تکامل و رشد نوزاد عموما در چهار بخش قرار می گیرد:
- رشد شناختی
- رشد زبانی
- رشد فیزیکی مانند مهارت های حرکتی کوچک (نگه داشتن قاشق) و مهارت های حرکتی بزرگ (کنترل سر، نشستن و راه رفتن)
- رشد اجتماعی
در این مقاله می خواهیم برخی از زمینه های رشد نوزاد را بررسی نماییم.
رشد نوزاد: تکامل حسی
- شنوایی به عنوان بخشی از رشد نوزاد از قبل از تولد آغاز می شود و در زمان تولد به تکامل می رسد. نوزاد صدای انسان را ترجیح می دهد.
- حس لامسه، چشایی و بویایی بعد از تولد به عنوان بخشی از رشد نوزاد تکامل می یابند؛ نوزاد اغلب طعم شیرین را ترجیح می دهد.
- بینایی؛ نوزاد می تواند محدود بین 20-30 سانتی متری را ببیند. بینایی رنگی در روند رشد نوزاد در 4-6 ماهگی تکامل می یابد. در دو ماهگی، نوزاد می تواند اجسام متحرک را تا 180 درجه دنبال کند و اغلب دنبال کردن چهره ها را انتخاب می کند.
- احساسات گوش داخلی؛ در روند رشد نوزاد او به تکان خوردن و تغییر موقعیت عکس العمل نشان می دهد.
رشد نوزاد: تکامل زبانی
گریه کردن در کودکان یک راه ارتباطی بسیار مهم است. در روز سوم زندگی کودک، مادران می توانند صدای گریه کودک خود را از سایر کودکان متمایز سازند. در ماه اول زندگی با رشد نوزاد، بیشتر والدین می توانند مفهوم گریه کودک برای گرسنگی، درد یا عصبانیت را درک کنند.
میزان گریه در سه ماه اول در میان نوزادان سالم از یک تا سه ساعت در روز متفاوت است. نوزادانی که بیش از 3 ساعت در روز گریه می کنند اغلب به بیماری کولیک دچار هستند. کولیک در نوزادان در موارد نادر در اثر مشکلی در بدن ایجاد می شود. در بیشتر موارد با رشد نوزاد و رسیدن به سن 4 ماهگی کولیک برطرف می گردد. صرف نظر از علت، گریه کردن بیش از حد نوزاد باید تحت ارزیابی پزشکی قرار گیرد.
این بخش از رشد نوزاد را در ماه های مختلف نوزادی بررسی می کنیم:
رشد نوزاد: 0-2 ماهگی
- به صداها عکس العمل نشان می دهد.
- برای بیان نیازهای خود مانند گرسنگی یا درد از برخی اصوات استفاده می کند.
رشد نوزاد: 2-4 ماهگی
- زمزمه کردن
رشد نوزاد:4-6 ماهگی
- در این مرحله از رشد نوزاد، او اصوات صدادار تولید می کند.
رشد نوزاد:6-9 ماهگی
- سخن گفتن به صورت نامفهوم
- خندیدن
رشد نوزاد: 9-12 ماهگی
- در این مرحله از رشد نوزاد، او بعضی از صداها را تقلید می کند
- مامان و بابا می گوید بدون آن که این الفاظ را به طور خاص برای والدین خود به کار ببرد.
- به دستورات شفاهی مانند "نه" پاسخ می دهد.
رشد نوزاد: رشد رفتاری
تکامل رفتاری نوزاد به عنوان بخشی از رشد نوزاد بر اساس شش حالت از هوشیاری تعیین می شود:
- گریه کردن فعال
- خوابیدن فعال
- بیداری خواب آلود
- نق نق زدن
- هوشیاری بی سرو صدا
- خواب بی سر و صدا
کودکان سالم با سیستم عصبی نرمال می تواند به آرامی از یک حالت به حالت دیگری جابه جا شود. ضربان قلب، تنفس، تون ماهیچه ای و حرکات بدن در هر وضعیتی متفاوت هستند. در روند رشد نوزاد، بسیاری از عملکردهای بدنی در چند ماه اول بعد از تولد پایدار نیستند. این طبیعی بوده و بین نوزادان مختلف متفاوت است. استرس و تحریک می تواند موارد زیر را در نوزاد تحت تاثیر قرار دهد:
- حرکات روده ای
- بستن دهان
- رنگ پوست
- کنترل دما
- استفراغ
- سکسکه کردن
- خمیازه کشیدن
در روند رشد نوزاد، تنفس دوره ای که در آن تنفس آغاز شده و مجددا متوقف می گردد طبیعی است. این نشانه ای از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد نیست. بعضی از نوزادان بعد از خوردن بالا می آورند اما اختلالی از لحاظ جسمی وجود ندارد. در مسیر رشد نوزاد، او به وزن گیری و تکامل نرمال ادامه می دهد. سایر نوزادان حین دفع مدفوع ناله می کنند اما مدفوع نرم و عاری از خون تولید می کنند و غذا خوردن و رشد نوزا مناسب است. این به این دلیل است که عضلات نابالغ شکم برای دفع مدفوع فشرده می شوند و نیازی به درمان وجود ندارد.
در مسیر رشد نوزاد، چرخه خواب و بیداری متغیر است و تا سه ماهگی نوزاد ثابت نمی شود. این چرخه ها به صورت تصادفی در بازه های بین 30-40 دقیقه در زمان تولد اتفاق می افتند. این بازه ها در مسیر رشد نوزاد به تدریج افزایش می یابند. در چهار ماهگی، بیشتر نوزادان یک دوره 5 ساعته خواب بدون وقفه دارند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند هر دو ساعت نیاز به تغذیه دارند. برای نوزادانی که از شیر خشک استفاده می کنند بین هر بار شیر خوردن سه ساعت فاصله خواهد بود. در طول دوره هایی که رشد نوزاد سریع است، او به خوردن غذای بیشتری نیاز دارد.
در روند رشد نوزاد، او نیازی به مصرف آب ندارد. در واقع، مصرف آب توسط نوزاد خطرناک خواهد بود. نوزادی که آب کافی را دریافت می کند، در طول 23 ساعت 6-8 پوشک را خیس می کند.
