عفونت مثانه در کودکان بیماری است که معمولا در اثر باکتری ها و گاها ویروس ها ایجاد می شود. عفونت های مثانه شایع ترین نوع عفونت مجاری ادراری در کودکان هستند. عفونت مجاری ادراری ممکن در هر بخشی از مجاری ادراری کودک شامل حالب ها، مثانه، مجرای ادراری یا کلیه ها ایجاد شود. تمام کودکان سالم اندکی باکتری در سطح بدن و روده های خود دارند؛ گاها باکتری ها وارد مثانه شده و موجب بروز عفونت می شوند. کودکان در هر سنی ممکن است دچار عفونت مثانه گردند. بدن کودک چندین راه برای مقابله با عفونت دارد. برای مثال، ادرار به طور طبیعی از کلیه ها جریان یافته و از طریق حالب ها وارد مثانه می شود و باکتری هایی که وارد مجاری ادراری شده اند هنگام ادرار کردن از بدن خارج می شوند. جریان یکطرفه ادرار از آلوده شدن مجاری ادراری توسط باکتریها پیشگیری می کند.
برخی مواقع راه های دفاعی بدن به خوبی عمل نکرده و باکتری ها موجب عفونت مثانه در کودکان می شوند. اگر کودک علائم عفونت ادراری (سوزش ادرار، بوی بد ادرار، بی قراری هنگام ادرار، زور زدن هنگام ادرار، ادرار قطره قطره) را داشته باشد و یا بدون دلیل مشخص دچار تب شود، باید ظرف 24 ساعت به پزشک مراجعه شود. دریافت سریع درمان برای عفونت های ادراری از بروز عفونت کلیوی پیشگیری می کند. عفونت کلیه می تواند در اثر عفونت پیشرونده در کلیه ها ایجاد شود؛ این عفونت اغلب بسیار دردناک بوده و عواقب جدی را به دنبال دارد. بنابراین پس از درمان عفونت ادراری مهمترین وظیفه پزشک پیشگیری از عفونت های بعدی است. در بیشتر موارد پزشک عفونت ادراری در کودکان را با آنتی بیوتیک ها درمان می کند؛ داروهایی که با باکتری های مقابله می نمایند. مصرف به موقع هر دوز از دارو و اتمام دوره درمان بسیار حائز اهمیت است.
چه کودکانی بیشتر در معرض ابتلا به عفونت مثانه قرار دارند؟
به استثنای سال اول زندگی، دختران بیش از پسران در معرض ابتلا به عفونت مثانه در کودکان قرار دارند. در میان پسران زیر یک سال، آن هایی که تحت ختنه قرار نگرفته اند بیشتر در معرض خطر عفونت مثانه هستند. به طور کلی، هر وضعیت یا عادتی که موجب نگه داشتن ادرار در مثانه کودک برای مدت طولانی گردد، زمینه ساز عفونت مثانه در کودکان خواهد بود. سایر فاکتورهایی که احتمال بروز عفونت مثانه را بالا می برند شامل:
- عملکرد یا عادت غیر طبیعی مثانه همانند:
- مثانه بیش فعال. یک وضعیت قابل درمان که اغلب با بزرگ تر شدن کودک برطرف می شود.
- عدم تخلیه کامل مثانه
- مثانه نوروژن (عصبی) در کودکانی که اختلال در اعصاب ناحیه نخاعی ساکروم دارند.
- مثانه کوچکتر از حد نرمال و ضخیم بوده و ادرار به درستی از مثانه خارج نشده و به سمت کلیه ها و حالب ها بر می گردد.
- نگه داشتن طولانی مدت ادرار، نشستن در لگن یا وان در دختران، استفاده از مواد شوینده و آنتی باکتریال در محل ادرار، در شیرخواران استفاده از پوشک بزرگتر و یا کوچکتر که باعث می شود مدفوع از مقعد به سمت مجرای ادراری رانده شود.
- یبوست. دفع مدفوع کمتر از دو بار در هفته یا دفع مدفوع سفت که دردناک بوده و یا به سختی خارج می شود.
- ریفلاکس وزیکویورترال. (VUR در خواهر یا برادر بیمار) جریان معکوس مقداری از ادرار از مثانه به سمت کلیه ها هنگام ادرار کردن
- انسداد مجاری ادراری. وضعیتی که در آن جریان نرمال ادرار محدود می شود (سنگ کلیه یا تنگ شدن حالب) در برخی موارد، این می تواند یک نقص مادرزادی باشد.
- بهداشت ضعیف
- ...
در میان نوجوانان دختر آن هایی که فعالیت جنسی دارند بیشتر در معرض خطر عفونت مثانه قرار دارند. آناتومی مجاری ادراری دختران نیز موجب شیوع بیشتر عفونت مثانه در آن ها می گردد:
- کودکان دختر مجرای ادراری کوتاه تری در مقایسه با کودکان پسر دارند بنابراین باکتری ها مسافت زیادی را برای رسیدن به مثانه و ایجاد عفونت طی نمی کنند.
- در کودکان دختر، مجرای ادراری به مقعد نزدیک تر است و مقعد به عنوان یک منبع از باکتری هایی که می تواند موجب عفونت مثانه در کودکان شود عمل می کند.
