روتاویروس ویروسی است که در زیر میکروسکوپ ظاهری شبیه به یک چرخ دارد. این ویروس اغلب موجب بیماری هایی همچون گاستروانتریت همراه با اسهال و استفراغ در نوزادان و کودکان می شود. خوشبختانه در حال حاضر دو نوع واکسن روتاویروس در دسترس است که از بروز این بیماری در کودکان پیشگیری می کند.
مشکلات ناشی از عفونت روتاویروس
قبل از این که واکسن روتاویروس کشف شود، عفونت روتاویروس سالیانه عامل 200000 مورد مراجعه به مراقبت های اورژانس، 55000 مورد بستری شدن و 60-65 مورد مرگ در آمریکا بود. در سراسر جهان روتاویروس عامل اسهال شدید در کودکان است که سالیانه منجر به میلیون ها مورد بستری شدن و بیش از 500000 مورد مرگ در میان کودکان زیر 5 سال می گردد. کودکان بزرگ تر و بزرگسالان به روتاویرس آلوده می شوند اما عفونت ناشی از آن خفیف تر است.
عفونت روتاویروس شدیدا مسری است. ویروس در مدفوع یک فرد آلوده یافت می شود و برای مدت طولانی می تواند بر روی سطح آلوده شده مانند دست های افراد زنده بماند. کودکان با لمس سطح آلوده روتاویروس را دریافت می کنند و سپس با قرار دادن دست ها در دهان خود ویروس را وارد بدن خود می کنند. انتشار عفونت روتاویروس یک مشکل عمده در بیمارستان ها و مهد کودک ها هستند؛ جایی که روتاویروس به راحتی از یک کودک به کودک دیگر منتقل می شود. این ویروس همچنین از طریق کارکنان مهد کودک ها که بعد از تعویض پوشک کودکان دست های خود را شستشو نمی دهند، قابل انتقال است.
علائم روتاویروس که ممکن است تا 8 روز به طول انجامد عبارتند از: تب، تهوع، استفراغ، کرامپ های شکمی و اسهال آبکی و مکرر. در صورتی که عفونت ناشی از روتاویروس شدید باشد، اسهال ناشی از آن موجب دهیدراتاسیون کودک، بستری شدن وی و بروز مرگ در اثر بیماری می شود.
نحوه دریافت واکسن روتاویروس چگونه است؟
واکسن روتاویروس در دو نوع تولید می شود که هر دو به صورت خوراکی نه تزریقی دریافت می شوند. تفاوت میان دو نوع واکسن روتاویروس در تعداد دوزهای دریافتی است.
یک نوع از واکسن rotaviruse در سه دوز تجویز می شود. این دوز ها در دو ماهگی، چهار ماهگی و شش ماهگی دریافت می گردند. نوع دیگر واکسن روتاویروس تنها در دو دوز برای دو ماهگی و چهار ماهگی تجویز می گردد.
واکسن روتاویروس مانند سایر واکسن ها باید به موقع دریافت شود و آکادمی کودکان آمریکا اظهار می دارد که واکسن rotaviruse بخشی از واکسیناسیون روتین نوزادان محسوب می شود.
اثرگذاری واکسن روتاویروس چگونه است؟
مطالعات انجام شده بر روی واکسن روتاویروس نشان می دهند که این واکسن از بروز 74 درصد از عفونت های روتاویروس پیشگیری می کند. علاوه بر این واکسن روتاویروس می تواند از بروز تقریبا 98 درصد از عفونت های شدید و 96 درصد از بستری شدن در بیمارستان در اثر روتاویروس بکاهد.
آیا واکسن روتاویروس ایمن است؟
واکسن روتاویروس قبل از دریافت تاییدیه، بر روی 70000 کودک آزمایش شده و ایمنی خود را به اثبات رسانده است. با این حال، نومنه اولیه از واکسن rotavirus بعد از دو سال ارائه به بازار جمع آوری شد؛ زیرا این نوع واکسن روتاویروس احتمال بروز حالتی از انسداد روده (شرایطی که در آن روده کوچک به داخل بخش دیگری از روده تا می خورد و موجب انسداد روده می گردد) را بالا می برد.
نمونه های جدید از واکسن rotavirus که اکنون مورد استفاده قرار می گیرند تاثیری بر روی افزایش خطر انسداد روده ندارند و کاملا ایمن هستند.
آیا انجام واکسیناسیون روتاویروس برای برخی از کودکان ممنوعیت دارد؟
هر کودکی که واکنش شدید آلرژیک در برابر دوز اول واکسن روتاویروس ظاهر کرده است، نباید دوزهای بعدی واکسن را دریافت کند. اگر کودک شما در زمان دریافت واکسن روتاویروس به بیماری متوسط تا شدید مبتلا است، دریافت واکسن روتاویروس را تا زمانی که کودک بهبود بیابد به تعویق بیاندازید. همچنین مرکز پیشگیری و کنترل بیماری توصیه می کند در صورتی که سیستم ایمنی کودک ضعیف است، در مورد دریافت واکسن روتاویروس با متخصص اطفال مشورت کنید. عواملی که می توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند عبارتند از:
- قرار گیری در معرض اچ آی وی/ ایدز و یا هر بیماری دیگری که سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد.
- درمان طولانی مدت با استروئید ها
- ابتلا به سرطان یا درمان سرطان با اشعه ایکس یا داروها
عوارض واکسن روتاویروس چه هستند؟
واکسن روتاویروس نیز مانند سایر واکسن ها احتمال بروز واکنش آلرژیک شدید را افزایش می دهد. علائم واکنش آلرژیک شامل:
- به سختی نفس کشیدن
- خس خس کردن
- کهیر
- رنگ پریدگی
- ضربان قلب تند
با این حال، خطر واکنش آلرژیک به دنبال دریافت واکسن روتاویروس بسیار اندک است.
بیشتر کودکان دریافت کننده واکسن rotaviruse دچار هیچ گونه عارضه ای نمی شوند. با این حال، با درصد کمی احتمال بروز عوارض خفیف و موقت وجود دارد. این عوارض شامل:
- کج خلقی
- اسهال
- استفراغ
