زردی نوزاد چیست؟
بیماری زردی نوزادان بیماری است که با زرد شدن پوست و چشم های نوزاد تازه متولد شده همراه است. علت زردی نوزادان این است که خون آن ها حاوی مقدار زیادی بیلی روبین (یک رنگدانه زرد در گلبول های قرمز خون) است. زردی نوزادان یک وضعیت شایع خصوصا در نوزادان پره ترم (نوزادان متولد شده قبل از هفته 37 بارداری) و برخی از نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، است. زردی نوزاد معمولا زمانی اتفاق می افتد که کبد نوزاد تکامل کافی برای پاکسازی بیلی روبین از جریان خون را نیافته است. در برخی موارد، یک بیماری زمینه ای ممکن است عامل بیماری زردی نوزاد باشد.
درمان زردی نوزاد اغلب ضرورتی ندارد و در مواردی که به درمان نیاز است اغلب بیماری به روش های درمان غیر تهاجمی پاسخ می دهد. در حالی که عوارض زردی نوزادان نادر هستند، سطح بالای بیلی روبین ناشی از زردی نوزادان و یا درمان نامناسب زردی می تواند موجب آسیب مغزی گردد.
علائم زردی نوزادان
زرد شدن پوست و بخش های سفید چشم ها نشانه ای از زردی نوزاد است که معمولا بین روزهای دوم تا چهارم بعد از تولد ظاهر می شود.
برای بررسی وجود زردی نوزاد، به آرامی پوست پیشانی یا بینی نوزاد را فشار دهید. اگر پوست در محل فشار زرد رنگ دیده شود احتمال زردی خفیف در نوزاد وجود دارد. اگر زردی نوزاد وجود نداشته باشد، رنگ پوست در محل فشار باید روشن تر از نواحی اطراف دیده شود. معاینات پوستی برای زردی نوزاد را در نور مناسب ترجیحا نور طبیعی خورشید انجام دهید.
چه زمان باید به متخصص نوزادان مراجعه کرد؟
آکادمی کودکان آمریکا توصیه می کند که نوزادان باید در طول معاینات پزشکی رایج و هر 8-12 ساعت یکبار زمانی که در بیمارستان هستند، از لحاظ زردی نیز بررسی شوند. نوزاد شما ممکن است بین روز های سوم تا هفتم بعد از تولد زمانی که معمولا مقدار بیلی روبین به اوج خود می رسد، برای بیماری زردی نوزاد معاینه شود. اگر نوزاد شما بعد از تولد زودتر از 72 ساعت ترخیص شد، دو روز بعد از ترخیص لازم است برای زردی نوزاد مراجعه به پزشک داشته باشید.
نشانه ها و علائم زیر ممکن است نشان دهنده زردی شدید نوزادی و یا عوارض سطح بالای بیلی روبین باشند. سریعا به متخصص نوزادان مراجعه کنید اگر:
- پوست نوزاد در نواحی شکم، بازوها یا ساق ها زرد به نظر می آید.
- نوزاد خواب آلود یا بیمار به نظر می رسد و به سختی از خواب بیدار می شود.
- نوزاد وزن گیری مناسبی ندارد و یا به خوبی تغذیه نمی کند.
- نوزاد شدیدا گریه می کند.
- نوزاد دچار نشانه ها و علائم نگران کننده دیگری شده است.
- زردی نوزاد بیش از دو هفته به طول انجامیده است.
علت زردی نوزادان
بیلی روبین که عامل زردی رنگ پوست در زردی نوزاد است، بخشی طبیعی از رنگدانه های آزاد شده و متلاشی شده گلبول های قرمز خون محسوب می شود.
به طور طبیعی، کبد بیلی روبین را از خون پاکسازی کرده و پس از یک سری تغییرات، آن را به داخل مجاری گوارشی آزاد می کند. کبد نوزاد نارس نمی تواند بیلی روبین را با سرعت مناسبی پاکسازی کند و سطح بیلی روبین در خون بالا می رود. زردی نوزادان که در شرایط نرمال اتفاق می افتد زردی فیزیولوژیک نوزادی نامیده می شود (در روز دوم یا سوم بعد از تولد).
