آترواسکلروزیس اصطلاحی است که نشان دهنده تشکیل پلاک های کلسترولی در شریان های بدن می باشد. ابتلا به آترواسکلروزیس احتمال ایجاد بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته را افزایش می دهد. در نتیجه ممکن است خونرسانی به قلب و مغز مختل گردد. ابتلا به حمله قلبی و یا سکته ناشی از آترواسکلروزیس در کودکان غیر معمول می باشد. زیرا انسداد عروقی ناشی از آترواسکلروزیس سال ها به طول می انجامد. اما این احتمال وجود دارد که فرایند تشکیل پلاک های آترواسکلروزیس در دوران کودکی آغاز گردد. در اغلب کودکان آترواسکلروزیس خفیف بوده و پیشرفت آن به صورت تدریجی خواهد بود. در برخی کودکان آترواسکلروزیس ممکن است به طور ناگهانی تشدید شود و احتمال ابتلا به سکته را در اوایل دوران بلوغ به همراه داشته باشد. کودکانی که در خطر ابتلا به آتروسکلروزیس هستند قابل شناسایی می باشند این کودکان با ایجاد تغییراتی سالم در شیوه زندگی خود (تغییراتی مانند ورزش کردن یا داشتن رژیم غذایی مناسب) می توانند بهبود قابل ملاحظه ای را دریافت کنند. علاوه بر این امکان استفاده از برخی داروها نیز وجود دارد. در این بخش به فاکتورهای خطر مربوط به بیماری های قلبی کودکان می پردازیم.
عواملی که احتمال ابتلا به بیماری های قلبی کودکان را افزایش می دهد عبارت است از:
- اضافه وزن: کودکان و نوجوانانی که دچار اضافه وزن و چاقی می باشند در خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا قرار می گیرند. کودکانی که دچار اضافه وزن می باشند بیشتر در خطر چاقی در دوران بلوغ هستند. علاوه بر این شواهد نشان می دهد چاقی دوران کودکی احتمال ابتلا به سایر عواملی را تشدید می سازد که با ابتلا به بیماری های قلبی در بلوغ ارتباط دارد (عواملی مانند فشار خون بالا و دیابت).
- فشار خون بالا در کودکان: این عامل یکی از فاکتورهای خطر بیماری های قلبی کودکان می باشد. کودکان و نوجوانانی که به فشار خون بالا دچار می باشند بیشتر در خطر ابتلا به فشار خون بالا در دوران بلوغ قرار دارند. فشار خون بالا در دوران بلوغ احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را در پی دارد.
- سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری های قلبی: کودکانی که والدین آن ها به حملات قلبی یا سکته در سنین پایین دچار شده اند دو برابر بیشتر در خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار دارند. سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری های قلبی به بروز مشکلاتی مانند حمله قلبی، سکته، بیماری های عروق محیطی قبل از 56 سالگی در مردان و 66 سالگی در زنان اشاره دارد.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار: دود سیگار و قرار گرفتن در معرض دود سیگار احتمال ابتلا به بیماری های قلبی کودکان را به دنبال دارد. نوجوانانی که سیگار می کشند بیشتر در خطر ادامه سیگار کشیدن در دوران بلوغ و ابتلا به بیماری های عروق کرونر قلبی قرار دارند.
- وجود برخی مشکلات زمینه ای: ابتلا به برخی مشکلات زمینه ای مانند دیابت، بیماری مزمن کلیوی، پیوند قلب، بیماری کاوازاکی و درمان سرطان در دوران کودکی احتمال ابتلا به بیماری های قلبی کودکان را به همراه دارد. کودکانی که به چنین مشکلات زمینه ای دچار می باشند باید به منظور کاهش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی، برخی داروها را استفاده کرده و یا تغییراتی را در شیوه زندگی خود اعمال کنند.
دکتر علی اکبر زینالو فوق تخصص قلب کودکان عنوان می دارند توجه خانواده های محترم به این نکته مهم است که بدانند بسیاری از فاکتور های خطر ذکر شده قابل شناسایی و پیشگیری است. لذا یکی از نکات مهم سالم زیستی کودکان و نوجوانان و گذر سالم آنان به جوانی و میانسالی، شناخت کامل خانواده ها و خود فرد از عوامل خطر و پرهیز از آنها و کنترل دوره ای سلامت توسط مراکز بهداشتی، درمانی و مشاوره های مرتبط می باشد تا الگوی سالم زیستی را در شیوه زندگی خود مدنظر قرار دهد.
