نقص سپتوم بین دهلیزی در کودکان وجود یک حفره در دیواره بین دو حفره بالایی قلب یعنی دهلیز ها است. نقص سپتوم بین دهلیزی یک اختلال مادرزادی است. در صورتی که نقص سپتوم بین دهلیزی کوچک باشد موجب بروز مشکل نمی شود و به طور اتفاقی تشخیص داده می شود. حفره قلب در کودکان که کوچک است ممکن است در طول نوزادی یا کودکی به خودی خود برطرف شود.
نقص سپتوم بین دهلیزی بزرگ و طولانی مدت می تواند به قلب و ریه ها آسیب برساند. در فرد بزرگسال که نقص سپتوم بین دهلیزی بزرگ در کودکی تشخیص داده نشده است، ممکن است به علت ابتلا به نارسایی قلبی یا فشار خون بالای ریوی طول عمر کوتاه تری خواهد داشت. برای پیشگیری از عوارض نقص سپتوم بین دهلیزی بزرگ، بستن این نقص توسط وسایل خاص از طریق آنژیوگرافی یا با استفاده از روش جراحی قلب باز انجام می شود.
نقص سپتوم دهلیزی: علائم
بسیاری از کودکان متولد شده با نقص سپتوم بین دهلیزی نشانه ها و علائمی را ظاهر نمی کنند. نشانه ها و علائم نقص سپتوم بین دهلیزی شامل موارد زیر هستند:
- صدای اضافی قلب (صدایی اضافی که به کمک استتوسکوپ شنیده می شود) که بصورت تصادفی در معاینه شنیده می شود.
- تنگی نفس یا خشکی خصوصا حین وزرش کردن
- خستگی
- تپش قلب یا افت و خیز ضربان
- سکته مغزی که یک عارضه نادر در کودکان است
تعدادی از کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است مدتها با تشخیص آسم و آلرژی تحت پیگیری و درمان باشند.
نقص سپتوم دهلیزی: درمان
در بیشتر موارد نقص سپتوم بین دهلیزی یا حفره قلب در کودکی بسته می شود. در مواردی که نقص سپتوم بین دهلیزی در کودکی برطرف نمی شود، نقص سپتوم بین دهلیزی کوچک مشکلاتی را به دنبال نداشته و درمان نقص سپتوم بین دهلیزی انجام نمی شود. اما در بسیاری از موارد نقص سپتوم بین دهلیزی یا حفره قلب برای همیشه باقی می ماند.
معاینه پزشکی
اگر کودک شما نقص سپتوم دهلیزی داشته باشد، پزشک متخصص قلب کودکان معاینه دوره ای کودک به منظور بررسی بسته شدن حفره قلب را توصیه می کند. پزشک بسته به شرایط کودک و این که آیا کودک به سایر بیماری های مادرزادی قلب دچار است یا خیر تصمیم به انجام درمان حفره قلب یا نقص سپتوم بین دهلیزی می گیرد.
داروها
داروها نقشی در ترمیم حفره قلب یا نقص سپتوم بین دهلیزی در کودکان ندارند اما برای کاهش برخی نشانه ها و علائم که به همراه نقص سپتوم بین دهلیزی ظاهر می شوند، استفاده می گردند. داروهای مورد استفاده شامل داروهای تنظیم کننده ضربان قلب (بتا بلاکرها) یا داروهای کم کننده علائم نارسایی قلب (دیگوکسین، دیورتیک ها) در کودکان کم وزن می باشند.
جراحی
بسیاری از پزشکان برای پیشگیری از عواقب نقص سپتوم بین دهلیزی که ممکن است در بزرگسالی بروز کنند، انجام جراحی را برای درمان نقص سپتوم بین دهلیزی متوسط و بزرگ یا بالا بودن فشار خون ریوی توصیه می کنند. البته اگر کودک به فشار خون ریوی شدید دچار باشد جراحی نقص سپتوم بین دهلیزی توصیه نمی شود؛ زیرا جراحی ممکن است شرایط را تشدید کند.
درمان نقص سپتوم بین دهلیزی در کودکان شامل دوختن یا متصل کردن حفره قلب در بین دهلیز ها است. پزشک بسته به وضعیت بیمار روش مناسب برای بستن نقص سپتوم بین دهلیزی را انتخاب می کنند که به کمک دو روش زیر انجام می شود:
- کاتتریزاسیون قلب. در این روش برای درمان حفره قلب، پزشک یک میله باریک (کاتتر) را وارد رگ خونی کرده و به کمک روش های تصویربرداری آن را به سمت قلب هدایت می کند. پزشک به کمک کاتتر یک پچ مشبک را برای بستن حفره قلب وارد کرده و در محل مناسب قرار می دهد. بافت قلب در اطراف این پچ رشد کرده و آن را در سر جای خود حفظ می کند.
این روش برای درمان نقص سپتوم بین دهلیزی ممکن است تنها برای نوع سکندوم نقص سپتوم بین دهلیزی انجام شود. برخی از نقص های سپتوم بین دهلیزی بزرگ از طریق کاتتریزاسیون قلب ترمیم نمی شود و ممکن است به جراحی قلب باز نیاز داشته باشد.
- جراحی قلب باز. این نوع از جراحی برای درمان نقص سپتوم بین دهلیزی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و به استفاده از دستگاه قلبی- ریوی نیاز دارد. در این نوع جراحی حفره قلب، پزشک شکافی در قفسه سینه ایجاد کرده و از پچ هایی برای بسته حفره قلب یا نقص سپتوم بین دهلیزی استفاده می کند. این نوع جراحی عموما برای درمان انواع خاصی از نقص سپتوم بین دهلیزی (پریموم، سینوس ونوسوس و سینوس کرونری) به کار می رود و این انواع نقص سپتوم بین دهلیزی تنها از طریق جراحی قلب باز قابل ترمیم هستند. در نقص های ثانویه نیز اگر اندازه آن بیش از حد بزرگ باشد نیاز به جراحی قلب باز دارد.
جراحی قلب باز ممکن است برای برخی از انواع نقص سپتوم بین دهلیزی از طریق ایجاد شکاف های کوچک (جراحی با تهاجم کمتر) انجام شود. بعد از ترمیم نقص سپتوم بین دهلیزی در کودکان، پزشک با استفاده از روش های تصویربرداری ناحیه تحت درمان را معاینه می کنند.
