
رفلاکس وزیکویورترال اولیه. کودکانی که به این نوع بیماری دچار هستند با یک ناهنجاری در حالب متولد می شوند. در رفلاکس وزیکویورترال اولیه، وضعیت انتهای حالب در دیواره مثانه به گونه ای است که ادرار از طریق حالب به سمت کلیه بازمی گردد. در صورتی که یک حالب و کلیه درگیر شده باشند، پزشک آن را رفلاکس وزیکویورترال یک طرفه می نامد. این نوع رفلاکس در درجات خفیف با رشد کودک بهبود می یابد. همچنان که کودک رشد می کند، ورودی حالب به مثانه تکامل یافته و بهتر عمل می کند.
رفلاکس وزیکویورترال ثانویه. کودکان ممکن است به دلایل مختلف به رفلاکس وزیکویورترال ثانویه دچار شوند که این دلایل شامل انسداد یا تنگی در گردن مثانه یا مجرای ادرار هستند. برای مثال یک چین خوردگی بافتی ممکن است مجرای ادرار را مسدود کند. انسداد از دفع مقداری از ادرار از بدن پیشگیری می کند و بدین ترتیب ادرار به سمت مجاری ادراری بازمی گردد. کودک همچنین در اثر عملکرد نامناسب اعصاب مثانه ممکن است به رفلاکس ثانویه دچار شوند. مشکلات عصبی می توانند از انبساط و انقباض طبیعی مثانه برای دفع ادرار پیشگیری کنند. کودکان مبتلا به رفلاکس وزیکویورترال ثانویه اغلب رفلاکس دو طرفه دارند بدین معنی که این بیماری هر دو حالب ها و کلیه ها را تحت تاثیر قرار داده است. در برخی موارد پزشکان می توانند انسداد ادراری را در جنین داخل رحم تشخیص دهند.
