فشار خون به معنی فشاری است که خون بر دیواره داخلی عروق خونی اعمال می کند. فشار خون بالا در کودکان تحت عنوان هایپرتانسیون نیز نامیده می شود. با این که فشار خون عموما در بزرگسالان شایع است، احتمال بروز فشار خون بالا در کودکان و نوجوانان نیز وجود دارد و می تواند خطر بیماری قلبی و سکته مغزی زودرس در بزرگسالی را افزایش دهد. فشار خون بالا در کودکان به راحتی قابل تشخیص و درمان است.
فشار خون بالا در کودکان: علائم
افزایش اندک در فشار خون کودکان عموما علائمی را ظاهر نمی کند. در هر حال، علائم فشار خون بالا در کودکان و نوجونان که به صورت ناگهانی بالا می رود می تواند به صورت سردرد، استفراغ، تشنج یا نارسایی قلبی بروز کند.
فشار خون بالا در کودکان: فشار خون چیست؟
فشار خون فرد با دو معیار تعیین می گردد:
- فشار خون سیستولی فشاری در سرخرگ ها است که زمانی ایجاد می شود که قلب منقبض می گردد.
- فشار خون دیاستولی فشاری در سرخرگ ها است که هنگام ریلکس شدن قلب در بین ضربان ها ایجاد می گردد.
فشار خون به صورت فشار خون سیستولی بر دیاستولی بیان می شود. تشخیص فشار خون بالا در کودکان بر پایه بالا بودن هر یک از این دو مقادیر انجام می شود.
فشار خون نرمال در مقابل فشار خون بالا. محدوده نرمال فشار خون در کودکان بر اساس جنسیت، سن و قد کودک تعیین می شود. محدوده نرمال بر حسب درصد تعیین می گردد. برای مثال اگر فشار خون کودک 60 درصد باشد این بدین معنی است که 60 درصد از سایر کودکان با سن، جنس و قد مشابه فشار خونی پایین تر از این مقدار دارند. فشار خون بر اساس درصد فشار خون کودک در سه دسته قرار می گیرد:
- فشار خون نرمال. هر دو فشار خون سیستولی و دیاستولی کمتر از 90 درصد هستند.
- فشار خون بالا. فشار خون سیستولی یا دیاستولی بیش از 90 درصد و کمتر از 95 درصد هستند (فشار خون بالای 120/ 80 میلی متر جیوه)
- هایپرتانسیون. هایپرتانسیون زمانی ایجاد می شود که فشار خون سیستولی یا دیاستولی در سه دفع اندازه گیری جدا از هم بیش از 95 درصد (بیش از 130/ 80 میلی متر جیوه) باشد.
فشار خون بالا در کودکان: تشخیص
اگر علائم فشار خون بالا در کودکان ظاهر نشوند، تشخیص این فشار خون بر پایه درصد فشار خون بالای 95 درصد در سه دفعه اندازه گیری فشار خون در روزها یا هفته های مختلف انجام می گیرد. در مواردی که نشانه های بالینی و علائم فشار خون بالا در کودکان ظاهر می شوند، نیازی به تکرار اندازه گیری فشار خون در فواصل مشخص وجود ندارد.
زمانی که فشار خون بالا در کودکان تشخیص داده می شود، انجام تستی به منظور تعیین علت فشار خون بالا در کودکان توصیه می گردد. ارزیابی عموما شامل سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، اندازه گیری فشار خون در بازو یا ساق پا، تست های آزمایشگاهی و انجام سونوگرافی از قلب و کلیه ها می باشد. تشخیص بالا رفتن فشار خون در کودکان از حد نرمال زمانی که هنوز هایپرتانسیون اتفاق نیافتاده است بسیار اهمیت دارد تا از بروز فشار خون بالا در کودکان پیشگیری شود. برخی کودکان که دچار افزایش فشار خون شده اند ممکن است کاندید درمان باشند برای مثال افرادی که به بیماری مزمن کلیوی، مشکلات قلبی یا دیابت دچار هستند.
فشار خون بالا در کودکان: انواع
اگر فشار خون بالا در کودکان تشخیص داده شود، مرحله بعدی تعیین علت فشار خون بالا در آن ها است. فشار خون بالا در کودکانی که دلیل مشخصی برای آن در بررسی سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی یا تست های آزمایشگاهی تعیین نمی شود فشار خون اولیه و آن هایی علت مشخصی یافت می شود فشار خون ثانویه نام می گیرد.
در صورتی که فشار خون بالا در کودکان اولیه باشد بدون دلیل مشخصی ایجاد می شود. این نوع از فشار خون بالا در کودکان شیوع بیشتری دارد و اغلب در کودکانی با شرایط زیر ایجاد می شود:
- بلوغ را کامل کرده اند.
- سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارند.
- دچار اضافه وزن یا چاقی هستند.
اگر فشار خون بالا در کودکان به صورت ثانویه باشد علت مشخصی موجب بروز آن شده است. شایع ترین علل این نوع از فشار خون بالا در کودکان بیماری کلیوی، اختلالات غدد، بیماری قلبی و مصرف برخی داروها هستند.
فشار خون لباس سفید نوع دیگری از فشار خون بالا در کودکان است که در آن فشار خون در اثر اضطراب ناشی از حضور در مطب پزشک بالا می رود. اندازه گیری فشار خون با نظارت 24 ساعته فشار خون گردشی، اندازه گیری چندین بار در طب پزشک یا اندازه گیری فشار خون در محیطی خارج از مطب پزشک می تواند ابتلا به فشار خون لباس سفید را تایید یا رد نماید.