سایر علل زردی در نوزادان
وجود یک بیماری زمینه ای نیز می تواند منجر به زردی در نوزادان شود. در این موارد، زردی نوزاد اغلب زودتر یا دیرتر از زردی فیزیولوژیک ظاهر می شود. بیماری ها و شرایطی که ممکن است موجب زردی نوزادان شوند شامل:
- خونریزی داخلی
- وجود عفونت در نوزاد
- یک عدم سازگاری میان خون مادر و خون نوزاد
- نقص عملکردی در کبد
- کمبود آنزیم G6PD
- ناهنجاری در گلبول های قرمز که موجب تخریب آن ها می شود.
عوارض زردی نوزادان
سطح بالای بیلی روبین که موجب زردی شدید می گردد در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی را به دنبال داشته باشد. از جمله عوارض زردی نورادان عبارتند از:
انسفالوپاتی حاد بیلی روبین
بیلی روبین برای سلول های مغزی سمی است. اگر نوزاد به زردی شدید دچار شده باشد، خطر ورود بیلی روبین به مغز (شرایطی که انسفالوپاتی حاد بیلی روبین نامیده می شود) وجود دارد. درمان سریع این نوع از زردی نوزادان ممکن است از آسیب های جدی و طولانی مدت جلوگیری کند.
علائم زیر نشان دهنده انسفالوپاتی حاد بیلی روبین در نوزاد مبتلا به زردی هستند:
- بی حالی و خواب آلودگی شدید یا بی قراری شدید
- مکیدن ضعیف و یا تمایل کم به تغذیه
- تب
- استفراغ
- بازگشت رو به عقب گردن و بدن
تشخیص زردی نوزادان
متخصص نوزادان ممکن است زردی در نوزادان را بر اساس ظاهر آن ها تشخیص دهد. با این حال، پزشک باید سطح بیلی روبین را در خون نوزاد مورد سنجش قرار دهد. سطح بیلی روبین نشان دهنده شدت زردی نوزاد است و طول دوره درمان را تعیین می کند.
تست هایی که برای تشخیص زردی نوزادان انجام می شوند شامل:
- معاینه فیزیکی
- تست آزمایشگاهی بر روی نمونه خونی نوزاد
- تست پوستی به کمک وسیله ای به نام بیلی روبینومتر که بازتاب نور خاصی از سطح پوست را می سنجد.
اگر شواهدی مبنی بر این که زردی نوزاد از یک اختلال زمینه ای ایجاد شده است وجود داشته باشد، پزشک انجام تست های خونی بیشتر و یا آزمایش ادرار را توصیه می کند.
درمان زردی نوزادان
در صورتی که زردی نوزاد خفیف باشد اغلب به خودی خود در طول 10 روز اول پس از تولد برطرف می شود. در مواردی که زردی نوزاد متوسط تا شدید است، نوزاد باید در بیمارستان بستری شود. راه هایی که برای پایین آوردن سطح بیلی روبین و درمان زردی نوزاد به کار می روند عبارتند از:
- نور درمانی: نوزاد مبتلا به زردی در زیر منبع نوری خاصی که پرتوهایی در طیف سبز-آبی تولید می کند قرار می گیرد. نور شکل و ساختار مولکول های بیلی روبین را به گونه ای تغییر می دهد که این ماده می تواند از طریق ادرار و مدفوع دفع شود. نور مورد استفاده فرابنفش نیست و یک لایه پلاستیکی محافظ پرتو فرابنفش را پاکسازی می کند. در طول درمان زردی نوزاد، او تنها پوشک به تن دارد و یک چشم بند بر روی چشم های او قرار می گیرد.
- ایمنوگلوبولین درون رگی: بیماری زردی نوزاد ممکن است با ناسازگاری موجود میان گروه خون مادر و نوزاد مرتبط باشد. در این صورت نوزاد آنتی بادی هایی را از مادر دریافت می کند که موجب تخریب گلبول های قرمز در او می شوند. تزریق درون رگی ایمنوگلوبولین می تواند زردی نوزاد را کم کرده و نیاز به تعویض خون را کمتر نماید.
- تعویض خون: در موارد نادر، زمانی که زردی شدید نوزاد به سایر درمان ها پاسخ نمی دهد، نوزاد برای درمان زردی به تعویض خون نیاز دارد. در تعویض خون برای درمان زردی نوزاد، به تدریج و به طور مکرر مقدار کمی از خون گرفته شده و خون فاقد بیلی روبین مجددا به بدن نوزاد برگردانده می شود. این روش درمانی زردی نوزاد تنها در بخش مراقبت های ویژه نوزادان انجام می شود.
